آبشار سركانه-خرم آباد

آبشار آفرينه-خرم آباد

آبشار آب سفيد- لرستان

لرستان:

درياچه گهر، قلعه فلك‌الافلاك، ‌آبشارهاي نوژيان، شوي و تله زنگ، دره چكان، بازار ميرزاسيدرضا و سراب كيو.
تعريف لرستان روي كارت‌هاي تبريك، هميشه يا درياچه گهر بوده يا قلعه فلك‌الافلاك و بندرت از نوژيان به عنوان بلندترين و شوي و تله‌زنگ به عنوان پهن‌ترين آبشارهاي كشور هم عكس‌هايي وجود دارد اما هيچ وقت نديده‌ام تصويري از دره چكان روي كارتي چاپ شود و بعيد مي‌دانم حتي يك درصد از مردم حتي نام آن را شنيده باشند؛ در حالي كه اين دره زيبا، تمدن طلايي عصر مفرغ را در خود جاي داده و روزگاري از باشكوه‌ترين نقاط زيست بشر بوده است. امروز برخي از اين آثار در بخشي از قلعه فلك‌الافلاك كه موزه شده قابل مشاهده‌اند. در خرم‌آباد لرستان بايد بازار قديم آن موسوم به بازار ميرزا سيد رضا و سراب كيو را هم ببينيد. به اين ديدني‌ها آميختن با زندگي عشايري در اين استان را هم اضافه كنيد.

عشاير لر

طوايف لرستان در يك تقسيم بندي به دو بخش لر و لك تقسيم مي شوند كه از نظر لهجه, سنن, آداب و رسوم و برخي مسايل مذهبي با يك ديگر تفاوت دارند. ايلات و طوايف لك در شمال و شمال باختري لرستان سكونت دارند . در گذشته لك ها به «طوايف وند» و لرها به «فيلي» شهرت داشتند. الوار ايران در لرستان, بخشي از ايلام, چهارمحال و بختياري, كهگيلويه و بوير احمد و بخشي از استان فارس و بوشهر زندگي مي كنندو سرزمين لك نشين به صورت خط منحني در دره هاي رودخانه سيمره ميان بروجرد, نهاوند, خرم آباد, كرمانشاه و ايلام قرار گرفته است. در ساير نقاط ايران مثل كرمان نيز طوايف پراكنده لر وجود دارند. عشاير لر را به لر كوچك(الوار لرستان و ايلام) و لر بزرگ (الوار بختياري و كهگيلويه و بوير احمد و ممسني فارس ) تقسيم مي كنند. لك ها در واقع جنوبي ترين قبايل كرد به شمار مي آمده اند كه امروزه با طوايف لر آميخته و همسان شده اند. ايل بختياري كه در استان چهارمحال و بختياري زندگي مي كند بزرگ ترين ايل كوچنده كشور ايران است. در منطقه كوهمره كه منطقه اي جنگلي بين كازرون و فيروزآباد فارس است ايلات و طوايفي پراكنده شده اند كه مهم ترين آن ها ايل سرخي خوانده مي شود. دراين منطقه زندگي كوچ نشيني رونق دارد و در بخش هاي اسكان يافته نيز فرهنگ عشيره اي و گويش هاي متنوع و آداب و رسوم خاص آن ها حاكم است. بررسى هاى تاريخ ايران از اواخر دوره صفويه به بعد نشان مى دهد كه ايل بختيارى و در راس آن خوانين بختيارى به دليل برخوردارى از شرايط ويژه جغرافيايى قلمرو ايلى، سازمان قبيله اى و نظام ايلى منسجم، در بيش تر حوادث و وقايع تاريخى ايران حضورى موثر و فعال داشتند. نوع زندگى، آداب و رسوم حاكم بر جامعه بختيارى و ساخت و بافت روستاها مبين نظام هاى كهنه و نو عشايرى در منطقه است. مجموعه ايل بختيارى همراه با سنن و شيوه هاى خاص زندگى، به تنهايى يكى از جاذبه هاى بى نظير و چشم گير اين منطقه است. زندگى ايلى با الگوى سكونت و آداب و رسوم ويژه، كه مورد علاقه گردشگران و ديداركنندگان داخلى و خارجى است، يكى از ديدنى هاى جالب توجه قوم لر است. كوچ روهاى بختيارى، زمستان را در دشت هاى شرق خوزستان و تابستان را در بخش هاى غربى منطقه چهارمحال و بختيارى به سر مى برند. آن ها هر ساله از اواخر ارديبهشت ماه از پنج مسير مختلف همراه با مبارزه اى خستگى ناپذير با سختى هاى طبيعت، ضمن عبور از رودخانه ها، دره ها، و پشت سر گذاشتن بلندى هاى زردكوه در مناطق معينى از دامنه زاگرس پراكنده مى شوند و نزديك سه ماه در اين منطقه مى مانند و با چراى دام ها در مراتع سرسبز به رمه دارى مشغول مى شوند. نحوه معيشت و زيست، الگوى سكونت و باورداشت ها، سنت ها و آداب و رسوم، طبيعت منحصر به فرد منطقه و سرانجام ويژگى راه هاى ايلى از جمله جاذبه هاى ديدنى شيوه زندگى عشاير بختيارى است.

