به وبلاگ ايران نگين درخشان كشورهاي قاره آسيا خوش آمديد

اردبيل:

 كوه‌هاي سبلان، آرامگاه شاه صفي، درياچه نئور، شورابيل، جاده اردبيل به پارس‌آباد مغان، حد فاصل دلتاي ارس به خزر و دامنه‌هاي ارسباران و كوه‌هاي تالش و آب گرم سرعين.
از شمال غربي ايران كه گفتم اردبيل را فراموش كردم.
در كتاب‌هاي گردشگري از جاذبه‌هاي اين استان معمولا به سرعين، مقبره شاه صفي، كوه‌هاي سبلان، درياچه نئور و شورابيل اشاره مي‌شود. جاذبه ديگري از اردبيل مي‌شناسيد؟
جاده‌هاي اردبيل بي نهايت دلفريبند. مسير اردبيل به پارس آباد مغان يكي از اين راه‌هاست كه مثل خطي سبز روي زمين كشيده مي‌شود و مي‌رسد به جايي مابين دلتاي ارس به خزر، دامنه‌هاي شرقي ارسباران و آخرين ستيغ‌هاي شمالي كوهستان تالش، سرزميني كه گويي سبزترين جاي زمين است و نه شرجي سخت تابستان جنگل‌هاي شمال را دارد و نه سرماي تند كوهستان‌هاي آذربايجان را. سرزميني كه ديدنش خستگي چشم‌ها را شفا مي‌دهد همان‌طور كه آب گرم سرعين، درد مفاصل را.

1

درياچه نئور

نوع بنا : طبيعي

در 48 كيلومتري جنوب شرقي اردبيل در ارتفاع 2700 متري از سطح دريا قرار گرفته است. وسعت درياچه بيش از 220 هكتار و مشتمل بر دو درياچه كوچك (40 هكتار) و بزرگ(180 هكتار) است كه در فصل پر آبي(بهار) به هم مي پيوندند و درياچه اي واحد را به وجود مي آورمد. بيشترين عمق درياچه 5/5 متر و ميانگين ژرفاي آن سه متر است. درياچه نئور زيستگاه برخي از گونه هاي پرندگان مهاجر عبوري است كه براي مدتي كوتاه از درياچه استفاده مي كنند. «آنقوت» از عمده ترين پرندگان اين درياچه و حاشيه آن است كه در اين منطقه زاد آوري مي كند. درياچه نئور كه ماهي قزل آلاي آن شهرت جهاني دارد، داراي جاذبه هاي بسيار مساعد گردشگاهي است. حواشي اين درياچه از تفرجگاههاي مهم اردبيل است و هر ساله مسابقه تفريحي تحت عنوان «مسابقه ماهيگيري» در اين درياچه بين دوستداران صيد ماهي انجام مي شود.
آدرس :48 كيلومتري جنوب شرقي اردبيل

