تالاب حله

محل تلاقي دو رودخانه دالكي و شاپور در منطقه حله تالاب بزرگي به وجود آورده است كه يكي از تالاب هاي مشهور سراسر قلمرو جنوبي ايران محسوب مي شود. آب اين تالاب از سرريز جريان رودخانه دالكي و شاپور، بارندگي زمستانه و تا حدودي جزر و مد خليج فارس تامين مي گردد. اطراف تالاب را نيزاري فرا گرفته و در داخل آن حيات گياهي و جانوري ويژه اي به وجود آمده است. از اين تالاب مي توان به عنوان يك اكوسيستم محلي بهره برداري هاي تفرجي و پژوهشي به عمل آورد. اين تالاب محل زيست هزاران پرنده آبزي مهاجر است كه از آن جمله مي توان به درنا، حواصيل، گاچي رو، پرستو، ترني، حمامي، بط، هفت رنگ، دراج و خردل اشاره كرد.

درياچه هاي سدها

درياچه هاي سدهاي استان عبارتند از: ● درياچه سد انحرافي سرقنات، بر روي رودخانه «دالكي»، واقع در دالكي. ● درياچه سد انحرافي شبانكاره، بر روي رودخانه «شاپور»، واقع در شبانكاره. ● درياچه سد جره بالا (رئيس علي دلواري)، بر روي رودخانه «جره شاپور»، واقع در برازجان.

رودخانه مند

رودخانه مند يكي از رودخانه هاي مهم ناحيه مركزي سواحل خليج فارس است و مجموعا چهار شاخه اصلي دارد كه جملگي از خطوط ساختار زمين شناختي منطقه تبعيت مي كنند. اين رود از ارتفاعات شمال شرقي كازرون (كوه انار) و ارتفاعات شمال غربي شيراز سرچشمه مي گيرد؛ اين رود از سه شهر فسا، جهرم وفيروزآباد مي گذرد و بعد از پيمودن 600 كيلومتر در جنوب بندر كنگان وارد خليج فارس مي شود. شعبات غربي اين رودخانه شامل پتنگ رود، رود شور، رودخانه جهرم و علاي مرودشت است. شيب اين رودخانه ملايم و عرض آن گاه تا 25 متر مي رسد. آب رودخانه به علت عبور از زمين هاي شوره زار براي آشاميدن و زراعت مناسب نيست. اين رودخانه از طرف كازرون به استان بوشهر جاري است و قسمتي از دهستان شبانكاره را آبياري مي كند و سپس به رودخانه دالكي مي پيوندد.

رودخانه اهرم

رودخانه اهرم از ارتفاعات كلمه و فارياب و خائيز سرچشمه مي گيرد و پس از آبياري شهر اهرم از پل احمدي مي گذرد و در جنوب جزيره شيف به خليج فارس مي ريزد. آب رود در پايين دست شور و غيرقابل شرب است.

جارو (پيشي وينگي)

هر دو از شاخ و برگ خرما بافته مي شود و در بسياري از نقاط استان و ايران براي رفت و روب مورد استفاده قرار مي گيرد.

سفالگري

به دليل اهميت آب در اين منطقه، ساخت وسايلي كه بتواند نقشي در خنك كردن و خنك نگاه داشتن آب داشته باشد، از گذشته هاي دور مرسوم بوده است. بيشتر فعاليت هاي سفالگري اين استان در بندر كنگان، پيرامون اهرم و برازجان انجام مي گيرد و توليدات را عموما كوزه هاي آب، كوزه قليان، سرقليان، بستو و كشك ساب تشكيل مي شود.

قليان (چليم)

كشيدن نوعي قليان در بوشهر مرسوم است كه كوزه آن سفالي است و آب داخلي آن ديده نمي شود. از نكات جالب اين كه هيچ يك از اعضاي اين قليان با هم تناسبي ندارند و به وسيله دست نگهداشته مي شود. به اين نوع قليان چليم مي گويند. اين نوع قليان جزء صنايع دستي بوشهر است.