پل راه آهن روستاي صالح حميد لرستان

طبيعت سياهكل

شهرستان خرم آباد * استان لرستان *

عمارات وخانه هاي تاريخي استان لرستان

...................................................................................................................

عمارت خسرو آباد : در بلوار شبلي ( خسرو آباد سابق) شهر سنندج قرار دارد. تاريخ بناي اوليه عمارت و باغ به طور دقيق مشخص نيست و ليكن پاره اي منابع تاريخي زمان ساخت اوليه آنرا به زمان خسرو خان اول اردلان (همزمان با حكومت كريم خان زند) مي دانند كه در سال 1223 هجري قمري توسط امان اله خان اردلان حكمران مقتدركردستان براي فرزندش خسرو خان ناكام بخشهايي از جمله عمارت سر در رابه آن اضافه نمود . مجموعه عمارت و باغ خسروآباد علاوه بر دو بخش اصلي (قصر سلطنتي با ورودي ستوندار در بخش غربي و ساختمان شرقي با غلام گردشها و ايوان ستوندار مشرف بر صحن عمارت و فضاي بيروني بنا ) داراي فضاهاي ديگري همچون حمام ، اطاق قاپچيان و خدمتكاران است. تزئينات معماري آن شامل : گچبري ،آجر كاري اروسيهاي زيبا ( پنجره هاي رنگي ) و حوض صليبي چليپا شكل داخل حياط عمارت ساخته شده كه از ويژگيهيا شاخص عمارت خسروآباد است عمارت خسرو آباد شاخص ترين بناهاي استان كردستان است كه به عنوان مقر حكومت واليان اردلان بوده است.

عمارت ملا لطف اله شيخ الاسلام (سالار سعيد سنندجي و حبيبي ) :

اين بنا حدود 150 سال پيش توسط يكي از علماي اهل سنت بنام ملا لطف اله شيخ الاسلام قاضي القضاة منطقه كردستان مقارن سلطنت ناصر الدين شاه قاجار در سه بخش ساخته شده بود كه اكنون فقط در دو بخش (تالار تشريفات و زير زمين يا حوضخانه به انضمام فضاهاي جنبي و اطاقهاي در دو طبقه) باقي مانده است و بخش اندروني ( ساختمان شمالي دو طبقه و ساختمان غربي با دو فضاي وسيع اضلاع شرقي و غربي و سردرها است اروسي هفت لنگه زيبا و تزئينات گچبري و آينه كاري در اتاق دو دري كه به نارنجستان نيز معروف بود از عمده ويژگيهاي شاخص در بخش بيروني بناست . بعدها به تملك عبدالحميد خان سنندجي (سالار سعيد) در آمد و اكنون موزه سنندج است. بخش اندروني نيز به تملك خانواده حبيبي قرارگرفت كه اينك بعنوان ساختمان اداري ميراث فرهنگي استان مورد استفاده قرار گرفته است. از ويژگيهاي عمده اين بخش وجود اتاق پنج دري با گچبري و آينه كاري و نقاشيهاي ديواري زيباست كه به عنوان اتاق شاه نشين اندروني نيز معروف است. بخش ديگر (سوم) عمارت فوق الذكر مدتي محل ساواك رژيم پهلوي بوده كه در حدود 25 سال پيش متاسفانه آنرا تخريب و به جاي آن پاساژ كنوني (حبيبي ) ساخته شده است . 

