تل مرو

در جنوب شهر برازجان و در حدود فاصله اي نه چندان دور از كاخ هخامنشي، تپه اي به بلندي 15 متر و به قطر حدود 50 متر در بين زمين هاي زراعتي قرار گرفته است. در گويش محلي ل مرو به معني تپه گرد است. اين وجه تشابه به خاطر شكل و ظاهر اين تپه است. بخش زيرين اين تپه ظاهراً از شن و ماسه تشكيل شده است. به نظر مي رسد كه آثار موجود بقاياي بنايي نظامي است كه احتمالاً براي ديده باني بر روي يك تپة طبيعي و يا تپه اي كه مصنوعاً از شن و ماسه ايجاد شده احداث گرديده است.

تل طلسمي

اين تل در جنوب براز جان واقع شده است. در قسمت شمال اين تپه در اثر خاكبرداري، بنايي كشف شد كه ديوار محكمي به طول بيش از 20 متر دارد و با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است.
نماي خارجي اين ديوار گچ اندود شده و از زير خاك بيرون افتاده است. در بخش ديگر آن بقاياي كف گچ اندودي وجود دارد. به نظر مي رسد بناي اصلي آن به دورة ساساني تعلق دارد و تا دورة اسلامي مورد استفاده قرار مي گرفته است. در اين محوطه تعداد زيادي گل ميخ هاي تزئيني تمدن عيلامي ملاحظه مي شود.

تل خندقي

در حدود شمال برازجان، در سمت راست و چپ جاده اي كه به طرف دالكي مي رود، در سطح وسيعي، تعدادي تپه و محوطة باستاني وجود دارد كه برخي تسطيح شده و برخي هنوز تا حدودي سالم مانده اند. در سمت راست جادة آسفالتة فوق آثار يك قلعة دايره اي شكل ديده مي شود كه ديوارهاي بلند دور آن به وضوح قابل روي است. بلندي اين ديوار در حال حاضر نسبت به سطح زمين در برحي جاها حدود 5 متر است. ظاهراً دور اين قلعه خندقي وجود داشته است كه آثار آن در سمت شرق و جنوب شرقي آن به وضوح ديده مي شود. عرض ديوار به 6/5 متر مي رسد. ارتفاع موجود و عرض ديوار، بدون محاسبة كف خندق تا بالاي ديوارها عظمت و موقعيت قلعه را مشخص مي سازد. در سمت چپ جاده نيز آثار فراواني چه به صورت تپه و چه به صورت محوطه هاي مسطح وجود دارد.
در سرتاسر اين محوطه هاي وسيع آثار زيادي به صورت قطعات سفال قرمز رنگ و خاكستري رنگ ساده و همچنين تعدادي سفال از انواع لعابدار دورة اشكاني پراكنده است. همچنين در برخي از محوطه هاي فوق، قطعاتي از گدازة آهن وجود دارد كه همين امر بر وجود كارگاه هاي ذوب فلز دلالت دارد. يك سنگ آسياب بزرگ در پاي تپه اي افتاده است و در حول و حوش اين سنگ علاوه بر قطعات ظروف سفالي، قطعاتي از هاون هاي سنگي دو دسته نيز وجود دارد. علاوه بر آن در سطح منطقة برازجام اشيايي شبيه به آن چه در چغازنبيل و شوش به عنوان ميخ هاي تزئيني نامگذاري شده اند، به طور فراوان ملاحظه مي شود. اين ميخ هاي تزئيني حدود 17 سانتي متر بلندي دارند و داراي قاعدة دايره اي شكل تخت هستند. قطر آنها نيز حدود 17 سانتي متر است. طرف ديگر آن به صورت قارچي است كه انتهاي گرد آن كم عمق مقعر است. سفال هاي آن مرغوب و به خوبي در كوره پخته شده اند. استحكام اين سفال ها خيلي بيشتر از استحكام سفال هاي معمول است و وزن نسبتاً زيادي نسبت به حجم و شكل خود دارند. در گزارش هيئت كاوش كاخ كوروش برازجان در سال 1350 نيز اشاره اي به اين گونه اشيا شده است و آنها را همانند گل ميخ هاي دورة عيلامي دانسته اند. مردم منطقة برازجان و تنگستان كه كم و بيش اين اشياء را در محوطة باستاني ديده اند آنها را «كوپال» يا «گوپال» مي نامند. در محوطة باستاني تل خندق علاوه بر ديوارهاي خشتي، ديوارهايي ساخته شده است كه مصالح آنها عمدتاً از قلوه سنگ وملاط گچ مخصوص معماري دورة ساساني است. در پيرامون محوطه قطعاتي از آجر شبيه آن چه در آرامگاه هاي دورة اشكانني استفاده شده است نيز وجود دارد.