1

سبلان و دامنه هاي آن

نوع بنا : طبيعي

سبلان در غرب شهر اردبيل 4811 متر از سطح دريا ارتفاع دارد.رشته كوه آتشفشاني خاموش سبلان ازدره قره سو در شمال غرب اردبيل اغاز مي شود و در جهت شرقي –غربي با طول و عرض تقريبي 60 و 48 كيلومتر تا كوه قوشاداغ در جنوب اهر امتداد مي يابد. سبلان پس از دماوند معروفترين كوه آتشفشاني خاموش ايران است ،در دهانه مخروطي شكل قله آن درياچه بسيار زيبايي به وجود آمده است كه در طول سال پوشيده از برف و يخ است. قله مخروطي سبلان داراي برف هاي دايمي است و آثار يخچالهاي قديمي نيز در به خوبي مشخص است.بلندترين قله سبلان «سلطان ساوالان» نام دارد و درمين قله آن را «حرم داغي » مي گويند كهنوكي بيز و غير قابل صعود دارد ،قله سوم كهارتفاع آن نسبت به سلطان ساوالان كم تر است، كوه «جنوار داغي » نام دارد. به جز حرم داغي و سلطان ساوالان چند كوه و قله ديگر وجود دراد كه از جمله مي توان به گؤي داغ،كسري داغ، آغان داغ و قزل گل داغي اشاره كرد. گردنده هاي سبلان «يالان »،«ايري» و« صائين» ناميده مي شود كه داراي رطوبت دائمي و سرسبزي و طراوت و خرمي بسيار زيادي است. يكي از ويژگي هاي بارز اين منطقه وجود ده ها چشمه آب معدني آب گرم است كه در اطراف اين كوهستان از سزعين گرفته تا «قوتورسو» پراكنده اند اين آبها بيشتر در سرعين متمركزاند . تجزيه شيميايي و مطالعه هيدرولوژي آب ها نشان ميدهد منشآ اعماق زمين است كه ضمن عبور از لايه هاي مختلف زمين ،مقداري مواد معدني مانند كربنات ها و سولفات ها را در خود حل مي كند.چشمه هاي زلال و گوارا ،آب و هواي مطبوع همه و همه حكايت از باروري منطقه با اكولوژِي بي مانند دارد.در اين منطقه بيش از 3000 نوع رستني دارد كهدر ميان آن ها تيره هاي نعناع ،گل سرخ، خشخاش، زنبق، نخود، شب بو، آلاله و انواع گياهان به وفور ديده مي شود. به گزارش سازمان حفاظت محيط زيست ،در محدوده سبلان 11 زيستگاه وحوش شناسايي شده كه اهم آنها عبادت اند از:زيستگاه «حاجيلو» در 22 كيلو متري مشكين شهر، «آقابابا» در نزيكي قريه «آقا محمد بيگلو»، «ونيل»(ارواداغي) در شمال غرب اردبيل،«هرم داغ» در دامنه شمالي كوه هرم داغ،«ساربانلار»،«جين دره سي»در محدوده كوه هاي زيروه و زيستگاه «شيروان دره سي»، كه در اين زيستگاه ها كل و بز، قوچ و ميش خرس قهوه اي، خوك، خرگوش، روباه، گرگ، كبك دري، آهو و مرغابي زندگي مي كنند. ويژگي ديگر محيط سبلان وجود تالاب هاي فراوان است.از جمله مي توان به تالاب «قره گؤل »و« هوشنگ ميداني »و «تالاب ملا احمد» اشاره كرد كه در آن پرندگان و حيوانات وحشي زندگي مي كنند. در بحث توانايي بالقوه منطقه سبلان، واقعيت هاي زير قابل طرح است: - سبلان سرشار آب است. - منطقه سبلان از مناطق شگفت آسيا استو زيبايي هاي طبيعي بسيار تازه دارد. - سبلان چندين چشمه آب معدني دارد كههمه آنها داردي خواص درماني متعدد هستند. - سلان از نظر زست محيطي منطقه اي پربار است . زيستگاه هاي حيات وحش ،درياچه ها ، تالاب هافاكوسيستم هاي جانوري- گياهي حكايت از يك مطقه زيست محيطي با ويژگي هاي يگانه دارد. - سبلان مركز توليد بهترين و معروف ترين عسل ايران است. - سبلان يكي از زيبا ترين درياچه ها رادر قله خود به ارتفاع 4811 متر جاي داده است. - سبلان را سه شهر زيبا يعني سراب ،اردبيل، و مشگين شهر، و بيش از 1000 آبادي در ميان گرفته اند. از سه شهر مذكور مسيرها ي كوهنوردي و راهپيمايي براي قله سبلان وجود دارد. بهترين و مناسبترين مسير ،مسيري است كه از طريق اردبيل – قوتورسو به قله سبلان منتهي ميشود. فتح سبلان از محل قوتورسو تا قله حدود 8ساعت طول مي كشد. اين مسير يكي از زيباترين مسيرهاي كوهنوردي ايران است.در فراز قله سبلان ،بلندترين درياچه ايران قرار دارد كه آبي بسيار گوارا و سرد دارد،اطراف اين درياچه مملو از ستون هاي يخي و قنديل هاي اويزان يخي است كه زيبايي هاي آن جلوه مينمايد .مراجعت از قله براي پيشگيري از پياده روي شبانه مي بايد قبل از ساعت 3 عصر شروع شود تا پيش از پايان روشنايي روز در كمپ قوتورسو بيتوته شود. مدت مورد نياز فتح قه سبلان از اردبيل حدود سه روز طول مي كشد.
آدرس :غرب شهر اردبيل