عمارت امجدالاشراف: اين بنا در خيابان صلاح‌الدين ايوبي شهر سنندج واقع گرديده است. اين بنا به سفارش ميرابوطالب كه از تجار اصفهاني بوده با چيره دستي و مهارت معماران و استادكاران اصفهاني در سال 1217 هجري قمري ساخته شده است. عمارت در اصل شامل تالار تشريفات كه در ايام محرم محل عزاداري سالار شهيدان مورد استفاده قرار گرفته و بناهاي مسكوني مجاور بوده است كه بعدها دچار تغييرات و دگرگونيهايي بويژه در قسمت جنوبي شده است. فضاها و اطاقهاي سه‌دري و پنج‌دري در دو طبقه، گچبريهاي پركار با نقوش اسليمي و در جوار آن نقاشيهايي متاثر از نقاشي غربي، قاب‌بنديهاي سقف حسينيه با نقاشيهاي زيباي منحصر در شهر سنندج و پنجره‌ها با شيشه‌هاي رنگي و ساير عناصر تزئيني بكار رفته در بخشهاي مختلف از جمله خصوصيات شاخص و منحصر بفرد بناست و به همين جهت يكي از بااهميت‌ترين بناهاي استان از نظر معماري و بويژه تزئينات وابسته به معماري است. در نماي بنا تزئينات آجركاري خفته و راسته خوبي كار شده است و اين ساختمان داراي حياط با حوض مستطيل شكل و سنگفرش تخته پوش سنندجي است.

عمارت آصف‌ديوان: اين بنا در ضلع شمالي خيابان امام خميني در شهر سنندج واقع شده است.براساس نقل قولهاي مختلف احداث بناي اصلي عمارت آصف كه به تالار تشريفات معروف است، احتمالاً مربوط به دوران صفويه است كه در دوره‌هاي بعدي بويژه در دوران قاجار و پهلوي بتدريچ بخشهايي به آن افزوده شده است. اين ساختمان داراي چهار حياط كه بترتيب عبارتند از: بيروني، اندروني، حياط ‌مطبخ، حياط اصطبل است كه دو حياط آن سالم مانده و يكي از آنها تخريب شده است. سردر ورودي بنا با نماي آجري كه به شكل نيم‌هشتي است كه متاثر از سبك باروك ساخته شده است. تالار تشريفات آن كه ايوان ستوندار با اروسي پركار آن از بخشهايي بسيار زيباي بنا محسوب ميشود. در بخش غربي نيز اروسيهاي زيبايي تعبيه شده است. عمارت داراي يك رشته قنات است كه اكنون آب‌ حوض بزرگ آبنماي مقابل تالار و دو حياط ديگر از آن تامين مي‌شود. بنا شامل تزئينات معماري همانند گچبري،‌آينه‌كاري و كار چوب است. در ضلع جنوب غربي عمارت حمام خصوصي با سبك و اسلوب معماري حمامهاي ايراني ساخته شده است كه داراي نقش هاي آهكبري و ستونهاي سنگي بسيار زيبايي است كه اين بنا در نوع خود از نظر معماري منحصر بفرد است.