تل پهن

اين تل به فاصلة اندكي از تل مرو قرار گرفته و ظاهراً به خاطر وسعت زياد و سطح صاف، به اين نام خوانده شده است. در اين منطقه قطعاتي از آجر با ابعاد 34×33 سانتي متر و همچنين آجرهايي كه هنوز قطعات ضخيم ملاط قير به همراه دارد مشاهده مي شود. اين امر نشان مي دهد كه اين آثار مربوط به دوران عيلامي است.

موقعيت جغرافيايي و تقسيمات سياسي استان

استان بوشهر از استان‌هاي جنوبي ايران است كه در حاشيه خليج فارس قرار دارد. اين استان با مساحتي حدود ۲۷٬۶۵۳ كيلومتر مربّع، جمعيّتي برابر ۸۸۶٫۲۶۷ نفر دارد. استان بوشهر بر 27 درجه و 14 دقيقه عرض شمالي و 50 درجه و 6دقيقه تا 52 درجه و 58 دقيقه طول شرقي از نصف‌النهار گرينويچ قرار دارد. اين استان از شمال به استان خوزستان و قسمتي از كهكيلويه و بويراحمد، از جنوب به خليج فارس و قسمتي از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خليج فارس محدود است. استان بوشهر با خليج فارس بيش از ششصد كيلومتر مرز دريايي دارد و از اهميّت راهبردي و اقتصادي برخوردار است.اين استان يكي از استان هاي مهّم جنوبي كشور ما است كه از طريق خليج فارس براي واردات و صادرات اهمّيّت دارد.


جغرافياي طبيعي
آب و هوا :
عوامل متعددي از جمله كمي ارتفاع قرار گرفتن در محدوده عرض هاي جغرافيايي پايين ، مجاورت با دريا، وزش بادهاي گرم جنوب غربي و بادهاي گرم و مرطوب دريايي و عبور پاييزي زمستاني سيكلون هاي سوداني و مديترانه اي از عوامل عمده تعيين كننده وضعيت اقليمي منطقه مي باشند.
اين منطقه به دليل نزديكي به خط استوا و كمي ارتفاع به طور كلي داراي آب و هواي گرم ( نوع بيايان كناري ) است كه در داخل استان گرم و خشك و در سواحل گرم و نمناك است. حداكثر مطلق دماي استان 5/52 درجه سانتيگراد و حداقل مطلق درجه حرارت به 1- درجه سانتيگراد مي رسد ميانگين دماي سالانه بوشهر 7/25 درجه سانتيگراد است . تغييرات فصلي درجه حرارت نيز تابع تغيير تابش خورشيد در طول سال است اختلاف درجه حرارت در ماه هاي زمستان و تابستان نسبتا" زياد و حدود 2/19 درجه سانتيگراد است بين فصول زمستان و پاييز و بهار و تابستان اختلاف كم تري مشاهده مي شود.
ميانگين بارش سالانه استان بوشهر 220 ميليمتر است اين بارندگي ها در فصول پاييز و زمستان روي مي دهد، به طور كلي استان بوشهر 6 ماه از سال گرم، دو ماه تقريبا" معتدل تا سرد و حدود چهار ماه از سال معتدل تا گرم مي باشد. نم موجود در ساحل دما را تا حدودي متعادل مي كند اما در صد رطوبت در برخي از ماه ها چنان بالا مي رود كه به حد اشباع مي رسد. در اين حالت هوا از فعل انفعالات مي افتد و يك هوا دم كرده و كم تحركي به وجود مي آورد كه اصطلاحا" به آن شرجي مي گويند.