دولچه

از پوست حيوانات به صورت يك مخروط ساخته مي شود كه داراي سه پايه چوبي است و براي نگهداري آب و خنك كردن آن مورد استفاده قرار مي گيرد. اين صنعت بيشتر در برازجان رواج دارد.

لنج سازي و قايق سازي

لنج سازي و قايق سازي از قديمي ترين و مهم ترين صنايع دستي بوشهر است و سابقه آن به دوره افشاريه مي رسد. اين صنعت در سال هاي اخير به واسطه افزايش مبادلات دريايي و صيد ماهي از رونق زيادي برخوردار شده است. نيروي شاغل اين صنعت منحصر به همان «گلافان» (سازندگان لنج و قايق) قديمي است. مصالح اوليه مورد نياز چوب هاي جنگلي مقاوم در مقابل رطوبت براي اسكلت و تخته هاي مرغوب هندي به نام ساي براي بدنه آن است. بقيه مصالح از محل تهيه مي شود. هنوز وسيله كار گلافان بسيار ابتدايي است كه سبب كندي كار و كمي توليد سالانه مي شود مهم ترين مراكز توليد اين صنعت عبارت اند از بوشهر، بندر ريگ، بندر گناوه، جزيره شيف و برخي ديگر از بنادر استان بوشهر.

موزه تاريخ طبيعي

موضوع : علمي ( نمايش گونه هاي جانوري و گياهي )
تاريخ تأسيس : 1377
ساعات بازديد : 12-30/8 و 19-16
تعطيلات : جمعه ها و ايام سوگواري رسمي
نشاني : بوشهر – خيابان عاشوري – مركز تحقيقات زيست محيطي استان بوشهر
تلفن : 37063 و 30183 و 30914 – 0771

موزه آبزيان خليج فارس

موضوع : علمي (نمايش گونه هاي جانوري )
تاريخ تأسيس : 1364
ساعات بازديد : 14-30/8
تعطيلات : جمعه ها و ايام سوگواري رسمي
نشاني : بوشهر – بزرگراه طالقاني – مركز تحقيقات شيلات – مركز ميگوي كشور
تلفن : 2523290 – 0771

موزه رئيس علي دلواري

موضوع : شخصيت : (شهيد رئيس علي دلواري ) تاريخي : ( اسناد تاريخي ، سلاح ، ادوات نظامي قديمي )
تاريخ تأسيس : 1378 . قاجاريه
ساعات بازديد : 13-9 و 18-15
تعطيلات : دوشنبه ها و ايام سوگواري رسمي
نشاني : تنگستان – بخش دلوار – موزه رئيس علي دلواري
تلفن : 2434 – 0772562

ارتفاعات و قله ها

ارتفاعات استان بوشهر از دو رشتة عمده تشكيل مي شود كه به موازات هم سرتاسر طول استان را در بر مي گيرند. رشتة اصلي آن تقريباً بيشتر محدودة شمالي و شرق استان بوشهر را در بر مي گيرد و در حقيقت دنبالة رشته كوه هاي زاگرس است. اين رشته كوه ها از ناحية ماهور در شهرستان كازرون شروع مي شود و از شمال شرقي برازجان و شمال غربي ناحية اهرم – خورموج عبور مي كنند و در شمال دهستان درگاه به وسيلة رودخانة مند قطع مي شوند. سپس در ساحل جنوبي رودخانه مجدداً ادامه يافته و به تدريج به ارتفاعات ليتو منتهي مي شوند. اين ارتفاعات گچ ترش نام دارد و مهم ترين قلل آن در نواحي خور موج قله هاي كبكان و كوه سياه است.
بخشي ديگر از رشته كوه هاي استان به موازات رشته كوه اول در حاشية خليج فارس قرار گرفته است و هر چه به طرف جنوب امتداد مي يابد به دريا نزديكتر مي شود، به طوري كه در بعضي نواحي در داخل دريا پيش رفته است. اين ارتفاعات در ناحية جنوب دهستان ثلاث از دريا دور شده و به ارتفاعات گاوبنده در شهرستان لار متصل مي گردد. بين اين رشته كوه ها و رشته كوه هاي شمالي، رودخانة علامرودشت قرار دارد. اين ارتفاعات به نام نوكند معروف است. به دنبال هميت رشته كوه در سواحل تنگستان رشته كوه كارتنگ قرار گرفته است كه مهمترين قلة آن درانگ نام دارد.
لازم به ذكر است كه اكثر كوه هاي استان بوشهر به واسطة كمي ارتفاع و كمبود بارش سالانه و جنس سنگ ها و آبرفت هاي آن، پوشش گياهي بسيار فقير و ناچيزي دارند.