عمارت وكيل‌الملك: اين عمارت در خيابان كشاورز (وكيل سابق) واقع شده است.اين بنا ملك موروثي و شخصي خانواده وكيل است و بصورت مجموعه‌اي بزرگ كه شامل يك بخش اصلي در وسط و قسمتهاي ديگر در پيرامون است. قسمت اصلي مجموعه در اواخر دوران زنديه توسط حاج محمد رشيد بيگ وكيل ساخته شده است و ساير بخشهاي آن در دوره هاي بعدي ايجاد شده است. اين بخش (ساختمان قديمي) متاسفانه به علل مختلفي در قبل از انقلاب تخريب گرديد كه با سعي و تلاش مالك آن به سبك قديم بازسازي شده است. ساير فضاهاي الحاقي شامل چندين حياط و فضاهاي مربوطه، بازارچه، حمام و .... با كاربريهاي تشريفاتي، مسكوني، تجاري و بهداشتي كه در تمامي آن علاوه بر رعايت اصول معماري ايراني از تزئينات معماري زيبايي در آن استفاده شده است. ستونهاي سنگي با تزئينات طنابي در جلوي ايوانهاي اصلي كه رو به باغ هستند قرار دارند، روي آنها سقف شيرواني با طرح كلاه فرنگي كار شده است. اروسيهاي پركار و آجركاريهاي زيبا در اين عمارت از ويژگي بارز مجموعه عمارت است. ضمناً يك حمام خصوصي بزرگ در داخل مجموعه وجود دارد كه مورد استفاده خانواده قرار مي‌گرفته است. بطوريكه اشاره گرديد در كنار اين عمارت حمام بزرگ عمومي قرار دارد كه از نظر معماري حائز اهميت است. بازاري هم در جنب مجموعه قرار دارد كه به بازار وكيل معروف است.

عمارت مشيرديوان: اين بنا در محله قديمي سرتپوله و خيابان شهدا قرار دارد، كه بصورت مجموعه‌اي از فضاهاي متعدد است.اين ساختمان با شيوه و اسلوب معماري ايران بويژه پلان يك ايواني در دوره قاجاريه توسط ميرزا يوسف مشيرديوان فرزند يكي از رجال سياسي بنام ميرزا رضاي وزير كردستاني ساخته شده است.عمارت در اصل داراي هفت حياط بوده كه هر يك از آنها داراي آب‌نما با طرحهاي گوناگون و جداي از يكديگر و در عين حال مرتبط با هم است. سردر ورودي بنا با پلان نيم‌هشتي و تزئينات آجري، سقف شيرواني، تالار تشريفات و ايوان ستوندار جلوي آن با طرح كلاه فرنگ گچبري و مقرنسهاي گچي، كاربنديهاي زيبا و اروسيهاي با طرحهاي اسليمي در بنا از جمله خصوصيات بارزي است كه قابل اشاره است. كار حجاري روي سنگ ازاره و ستونهاي با تزئينات گچبري طنابي و مقرنس‌كاري آن از جمله تزئينات بسيار شاخص عمارت است. بطوريكه اشاره شد اين مجموعه داراي ويژگي منحصر از نظر نوع پلان معماري كه تمام مجموعه در يك زمان طراحي ساخته شده است و بدون اغراق تمامي اصول معماري ايراني در آن بكار گرفته شده است.

عمارت احمدزاده: اين ساختمان در ضلع شمالي بلوار نمكي شهر سنندج واقع شده است. زمان ساخت اين بنا به دوران حكومت پهلوي اول برميگردد، بنا داراي يك حياط چهارگوش كوچك است و ساختمان آن در چهار طبقه با نماي جنوبي و تزئينات آجر تراش بسيار زيبا و پركار در قسمت نما اصلي آن ساخته شده و از اين نظر در ميان ساير ابنيه مكسوني استان شيوه اجرايي و تزئينات ويژه معماري منحصر بفردي در آن كار شده كه به عبارتي با شيوه معماري كردستاني (منطقه شمال غرب) كشور ايران همخواني بيشتري دارد و نوع معماري آن برونگراست. با اينكه يك حياط ضلع جنوبي دارد وليكن نوع معماري آن بيشتر تحت تاثير معماري منطقه غرب است كه به نظر ميرسد بهترين عبارتي كه مي‌توان براي آن بكار برد عبارت سبك معماري كردستاني كه ويژگي بارز آن ايوانهاي ستون‌دار است كه داراي سابقه بسيار طولاني در معماري ايراني است.