1

چيني خانه(اردبيل)

نوع بنا : تاريخي

قدمت : صفويه (907-1135 ه ق )

( تاريخ ميلادي : 1501-1722 م )

در قسمت شرقي قنديل خانه، اتاق هشت گوش گنبد داري به نام چيني خانه واقع شده است. اين اتاق اختصاص داشت به نگهداري ظروف چيني نفيس كه شاهان صفوي به مقبره و بقعه جدشان اهدا كردند و در زمان اشغال اردبيل توسط روسها به تاراج رفت. چيني خانه داراي چهار شاه نشين است كه طاق نماي مقرنس گچي دارد و همه مقرنس ها و آويزهاي آن با رنگهاي قهوه اي، قرمز و طلايي نقاشي شده است. نقشهاي آن علاوه بر تناسب با سطوح مقرنس كاري از اسليمي هاي مختلف و گلهاي متناسب تشكيل يافته است. ظروف چيني و ساير ظرفهاي آشپزخانه (بلوري، مسي و ...) در اين اتاق به طرزي مطئن و زيبا نگهداري مي شد. در يكي دو سده ي اخير تعميرات گوناگون روي مجموعه بناهاي شيخ صفي الدين انجام گرفته است كه مهمترين آنها چنينند: زمان ناصرالدين شاه قاجار (1307 ه. ق) تعميرات گسترده در بناهاي متعلق به بقعه به عمل آمد. تغيير وضع اصلي چهار تاق اولي، جلوي مسجد جنت سراي و كاشيكاري آن از آثار اين دوره بود كه بر اثر شكستگي و پيشامدگي نماي تاق مذبور و نشست پي و پايه هاي آن برچيده شده بود. از سال 1312 شمسي كه بناي بقعه تحت نظر اداره ي فرهنگ سابق قرار گرفت، اداره كل باستان شناسي وزارت فرهنگ پيشين نسبت به ترميم خرابيهاي حاصله، به تدريج اقدامات لازم به عمل آورد و تغييرات و كاشيكاريها تا پايان همان سال انجام شد. در سال 1328 با اعزام 14 تن از استادان كاشي تراش اصفهاني به سرپرستي حسين كاشي تراش از استادان درجه اول اصفهاني به مدت دو ماه تعميرات و كاشيكاري بنا با مراقبت و نظارت آقاي اسماعيل ديباج ادامه يافت. در سال 1329 ضمن انجام تعميرات ضروري، كاشيكاران اصفهاني نيز به كاشيكاري به قسمت هاي مختلف ادامه دادند. در سال 1332 تعميرات ضروري و كاشيكاري بقيه نماي جرزها و سپر تاق ها و نصب كتيبه هاي معرق قسمت بالاي ديوار مزبور و سر در شاه عباسي انجام شد، و قسمتهاي ديگر با مراقبت اداره اوقاف محل ترميم شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي در حفظ، و نگهداري مجموعه بناهاي بقعه شيخ صفي الدين اقدامهاي جدي و اساسي به عمل آمده است. اين مكان به عنوان يكي از كانونهاي مهم جذب جهانگرد نه تنها در محدوده ي استان كه در مقياس كشور، تبديل شد و در حال حاضر مورد توجه انبوه جهانگردان است.
آدرس :اردبيل - مسجد شيخ صفي الدين اردبيلي

1

معرفي آثار باستاني* استان اردبيل*

 

جمعه مسجد :

اين مسجد باقي مانده يك بناي بزرگ از دوره سلجوقيان است . بناي ابتدائي اين مسجد آتشكده اي ازدوران اشكاني مي باشد كه در محله پير شمس الدين ميان گورستاني قرار گرفته و از سه قسمت تشكيل شده است . اولين قسمت بنا پايه مناره اي است كه در فاصله اندكي از مسجد به چشم مي خورد . 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بقعه سيد امين الدين جبرييل :