تالاب حله

محل تلاقي دو رودخانه دالكي و شاپور در منطقه حله تالاب بزرگي به وجود آورده است كه يكي از تالاب هاي مشهور سراسر قلمرو جنوبي ايران محسوب مي شود. آب اين تالاب از سرريز جريان رودخانه دالكي و شاپور، بارندگي زمستانه و تا حدودي جزر و مد خليج فارس تامين مي گردد. اطراف تالاب را نيزاري فرا گرفته و در داخل آن حيات گياهي و جانوري ويژه اي به وجود آمده است. از اين تالاب مي توان به عنوان يك اكوسيستم محلي بهره برداري هاي تفرجي و پژوهشي به عمل آورد. اين تالاب محل زيست هزاران پرنده آبزي مهاجر است كه از آن جمله مي توان به درنا، حواصيل، گاچي رو، پرستو، ترني، حمامي، بط، هفت رنگ، دراج و خردل اشاره كرد.

درياچه هاي سدها

درياچه هاي سدهاي استان عبارتند از: ● درياچه سد انحرافي سرقنات، بر روي رودخانه «دالكي»، واقع در دالكي. ● درياچه سد انحرافي شبانكاره، بر روي رودخانه «شاپور»، واقع در شبانكاره. ● درياچه سد جره بالا (رئيس علي دلواري)، بر روي رودخانه «جره شاپور»، واقع در برازجان.

رودخانه مند

رودخانه مند يكي از رودخانه هاي مهم ناحيه مركزي سواحل خليج فارس است و مجموعا چهار شاخه اصلي دارد كه جملگي از خطوط ساختار زمين شناختي منطقه تبعيت مي كنند. اين رود از ارتفاعات شمال شرقي كازرون (كوه انار) و ارتفاعات شمال غربي شيراز سرچشمه مي گيرد؛ اين رود از سه شهر فسا، جهرم وفيروزآباد مي گذرد و بعد از پيمودن 600 كيلومتر در جنوب بندر كنگان وارد خليج فارس مي شود. شعبات غربي اين رودخانه شامل پتنگ رود، رود شور، رودخانه جهرم و علاي مرودشت است. شيب اين رودخانه ملايم و عرض آن گاه تا 25 متر مي رسد. آب رودخانه به علت عبور از زمين هاي شوره زار براي آشاميدن و زراعت مناسب نيست. اين رودخانه از طرف كازرون به استان بوشهر جاري است و قسمتي از دهستان شبانكاره را آبياري مي كند و سپس به رودخانه دالكي مي پيوندد.

رودخانه اهرم

رودخانه اهرم از ارتفاعات كلمه و فارياب و خائيز سرچشمه مي گيرد و پس از آبياري شهر اهرم از پل احمدي مي گذرد و در جنوب جزيره شيف به خليج فارس مي ريزد. آب رود در پايين دست شور و غيرقابل شرب است.