عمارت ملك‌التجار: در خيابان امام خميني شهر سنندج قرار دارد. اين بناي ارزشمند در دوران قاجاريه در نزديكي مركز دارالحكومه كردستان ساخته شده است، عمارت داراي حياط مركزي است. در ضلع شمالي حياط وسيع بنا ايوان باشكوه با ستونهاي آجري و در دو طرف آن فضاهاي مختلف در دو طبقه ساخته شده است. حد فاصل فضاهاي سه‌دري و پنج‌دري راهورهايي تعبيه گرديده كه آن را از ساير بخشها متمايز مي‌سازد، بطور كلي عمارت مذكور داراي تزئينات ويژه‌اي است كه در نوع خود شايان توجه است، بعنوان نمونه در تزئين سنگهاي بكار رفته در ازاره بنا از طرحهاي ترنج و نقوش حيواني استفاده شده است.  

خانه مجتهدي: ساختمان مجتهدي در ضلع شرقي بلوار جديدالاحداث كردستان قرار دارد كه قبلاً اين بنا در مجاورت رودخانه و بافت قديمي و اصلي شهر سنندج واقع شده است. اكنون دسترسي به آن از دو طريق امكان‌پذير است. ساختمان بنايي است كه يك حياط مركزي در ضلع شمال دارد و بخشهاي اعياني آن به صورت دو طبقه (دو اشكوبه) است كه بر روي سكويي بلند و مرتفع و مشرف به بلوار ايجاد شده است. سكوي آن با مصالح بومي كه از سنگهاي لاشه‌اي ساخته شده است. ساختمان داراي يك سالن اصلي با اروسي بسيار زيبايي است كه در طرفين آن اتاقهايي در دو طبه تعبيه شده است كه از نظر پلان و نما شباهت بسيار زيادي به موزه سنندج دارد و معماري آن بي‌تاثير از معماري موزه نيست. بايد اشاره كرد كه در دو طرف تالار اصلي،‌ اتاقها و راه‌پله‌هايي به صورت قرينه ساخته شده كه يكي از آنها براي عبور زنان و ديگري براي عبور مردان بوده است.

در اين بناي ارزشمند علاوه بر وجود اروسي بزرگ نماي اصلي و داخلي حياط، اروسي‌هايي در ضلغ غربي سالن دارد كه جزو آثار بسيار خوب در زمينه هنر چوب دوره قاجار محسوب ميگردد. ضمناً بر روي ازاره سنگي داخل ساختمان نقشهايي حجاري شده است. تاريخ دقيق ساخت آن مشخص نيست وليكن احتمالاً در دوره قاجار ساخته شده باشد.

عمارت سرهنگ آزموده اردلان (عطايي) : اين بناي قديمي در بافت قديمي محله قطارچيان در كوچه خسروي در نزديكي عمارت وكيل‌الملك واقع شده است. بنا اكنون در تملك ميراث فرهنگي كردستان است و صاحب اصلي از خانواده اردلان بوده است.

منزل داراي بخشهاي مختلفي است كه شامل سردر ورودي به فرم نيم‌هشتي و سكوهايي قرينه سنگي با قوسهاي متداخل نيم‌دايره آجري و گره‌چيني است. حياط چهار ضلعي مركزي ساختمان با آب‌نما و باغچه يادآور معماري درونگرايي ايراني است. فضاهاي ديگري كه شامل سه‌دريها، دو دري، پنج‌دري، تالار،‌غلام‌گردش بسيار زيباي آن با ستونهاي چوبي و اروسي زيبا و بديع در هريك از بازشوها و مدخل‌هاي ورودي فضاها است. تمام فضا در پيرامون حياط مركزي و در دو طبقه ساخته شده است. تزئينات آن اروسي، گچبري رنگي، حجاري روي سنگ و آجركاري به صورت خفته و راسته و استفاده از نرده‌هاي فلزي است. تاريخ ساخت دقيق منزل مشخص نيست اما نوع و ويژگي معماري آن به نظر مي‌رسد كه در دوره قاجار ساخته شده باشد.  