اين بنا در 3 كيلومتري اردبيل در روستاي كلخوران واقع شده است و مربوط به اوايل قرن دهم هجري مي باشد . بناي بقعه هشت ضلعي بوده و در محوطه باغي به ابعاد 150تا 200 متر قرار دارد.همانطور كه در شكل مي بينيد در نماي بيروني بقعه از تزئينات كاشي به صورت تلفيقي استفاده شده است .سقف بقعه مسطح است و در وسط آن گنبد آجري نسبتا بزرگي ديده مي شود .در ورودي زيريك ايوان قرارگرفته و داراي تذهيب كاشي است . سبك نقاشي جناحين در ورودي بيانگر هنر دوره صفوي است . 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مقبره شيخ حيدر :

مقبره منسوب به شيخ حيدر در مشكين شهر واقع شده و به شكل استوانه و به ارتفاع 18 متر است . خارج بنا استوانه اي است ولي داخل آن دوازده ضلعي منتظم است . سرداب آن نيززير برج قرار دارد و داراي يك در ورودي در شمال برج مي باشد . درباره تاريخ بناي آن نظرات متعدي وجود دارد اما از لحاظ كاشيكاري احتمالا مربوط به قرن هفتم هجري مي باشد. 

 

1

سوغات اردبيل

سرشير، كره، حلواي سياه، آبنبات، شيرينيهاي محلي و تخمه آفتابگردان، عسل خالص سبلان، عصاره شهدآميز گلهاي  رنگارنگ و عطرآگين طبيعت سرسبز سبلان مشهورترين سوغات منطقه مي‌باشد. حلواي سياه استان به صورت معجوني از جوانه گندم و كره طبيعي نشاط بخش و مقوي است.

1

جنگل ها "اردبيل"

مساحت جنگل ها وبيشه زار هاي طبيعي استان اردبيل بالغ بر 6/61968 هكتار برآورد مي گردد كه در سه ناحيه رويشي خزري ( هيركاني ) – ارسباراني و ايران- توراني واقع شده است . گونه هاي غالب جنگل هاي استان اردبيل را فندق ، ارس ، بلوط ، زبان گنجشك ، افرا تشكيل مي دهند . سرانه جنگل در استان اردبيل حدود 04/0 هكتار ( 400 متر مربع ) مي باشد . براي رسيدن به سطح سرانه جنگل در كشور استان اردبيل به بيش از 200 هزار هكتار جنگل كاري نياز دارد . در حال حاضر براي دو ناحيه رويشي ( خزري و ارسباراني ) جنگل هاي استان اردبيل طرح مطالعاتي تهيه شده است . 
ناحيه ي رويشي هيركاني در اردبيل ، مناطق فندقلو را شامل مي شود كه سطحي در حدود 6/5723 هكتار را در بر مي گيرد . اين ناحيه داراي تيپ هاي مختلف الف ) تيپ خالص فندق ب) تيپ راش- ممرز ستان ج) تيپ بلوط – ممرزستان د) تيپ فندق – ممرزستان مي باشد كه گونه هاي همراه آن عباتند از : ازگيل ، زالزالك ، شير خشت ، هفت كول ، سياه اربه ، ال اسبي جنگل هاي اين منطقه داراي تاج پوشش متفاوت در مناطق مختلف مي باشد كه حدود متوسط تاج پوشش 60-50 درصد مي باشد .
ناحيه ايران توراني در استان اردبيل مناطق جنگلي شهرستان هاي كوثر و خلخال را شامل  مي شود كه در دو منطقه ي ارسستان و پهن برگان واقع شده است . در منطقه ارسستان گونه غالب ارس بوده كه گونه هاي همراه عبارتند از : بنه ، بادام وحشي ، كيكم ، آلوچه وحشي ، تنگرس ، زالزالك و ...   در منطقه پهن برگان در بخش اندبيل خلخال گونه غالب بلوط به همراه گونه هاي : افرا، زبان گنجشك ، وليك و ... مي باشد .
مساحت اين جنگل ها در حدود 15/43029  هكتار مي باشد . ناحيه رويشي ارسباران شامل مناطقي در شهرستان هاي مشگين شهر ، پارس آباد و مغان و گرمي ميباشد . گونه ي غالب دراين مناطق گونه بلوط بوده كه همراه با گونه هاي زبان گنجشك افرا ، فندق ، وليك ، آلوچه و زالزالك به وفور يافت ميشود مساحت اين جنگل ها در شهرستان مشگين شهر 25/5212 هكتار ، در شهرستان گرمي هكتار4/722 ودر پارس آباد مغان 5/455 هكتار و در شهرستان بيله سوار 2/502 هكتار برآورد مي گردد  . اين جنگل ها به صورت پراكنده در اين مناطق قرار دارند كه خود دليل بر نابودي اين جنگل ها مي باشد . از جمله عوامل ديگر تخريب اين جنگل ها وجود دام در داخل جنگل ، استفاده بي رويه مردم از درختان ، تخريب اراضي جنگلي به منظور ايجاد اراضي زراعي و ... مي باشد .
 