چشمه ها و مراكز آب درماني

آب هاي معدني از جمله پديده هاي جالب و جذابي است كه از نظر درماني همواره مورد توجه بوده است. آب معدني جزو اولين داروهاي طبيعي مورد توجه بشر بوده كه استفاده درماني از آن از چندين هزار سال قبل تاكنون رايج است.
در استان بوشهر به علت ساختار زمين شناسي، منابع نسبتا غني از آب هاي معدني وجود دارد كه متاسفانه اكثر آنها براي مردم محلي نيز ناشناخته مانده است. در ذيل ضمن معرفي مهمترين چشمه هاي آب معدني استان به خواص درماني آنها نيز اشاره مي شود:
خواص چشمه هاي آب معدني
آب هاي كلروره: اين نوع آبها چنانچه به صورت خارجي (استحمام) مصرف شوند براي بيماري هاي رماتيسم، لنفاتيسم، راشيتيسم و برخي از بيماري هاي زنانه و تورم موضعي موثر هستند. همچنين در مورد بيماري هاي دستگاه تنفسي به صورت بخور، قرقره و دوش بيني مصرف مي شوند. حمام اين آب ها باعث اتساع عروق مي گردد. اين دسته از آب ها صفرآور و باعث ازدياد ترشحات دهان و معده و نيز حركات روده مي شود و گاهي اوقات به صورت ملين عمل مي كنند. در كل مي توان گفت كه آب هاي كلروره، محرك فعاليت هاي مختلف بدن و تغذيه هستند.
آب هاي گوگردي: ورود گوگرد در سيستم متابوليسم بدن باعث بروز فعل و انفعالات مثبت در دستگاه هاي گوارشي و سوخت و سوز شده و در درمان بيماري هاي مختلف مجاري تنفسي، روماتيسم و بيماري هاي جلدي موثر واقع مي شوند.
آب هاي كلروره سولفاته: اين نوع آب ها خاصيت تسكين دهندگي، ضد خارش، ملين و صفراآور دارند.
آب هاي كلروره سديك: اين نوع آب ها محرك قوا در اثر مصرف خارجي است و براي درمان برخي از بيماري هاي زنانه نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
خاصيت آب درماني آب دريا (خليج فارس)
اين آب داراي املاح فراوان است و در كيلومترها طول ساحل بوشهر به راحتي در اختيار قرار مي گيرد. اين آب داراي املاح كلروره سديم و املاح مختلف ديگر؛ همچنين داراي گياهان و جانوران دريايي به خصوص جلبك و پلانكتون است كه اثرات مفيدي براي بدن انسان دارد. وارد شدن در آب دريا باعث انبساط و تحريك دستگاه گوارش، بالا رفتن تبادلات تنفسي و سرانجام احساس آرامش است.

آب گرم دالكي

اين چشمه در 18 كيلومتري شهر برازجان به سمت كازرون بين روستاي دالكي وشهر برازجان قرار دارد. آب چشمه در دامنه كوه از نقاط مختلف زمين و از شكاف سنگ هايي كه از مارن و گچ تشكيل شده اند، خارج مي شود. آب در موقع خروج سطح زيادي را مي پوشاند و نهر نسبتا بزرگي را بوجود مي آورد و به طرف غرب جريان مي يابد. در سطح آب آلك هاي متنوعي رشد مي كند. از آب اين چشمه استفاده خاصي به عمل نمي آيد، قسمتي از آن تبخير و بقيه داخل رودخانه مي شود.
آبگرم دالكي در كنار جاده واقع شده و آبدهي آن نسبتا زياد (18 ليتر در ثانيه) و از خواص درماني برخوردار است. آب اين چشمه در رديف آب هاي سولفات كلسيم، كلرور سديم و گوگردي داراي منيزيم گرم است.

آبگرم برازجان

اين چشمه در 12 كيلومتري مسير جاده برازجان به كازرون و در فاصله 6 كيلومتري جنوب روستاي دالكي از شكاف سنگ هاي مارني و گچي از زمين خارج مي شود و داراي خواص درماني بيماريهاي پوستي است.

آبگرم خانيك 1 و 2

اين چشمه ها در يك كيلومتري روستاي خانيك در منطقه برازجان از شكاف سنگ هاي آهكي و گچي از زمين خارج مي شوند. چشمه هاي ياد شده آبدهي تقريبا زيادي دارند و از خواص درماني قابل توجهي نيز برخوردار هستند. دسترسي به اين چشمه ها آسان است و آب آنها در رديف آب هاي سولفات كلسيم همراه با منيزيم و كلرور سديم ولرم است.