خانه گله‌داري: اين بنا در محله قطارچيان و كوچه خسروي در مجاورت عمارت وكيل و منزل سرهنگ آزموده اردلان واقع شده است. ساختمان در دو طبقه با كاربري مسكوني ساخته شده و داراي دو بخش است. نوع معماري آن متفاوت از معماري منزل فوق‌الاشاره است و آن هم قرارگيري حياط در مقابل ساختمان است كه در طبقه همكف اتاق سه دري بزرگ كه در طرفين آن دو راهرو با پله تعبيه گرديده و در طبقه فوقاني دو اتاق گوشوار و يك سالن بزرگ و با اروسي زيبا و گچ‌بريها و قاب بندي زيبا ساخته شده است.

تزئينات عمده اين ساختمان حجاري، درها، اروسي‌هاي و آجر خفته و راسته و بويژه اروسي‌سازي از ويژگيهاي بارز آن است.

باغ و خانه آيت‌الله مردوخ در روستاي نوره: روستاي نوره در 18 كيلومتري جنوب غربي شهر سنندج واقع شده است و بالغ بر سه‌هزار نفر جمعيت دارد و روستايي است كه معماري آن از مصالح محلي بويژه سنگهاي منطقه ساخته شده است و داراي معماري بومي منطقه كردستان است.

اين بنا بر روي دامنه يكي از تپه ماهورهاي غرب كوه آبيدر و به فاصله حدود 700 متري با روستاي نوره واقع شده است. اين اثر قابل توجه در سمت جنوب روستا و موقعيت خاصي دارد. نوع معماري آن قلعه‌اي است و داراي چشم‌اندازي زيباست و اشراف فوق‌العاده‌اي به پيرامون و روستاي فوق دارد. بنا در زميني به مساحت 600 متر مربع (اعيان 500 متر مربع و عرصه 550متر مربع) و در دو طبقه ساخته شده است و در طرفين گوشه‌هاي شمالي و جنوبي داراي برج ديده‌باني است و از مصالح محلي ساخته شده است و حياط آن در ضلع غربي قرار گرفته است. طراحي و اجراي آن بوسيله شخص آيت‌الله مردوخ بوده كه توسط استادكاران بومي بويژه استاد عنايت‌الله و استاد علي‌محمد بنا ساخته شده است. تاريخ احداث ساختمان سال 1322 شمسي است.

خانه معمارباشي: اين بنا در جنوب خيابان شهداء جنب پارك شهدا شهرسنندج واقع شده است. ساختمان در دو طبقه ساخته شده و داراي فضاهاي مختلفي است كه تحول مرحله انتقالي معماري دوره قاجار به پهلوي را همانند منزل احمدزاده در فضاسازي، نماها و حتي تقسيم فضاها، نوع قوس‌ها و تزئينات آجركاري كاملاً مشخص مي‌سازد. اين بنا از اولين نمونه هاي ساختماني شهر سنندج است كه تزئينات خاص آجرتراشي و الماس بر در آن استفاده شده است. ساختمان اكنون به دو پلاك تقسيم شده است و حياط آن داراي يك آب‌نماي بزرگ سنگي است . نكته قابل توجه در اين ساختمان تنوع در نماسازي و نوع قوس پنجره ها و بازشوها به صورت برجسته و بقيه دودريها در طبقه فوقاني آن است كه در قاب‌هاي مستطيل شكل تعبيه شده‌اند.يك حمام خصوصي هم دارد كه در بخش حمامها به آن اشاره شده است. ساختمان مربوط به استاد الله مراد اقليدس (معمارباشي) بوده كه طبق حكم حكومتي اوايل پهلوي مرمت گلدسته‌هاي مسجد جامع سنندج را انجام داده‌است، اين عنوان را كسب نموده است.تاريخ ساخت آن احتمالاً همان اواخر دوره قاجار و اوايل دوره پهلوي باشد.