جغرافياي اقتصادي
از مهمترين شاخصه هايي كه مي تواند جايگاه صنعت استان را در مجموع صنعت كشـــــــــــــور مشخص نمايد تعداد كارگاههاي بزرگ صنعتي ، ميزان استغادل سرمايه گذاري >، ارزش افزوده و بهــره وري نيروي كار است كه طي دهه هاي گذشته وضعيت اين شاخص ها در سطح استان به شرح ذيل بوده است نرخ رشد اشتغال در بخش صنعت استان در دو مقطع 1365 و 1375 برابر 5/28 و 4/101 درصد در سال 1365 به طور قابل توجهي بيش از متوسط كل كشور مي باشند و سهم اشتغال بخش صنعت از 9/4 درصد در سال 1365 به 1/6 درصد در سال 1375 افزايش يافته است . تعداد كارگاههاي بزرگ صنعتي استان طي سال هاي 73 ـ 1355 در حدود 6 برابر افزايش يافته و ميزان اشتغال در اين واحد نيز نزديك به 5/4 برابر افزايش يافته است سهم تعداد كارگاههاي بزرگ صنعتي استان از كل كشور طي دوره فوق دائماً رو به افزايش بوده است .
منطقه ويژه اقتصادي بوشهر :
در راستاي بارور ساختن بخشي از اهداف و تئوري هاي نظام جمهوري اسلامي ايران در زمينه استفاده مطلوب از قابليت هاي موجود در استان زرخيز بوشهر و همچنين بهره گيري از موقعيت هاي خاص جغرافيايي و استراتژيك اين استان علي الخصوص بندر بوشهر در كشور و منطقه ، در تاريخ 9/12/1376 منطقه ويژه اقتصادي بوشهر در شورايعالي مناطق آزاد و تجاري كشور به رياست رئيس جمهور محترم ، مطرح و به تصويب رسيد
ايجاد منطقه ويژه اقتصادي بوشهر نه تنها زمينه هاي سرمايه گذاري در بخش هاي مختلف استان و استان هاي همجوار را فراهم مي سازد و به روند توسعه پردازش صادرات كمك مي نمايد بلكه مي تواند با برخورداري از امكانات ياد شده ، زمينه هاي جذب سرمايه گذاري كشورهاي حوزه خليج فارس و در نهايت افزايش صادرات غيرنفتي را فراهم آورد .
مهمترين جاذبه هاي اقتصادي بوشهر
-1 ميدان پارس جنوبي
2- نيروگاه اتمي بوشهر
3- پالايشگاه گازي فجر جم
4- مجتمع پترو شيمي و پايانه هاي خارگ
5- حوضچه هاي پرورش ميگو
6- نخلستان هاي دشتستان- تنگستان و دشتي
7- منطقه اقتصادي بو شهر



جغرافياي انساني
استان‌ بوشهر حدود 23167 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ و ۶۰ كيلومتر ساحل‌ دارد و در شمال‌ خليج‌ فارس‌در جنوب‌ ايران‌ واقع‌ شده‌ و اهميت‌ سوق‌ الجيشي‌ و اقتصادي‌ قابل‌ توجهي‌ دارد. شهرستان‌هاي‌ بوشهر،تنگستان‌، دشتستان‌، دشتي‌، دير، ديلم‌، كنگان‌ و گناوه‌ در اين‌ استان‌ قرار دارند و مركز سياسي‌ - اداري‌ آن‌، شهر بوشهر است‌. استان‌ بوشهر در سال ۱۳۷۵حدود 727,373 نفر جمعيت‌ داشته‌ است‌. از اين‌ تعداد 05/53 درصددر نقاط‌ شهري‌ و 76/44 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشتند و بقيه‌ غير ساكن‌ بوده‌اند
استان بوشهر براساس آخرين سر شماري بالغ بر 743675 نفر جمعيت داردازاين مقدار 9/50 درصد در نقاط شهري و1/49 درصد در نقاط روستايي سكونت داشته وكمتراز يكم درصد آنان غير ساكن هستند.


جغرافياي سياسي
استان بوشهر با مساحتي حدود 27653 كيلومتر مربع بين 37 درجه و 14 دقيقة عرض شمالي و 50 درجه و 6 دقيقه تا 52 درجه و 58 دقيقة طول شرقي از نصف النهاي گرينويچ قرار دارد. اين استان از شمال به استان خوزستان و قسمتي از كهگيلويه و بوير احمد، از جنوب به خليج فارس و قسمتي از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خليج فارس محدود است. استان بوشهر با خليج فارس بيش از 600 كيلومتر مرز دريايي دارد و از اهميت سوق الجيشي و اقتصادي قابل توجهي برخوردار است.
براساس آخرين تقسيمات سياسي كشور استان بوشهر مشتمل بر 8 شهرستان، 17 بخش،13 شهر، 36 دهستان و 706 آبادي داراي سكنه است. شهرستان هاي استان بوشهر عبارتند از: بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتي، دير، ديلم، كنگان و گناوه.