آبگرم اهرم (آب باد اهرم)

اين چشمه در نزديكي شهر اهرم در 63 كيلومتري جادة بوشهر به طرف بندر عباس قرار دارد و حدود 2 كيلومتر مسير فرعي خاكي تا رسيدن به مظهر چشمه فاصله دارد. مظهر چشمه از شكاف سنگ هاي رسوبي مارني و گچي از زمين خارج مي شود و آب آن در رديف آب هايي با بارهاي منفي و مثبت مختلف و گرم است.
اين چشمه دو استخر زنانه و مردانه دارد كه در چند سال اخير توسط جهاد سازندگي احداث شده است و آب گرم توسط يك كانل از سرچشمه به استخرها هدايت مي شود.

جغرافياي طبيعي و اقليم استان

استان بوشهر از نظر پستي و بلندي به دو قسمت جلگه اي و كوهستاني تقسيم مي شود:
قسمت جلگه اي استان در امتداد خليج فارس قرار داد كه عرض آن نيز در جهت شمال غربي (ناحيه بندر ديلم) به قسمت جنوب شرقي افزايش مي يابد و حداكثر به 140 كيلومتر در امتداد دره رودمند مي رسد. جلگة مذكور از رسوبات رودهاي دالكي، شاپور، اهرم و مند تشكيل يافته است. از جملة اين نواحي مي توان به دشت بوشهر و براز جان اشاره كرد كه سطح وسيعي از شمال استان را در بر گرفته است. اين مناطق تا دوران چهارم زير آب بود. اكثر شهرها و مراكز جمعيتي استان بوشهر در اين جلگه استقرار يافته اند. اين جلگه ها تا كويت و دشت هاي جنوبي خليج فارس ادامه دارد.
قسمت كوهستاني استان از دو رشته كوه عمده تشكيل مي شود كه در سراسر طول استان به موازات هم امتداد يافته اند. اين رشته كوه ها مشتمل بر ارتفاعات گچ ترش و ارتفاعات نوكند است كه به ترتيب در محدودة شمالي و شرق استان قرار دارند.
با توجه به استقرار استان بوشهر در منطقة فوق حاره اي، مهم ترين پديده و فرايند مشهود اقليمي آن گرماي هواست. اين ناحيه تحت تاثير فشار زياد عرض هاي متوسط قرار دارد و فاقد بارندگي قابل توجه است، ولي فرايند تبخير آن به علت طولاني بودن فصل گرما شدت و حدت بيشتري دارد. در فصل زمستان به دليل هجوم و گسترش جبهه هاي هواي سرد شمالي و درياي مديترانه به سمت شرق، آب و هواي مناسبي توام با ابر و باران به وجود مي آيد.
به طور كلي آب و هواي بوشهر در نوار ساحلي گرم و مرطوب و در قسمت هاي داخلي گرم و خشك صحرايي است. در استان بوشهر دو فصل محسوس وجود دارد: زمستان نسبتاً خنك شامل ماه هاي آذر، دي، بهمن، اسفند و تابستان گرم و خشك و طولاني. پاييز و بهار اين استان بسيار زودگذر است.
متوسط دماي سالانة استان 24 درجة سانتيگراد است كه بيشترين مقدار آن در تابستان حدود 50 درجه و كمترين مقدار آن در زمستان حدود 6 درجه ثبت شده است. دماي هوا در سردترين ماه هاي سال به ندرت به صفر درجه مي رسد. گرماي متوسط خنك ترين ماه هاي اين منطقه يعني دي ماه 15 درجه گزارش شده است. در استان بوشهر بين دهم ارديبهشت تا دهم مهر ماه (حدود 140 روز) درجة حرارت بيش از 40 درجه است. در 63 روز از اين مدت درجة حرارت بين 40 تا 50 درجه است.
ميزان بارندگي در استان بوشهر كم و متغير است. زمان بارندگي معمولاً بين ماه هاي آبان و ارديبهشت است. در طول اين مدت بادهاي باران زا به طور متوسط 3 تا 6 بار سراسر استان به خصوص سواحل آن را تحت تاثير قرار مي دهند. متوسط بارش ساليانة استان 217 ميلي متر و از نوع باران با دوره هاي ريزش بسيار در پاييز و بهار به صورت رگبارهاي شديد، كوتاه مدت و همراه با رعد و برق است، در حالي كه در زمستان به صورت باران ريز و مداوم است. ريزش برف در منطقه بي سابقه است، ولي تگرگ به طور پراكنده مشاهده شده است.