آمار وضعيت جنگلها و بيشه زار هاي طبيعي استان اردبيل به تفكيك شهرستان ها 

 نام شهرستان

مساحت (هكتار)

انواع گونه هاي مهم

مشگين شهر

25/5212

بلوط و فندق

پارس آباد

5/455

گز،بيد،سنجد

گرمي

4/722

بلوط،ون،افرا

بيله سوار

2/502

ارس،گز،بيد،سنجد

خلخال

15/43029

ارس،بنه،بادامكوهي

زيستگاه آقابابا 
 در 83 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر ، در كوههاي آقابابا واقع شده است . اين زيستگاه 70 كيلومتر مربع وسعت و 1200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد . اين منطقه محل زيست وحوشي مانند كل و بز ، گرگ ، خرگوش ، خوك و كبك است .

 

زيستگاه ارباب كندي اين زيستگاه در 42 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر و 55 كيلومتري شمال غرب اردبيل واقع شده است. زيستگاه ارباب كندي 70 كيلومتر مربع وسعت دارد و در ارتفاع 1500 متري از سطح دريا قرار گرفته است . كل و بز ، خوك ، گرگ ، روباه ، خرگوش ، كبك و مرغابي از جمله وحوشي هستند كه اين منطقه را مأمن زيست خود ساخته اند .

زيستگاههاي آزاد 
 دو جاق ، قزل يره ، ملا احمد ، اوچي دره سي ، قره باغلار ، كناره هاي رود ارس ، ازناو ، فيروزآباد مشگول ، پارس اباد و پيرآغاجي ، شيروان دره ، دره موئل ، پرزند ، منطقه مرزي موران ، اولاغان و يوزداغ از جمله زيستگاه هاي آزاد استان اردبيل است .

زيستگاه حاجيلو 
 اين زيستگاه در 22 كيلومتري شمال مشگين شهر در كوههاي حاجيلو واقع شده است. زيستگاه حاجيلو داراي 70 كيلومتر مربع وسعت و ارتفاعي حدود 1900 متر از سطح دريا است و حيواناتي مانند كل و بز ، خوك ، گرگ ، خرگوش ، روباه و كبك اين منطقه را به عنوان محل زيست خود برگزيده اند .
زيستگاه حسن دره سي : اين زيستگاه در حدود 60 كيلومتر مربع وسعت دارد و در كوههاي زيوه در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا واقع شده است. موقعيت مكاني اين زيستگاه ، 80 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر است و حيواناتي مانند كل و بز ، خوك ، خرگوش ، گرگ ، روباه و كبك در آن زندگي مي كنند.
زيستگاه هوشنگ ميداني و قره گؤل : اين ميدان ، منطقه اي مسطح است كه در دامنه شمال غربي سبلان به ارتفاع 2725 متر واقع شده است . تالاب قره گؤل نيز به قطر تخميني 300 متر در قسمت شمال غربي دامنه هاي هرم و جنوب شرقي زيستگاه هوشنگ ميداني ، در ارتفاع 2820 متري از سطح دريا واقع شده است . حيوانات و پرندگان وحشي در هوشنگ ميداني و تالاب قره گؤل متنوع اند علاوه بر كبك معمولي و كبك دري كه شمارش آنها ناممكن است ، اين منطقه زيستگاه قوچ و ميش ارمني است .