مجموعه عمارت شيخ محمدباقر غياثي: اين ساختمان جنب عمارت وكيل‌الملك در ضلع شمالي خيابان كشاورز و در محله قطارچيان شهر سنندج واقع شده است. اين منزل از خانه‌هاي بزرگ شهر سنندج محسوب مي‌شود كه داراي بخشهاي مختلف و طي چند دوره ساخته شده است. مهمترين بخش اين ساختمان سردر ورودي آن است كه از نظر نوع معماري داراي ويژگيهاي منحصربفردي است. بخش ديگر كه مربوط به اوايل پهلوي به صورت ساختماني سه طبقه در داخل حياط اصلي و در كنار قنات اصلي ساخته شده است. ظاهراً معمار آن استاد ابراهيم مختارپوريان است. براي رسيدن به داخل ساختمان طي سلسله مراتب خاصي بايد از سردر، هشتي و حياط بيروني و سپس از حياط اصلي و محلي كه شيخ در آن ساكن بوده طي نمود. همانطوريكه اشاره شد فضاهاي مختلفي تشكيل اين مجموعه شامل پنج‌دريها، سه دريها، انبار، زيرزمين، هشتي،‌تراس، راهروها، هفت‌دري ومسجد است كه زماني محل بست بوده است. البته متاسفانه بخشهايي از ساختمان تخريب شده است. ولي قنات بسيار خوبي دارد. تزئينات معماري اين ساختمان شامل اروسي‌سازي،‌كه در نوع خود داراي طرحهاي اسليمي قابل توجهي است. قاب بندي، گچبري و حجاري روي سنگ و همچنين تزئينات آجركاري است.

اين بنا متعلق به شيخ محمد باقر غياثي كه از عارفان برجسته شهرسنندج است و هنوز فرزندان و وراث آن مرحوم در اين ساختمان زندگي ميكنند. اين بنا در حدود 120 سال پيش ساخته شده و باني آن همان شخص محمدباقر غياثي بوده است.

خانه آيت‌الله شيخ محمد مردوخ كردستاني : اين بنا در محله قطارچيان و ضلع شرقي خيابان مردوخ شهرسنندج واقع شده است. اين منزل اكنون در تملك خانواده ديگري است. اين بنا در دو طبقه و زير زمين بارون شرقي و جنوبي ، با شيوه معماري اصفهاني در دوره قاجاريه ساخته شده است. داراي فضاهاي دالان ورودي طولاني ، اطاقك مخصوص سرايدار ، حياط چهار گوش ، راه پله ورودي از دو سمت در اطراف تالار شاه نشين بوده است. در ساختمان از آب جاري و روش دفع فاضلاب سنتي استفاده مي‌شده است. در حياط آن آب نما، فضاي سبز تعبيه شده بود و در اين ساختمان مسئله حريم خصوصي و عمومي كاملا رعايت شده است. متاسفانه بر اثر كم‌توجهي مالكين فعلي در ساختمان تغييراتي حاصل شده است.

خانه اوسط خان صادق وزيري: اين منزل با شكوه مسكوني در پشت مسجد دارالاحسان سنندج واقع شده بود كه در سال 1369 تخريب و تبديل به مسجد جامع جديد سنندج شده است. متاسفانه ديگر اثري از اين بنا ي زيبا به جا نمانده است . ساختمان داراي سبك معماري ايراني و يك ايوان ستوندار سنگي، تالار، فضاهاي نشيمن و خدماتي در اطراف ايوان همانند سه‌دري، راهروها، پستو و زيرزمين بوده است. در حياط آن آب‌نما، فضاي سبز تعبيه شده بود، از مصالح بوم‌آورد در ساخت آن توسط استادكاران سنندجي استفاده شده بود و عناصر تزئيني مانند سرستونهاي سنگي مقرنس كاري شده متاثر از هنر سبك اصفهاني و قوس نيم‌دايره با رون شرقي به منظور استفاده بيشتر از نور آفتاب ايجاد شده بود. اين ساختمان يكي از بناهاي مسكوني شهر سنندج و در زمره بناهايي همانند عمارت مشيرديوان، آصف‌ و منزل ملا لطف الله در شهر بوده است.

خانه پيرمرادي:

خانه جواد خان :

خانه جواهري:

خانه سالار سعيد:

خانه دكتر موسي:

خانه مصري:

خانه شهابي:

خانه خورشيد لقا :