سردشت، قره كليسا، كليساي حضرت مريم و 11 كليساي مشابه ديگر، سواحل درياچه اروميه و 102جزيره اين درياچه و منطقه مراكان.
... و اما آذربايجان غربي از آن نظر كه به گواه برخي روايات، شهرستان سردشتش را زادگاه زرتشت مي‌خوانند، ضمن آن كه نخستين جايي بوده است كه پروتستان‌ها در آن پناه گرفته اند و از سوي ديگر قره كليسا در آن واقع شده است كه برخي ارامنه آن را نخستين كليساي جهان مي‌دانند و به واسطه همه اين دلايل، اين استان براي مذاهب زرتشتي، ارمني و پروتستان سرزميني مقدس به حساب مي‌آيد.
پس از قره كليسا، از ميان 12 كليساي باقيمانده در اين استان من كليساي حضرت مريم را براي بازديد پيشنهاد مي‌كنم، چون تركيبي است از فرهنگ‌هاي ايران باستان، چين و اروپا. اين كليسا روي خرابه‌هاي آتشكده‌اي زرتشتي بنا شده و بنابر روايت‌هاي محلي معماري چيني در طراحي محرابش نقش داشته و حتي سنگي در آن هست كه مي‌گويند از چين آورده شده است. هر كس پا به آذربايجان غربي بگذارد حتما درياچه اروميه و 102 جزيره زيبايش را فراموش نمي‌كند، اما كمتر كسي پيدا مي‌شود كه گذر از جاده مسحور كننده اروميه به سنندج را تجربه كرده باشد يا بداند در شمال آذربايجان شرقي منطقه مراكان قرار گرفته كه جغرافيدان‌ها به آن مي‌گويند قفقاز كوچك كه پر است از چشم‌انداز‌هاي طبيعي.

آثار تاريخي ثبت شده آذربايجان غربي

آتشكده آذر گشنسب (تخت سليمان ) * تكاب

طب سنتي