زيستگاه خروسلو 
 در 95 كيلومتري شمال شرق مشگين شهر كوههاي خروسلو واقع شده است و محل زيست انواع وحوش مانند آهو ، كل و بز ، گرگ ، روباه ، خرگوش ، باقرقره و هوبره است .

رودخانه آغلاغان 
 آن بخش از رودخانه بالخلي كه در اين محدوده واقع است و كمتر در معرض آلودگيهاي زيست محيطي قرار دارند از زيستگاههاي مهم ماهي قزل آلاي خال قرمز و ديگر ماهيان رودخانه اي محسوب مي شوند .

زيستگاه سروان دره سي 
 زيستگاه سروان دره سي به فاصله 25 كيلومتري جنوب شرقي مشگين شهر قرار گرفته است و در حدود 105 كيلومتر مربع است . در اين زيستگاه كه200 متر از سطح دريا ارتفاع دارد ، كل و بز ، خرس قهوه اي ، قوچ و ميش ، گرگ ، خرگوش ، روباه ، كبك و كبك دري زندگي مي كنند .

زيستگاه ها شيروان دره سي 
 "شيروان دره سي" زيستگاهي است كه در 20 كيلومتري جنوب شرق مشگين شهر قرار دارد . ارتفاع سطح آن 2200 متر و مساحت آن را 75 كيلومتر مربع برآورد كرده اند . زيستگاه "شيروان دره سي" ، محل زندگي دايمي وحوش مانند كل و بز ، خوك ، روباه ، گرگ ، قوچ و ميش ارمني ، خرگوش ، كبك ، كبك دري ، قمري ، فاخته و شماري از پرندگان مهاجر است .

زيستگاه تنبق 
 اين زيستگاه در شمال غرب مشگين شهر واقع شده است و 18 كيلومتر با آن فاصله دارد . در حدود 70 كيلومتر مربع مساحت دارد و محل زيست كل و بز ، خوك ، خرگوش ، گرگ و كبك است . اين منطقه در ارتفاع 1800 متري از سطح دريا قرار گرفته است .

زيستگاه موويل 
 اين زيستگاه درند موويل در جنوب مشگين شهر و در غرب كوههاي هرم سبلان واقع است. ارتفاع اين منطقه از سطح دريا 3200 متر است و استراحتگاه قوچ و ميشهاي منطقه است . در اين زيستگاه ، قوچ و ميش ارمني ، كل و بز از نوع سفيد طوقدار ، كبك دري ، خرس قهوه اي و خاكستري ، گرگ ، خوك ، خرگوش ، انواع پرندگان شكاري و لاشخور زندگي مي كنند .

زيستگاههاي خشكي 
 زيستگاههاي خشكي يا خاكي يا زميني در جهان حدود 80 درصد انواع رستني ها و جانوران را در خود جاي مي دهند و از آنها حمايت مي كنند . موجودات جاندار در اين زيستگاهها به نهايت درجه تنوع و تكامل رسيده اند .

نئور 
 زيستگاه نئور با وسعتي حدود هزار هكتار در 30 كيلومتري شهرستان اردبيل قرار دارد .
 

1

برج "اردبيل"

برج يا گنبد شاطر
 اين برج در روستاي صومعه و 5/8 كيلومتري اردبيل در يك فضاي وسيع و گسترده بنا شده است . در حوالي برج به فواصل گوناگون ، تپه هاي باستاني قرار دارد . بيشتر آنها مربوط به دوره هاي پيش از اسلام به ويژه دوره اشكاني است . از كتيبه و پوشش بنا چيزي برجاي نمانده است ولي از شيوه معماري برج و شباهت آن با مقبره چلبي اوغلو در سلطانيه چنين برمي آيد كه احتمالاً از بناهاي قرن هشتم هجري باشد .
 

برج قارلوجا 
 اين برج در قشلاق قارلوجا در كنار رود ارس در مسير راه خمارلو- اصلاندوز واقع شده است . مصالح ساختماني آن از سنگ تراشيده شده است . اين برج منسوب به دوره مغولي و متعلق به سده هشتم هجري است . 
 

1

موزه "اردبيل

1- موزه شيخ صفي ( چيني هاي دوره صفويه ، قرآن فرامين ، سكه ، لباس)
 
دوره:
صفوي در سال 1372

نشاني:اردبيل ـ ميدان عالي قاپو، بقعه شيخ صفي

2- موزه حمام آقا تقي (بناي تاريخي ـ مردم شناسي)

دوره:ايلخاني در سال 1378

نشاني:اردبيل ـ ميدان عالي قاپو، ابتداي خيابان سعدي

3- موزه خلخال (باستان شناسي)

دوره:معاصر در سال 1374
نشاني:خلخال ـ خيابان كارگر شمالي، جنب شهرداري

4 - موزه مشكين شهر (باستان شناسي)

دوره:معاصر در سال 1374
نشاني:مشكين شهر ـ خيابان شهيد مفتح، جنب بقعه شيخ حيدر


بناهاي ياد بود تاريخي
1.بازار اردبيل               اردبيل

2.قلعه قديمي             مشكين شهر
3.آرامگاه شيخ حيدر      مشكين شهر
4.مقبره شيخ جبرئيل     اردبيل
5.آرامگاه شيخ صفي     اردبيل 
 

1

كاروانسرهاي "اردبيل

 

كاروانسراي عباسي نقدي كندي 
 اين كاروانسرا در 200 متري حاشيه شمالي جاده آسفالته اردبيل – مشكين شهر و به فاصله 35 كيلومتري اردبيل در كنار رودخانه نقدي و مشرف به دره نقدي كندي كم عمق و سرسبز و پردرخت آن قرار گرفته است . كاروانسراي عباسي نقدي كندي از لحاظ سبك و پلان به نقشه كوهستاني مشابهت دارد. ابعاد آن 29 × 30 متر و از مصالح لاشه سنگ و ملاتهاي آهكي بنا گرديده است . در ازاره بنا از سنگهاي رتوش شده نوع خاراي خاكستري بهره برده شده است . ورودي بنا در قسمت غرب واقع شده كه پس از وارد شدن از اين قسمت با دو اطاق در جناحين راهرو روبرو مي شويم . پس از آن وارد تالار مي شويم كه در اضلاح شمالي و جنوبي آن چهار حجره تعبيه شده است. دسترسي به پشت اين غرفه ها و حجره ها از قسمت شرقي است .اين بنا از ابنيه باقيمانده عصر صفويان است . در 100 متري شرق كاروانسرا يك تپه طبيعي قبرستان كوچكي قرار دارد كه احتمالاً مربوط به دوره اي است كه كاروانسرا داير بوده است . با توجه به موقعيت خاص آن و واقع شدن در مسير جاده آسفالته اردبيل – مشكين شهر مي توان از آن به عنوان كافه سنتي استفاده نمود . البته اين كار نياز به مرمت و واگذاري آن به بخش خصوصي دارد . از خصوصيات مهم بنا مي توان به پلان نوع كوهستاني آن اشاره كرد . مراحل مستندسازي و ثبت آن در فهرست آثار تاريخي و ملي در حال پيگيري است . ضمناً كاروانسرا در ملك شخصي بنام حاج سلطان علي جعفري اهل و ساكن روستاي نقدي كندي واقع شده است .

كاروانسراي سربازوطن (قانلي بلاغ)
كاروانسراي سربازوطن در روستايي به همين نام ، از دهستان ارشق شمالي در فاصله حدود 800 متري نوار مرزي ايران و جمهوري آذربايجان و با فاصله 20 كيلومتري شمال مركز بخش (رضي) واقع شده است . فاصله آن از مركز شهرستان مشكين شهر 95 كيلومتر است . كاروانسراي قانلي بلاغ به سبك و شيوه چهار ايواني فرم متداول دوره اسلامي صفويه بنا گرديده است . نماي خارجي كاروانسرا شامل يك دروازه ورودي در ضلع شرقي به عرض چهار متر و ارتفاع 5/3 متر و سه اطاق در جناحين آن مي باشد . نماي خارجي كاروانسرا فاقد طاقنما و تزئينات كاشيكاري است . تنها عناصر تزئيني در نماي خارجي ديوار ضلع شمالي دروازه اصلي تزئيناتي به شكل لوزي است كه با آجرهاي سوخته اين تزئينات صورت گرفته است . حيات مركزي كاروانسرا به ابعاد 5/27 × 5/27 در اطراف آن حجره هايي به تعداد 21 عدد در طرفين ايوان ها تعبيه گرديده كه راه ورود به اين حجره ها هم از طريق درهاي تعبيه شده در عرض ايوانهاست . اندازه كوچكترين اطاق 4 × 3 متر و بزرگترين آن 3× 10 متر است . قسمت غربي كاروانسرا به كلي تخريب و فقط پي و داغ پي در بعضي قسمتها باقي مانده است . مصالح اين بخش و قسمتهاي تخريب شده توسط اهالي روستا در طول زمان جهت ساخت وساز شخصي مورد استفاده قرار گرفته است . مصالح كاروانسرا آجر 5× 21 × 21 و ملاتهاي آهكي است . اين كاروانسرا فاقد ازاره سنگي است . فرم طاق ايوانها به سبك جناقي و سقف حجره ها داراي گنبدهاي كوتاه مي باشد . در ضلع جنوبي كاروانسرا اطاقي بزرگتر از اطاقهاي ديگر احداث شده كه احتمالاً جهت نياز يا اصطبل استفاده مي شده است . همچنين داخل اطاقها محلهايي به عنوان رف و محل بخاري تعبيه گرديده است . ايوانهاي چهارگانه آن از خارج به شكل پنج ضلعي و حالت برج پنج ضلعي به خود گرفته است . اين اثر معماري با توجه به پلان و مصالح بكار گرفته در آن متعلق به عصر باشكوه صفويه است . از خصوصيات بارز بنا كاربرد آجر سوخته در تزئين آن و سبك چهار ايواني آن است كه تنها كاروانسراي نوع چهار ايواني باقي مانده از عصر صفويان در استان اردبيل مي باشد . فعلاً از اين بنا با توجه به تخريب بخش هايي از آن استفاده خاصي بعمل نمي آيد ولي در صورت مرمت و تعمير مي توان از آن به عنوان مركز آموزش جهت روستائيان يا بازارچه مرزي بهره برد . در حال حاضر تحت مراقبت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است و كليه امور ثبتي آن در دست اقدام مي باشد . با توجه به اينكه اين بنا تنها كاروانسرا و بناي چهار ايواني در استان اردبيل است مطالعات آسيب شناسي ، تهيه طرح ، ساماندهي ، مرمت ، حفظ و نگهداري و استحكام بخشي از آن جهت مطالعات باستانشناسي حائز اهميت مي باشد . همچنين با توجه به اينكه اين اثر باستاني قسمتي از تاريخ گذشته و خاطره دفاع مخلصانه از خاك ميهن اسلامي را در بر دارد ، در خصوص ثبت آن در فهرست آثار ملي اهتمام ويژه بعمل آيد .

كاروانسراي شورگل 
 اين كاروانسرا در جنوب شرقي روستاي شورگل از دهستان شورگل، دشت بيله سوار واقع شده است . كاروانسراي شورگل در محوطه اي به ابعاد 200×150 متر در روي تپه اي به ارتفاع سه متر از زمين هاي اطراف قرار گرفته است . ابعاد اين كاروانسرا 29×20 متر مي باشد . ورودي بنا در ضلع جنوبي است كه پس از اين وروردي راهروئي به طول شش متر تعبيه شده كه از طريق اين راهرو وارد حياط مركزي به ابعاد 9×18 متر مي شويم . در اين كاروانسراي سفالهائي از دوران اسلامي و نيز دوران تاريخي (اشكاني) جمع آوري گرديد كه بر اساس آنها انتساب آن به دوران بين قرن پنجم تا اواخر قرن هشتم ه.ق قطعي است .

 

1
X