در ماه هاي خرداد و تير دماي بيش از حد و رطوبت شديد هوا كه به علت شرايط خاص جوي به حالت اشباع مي رسد، هواي دم كرده و كم تحركي به وجود مي آورد كه در اصطلاح محلي به «شرجي» معروف است و تحمل آن بسيار دشوار است. ميزان رطوبت نسبي تقريباً در تمام مدت سال يكنواخت است و معدل ساليانة آن 71% است.
بادهاي محلي استان بوشهر در حقيقت قسمتي از طوفان هاي خليج فارس است كه در اثر اختلاف فشار بين صحراي عربستان و ارتفاعات جنوبي ايران در فصول مختلف پديد مي آيد. اين بادها تقريباً در تمام سواحل خليج فارس مي وزند و در نقاط مختلف خليج فارس اسامي متفاوتي دارند. اين اسامي كه بنا به مقتضيات زماني (فصل وقوع آنها) و تصورا ذهني دريانوردان و همچنين خطرات ناشي از آنها است عبارت اند از:
باد لهمير يا لهيمار كه معمولاً در پاييز و به قول دريانوردان در برج عقرب مي وزد. شدت اين باد به اندازه اي ناگهاني و غافلگير كننده است كه ممكن است در عرض چند دقيقه و يا چند ساعت خسارات سنگيني به بار آورد.
باد لچيزب يا «گول زن» كه معمولاً در پاييز مي زود، ولي روز و ساعت معيني ندارد. دريانوردان محلي معتقدند كه اين باد ده روز پيش از عقرب مي وزد و شدت آن نيز كمتر از باد لهيمر است.
باد قوس كه جهت جنوب شرقي – شمال غربي دارد و از مدار راس السرطان در جهت شرقي حكمت مي كند. اين باد در تابستان گرم و سوزان و در زمستان گرم و مرطوب و اكثراً باران آور است. اين باد نيز شديد است و گاهي خسارات جانبي و مالي فراوان به همراه دارد. در گذشته براي حركت كشتي از هند به بوشهر از اين باد استفاده مي شد. باد باران آور قوس در زمستان جهت شمال شرقي دارد و باعث ريزش باران بيشتري مي شود.
باد شمال برعكس باد قوس باد خشكي است، وزش آن در زمستان دما را كاهش مي دهد و گاهي نيز باعث بارندگي مي شود. معمولاً جهت وزش باد قوس به شمال غربي تغيير مي يابد. و باد شمال ناميده مي شود. اين باد معروف ترين باد محلي بوشهر است و تقريباً تنها بادي است كه هواي گرم تابستان را تا حدودي متعادل مي كند. به همين جهت در گذشته اكثر ساكنين بوشهر پنجره هاي منازل خود را به طرف شمال غربي نصب مي كردند. اين باد نه تنها در زندگي مردم، بلكه در بافت شهري شهرستان بوشهر نيز تاثير داشته است.
بار بررد كه غالباً شب ها به سوي دريا مي وزد و خشك است.
باد سهيلي كه اواخر تابستان و اوايل زمستان مي وزد و مردم محلي معتقدند كه اين باد ناشي از طلوع ستارة سهيل است.
باد غيوب، باد تربه، باد توبيخ، باد پيرزن و باد سبعه از ديگر بادهاي محلي استان بوشهر است.

ساحل دريا

سواحل درياي عمان و خليج فارس به دلايلي پراكندگي جمعيت، فقدان زيربنا و ساير محدويت ها تا به امروز از نظر جهانگردي مورد توجه قرار نگرفته است. گرماي شديد در فصل تابستان و عدم تمايل جهانگردان به سفر در اين فصل از علل اصلي اين محدوديت ها است، ولي اين بدان معنا نيست كه اين سواحل جاذبه اي براي جهانگردان ندارد. امروزه مناطق ساحلي خليج فارس محل تردد بسياري از بازرگانان داخلي و خارجي است. نزديكي بوشهر به آبادان، شيراز، بندرعباس، كويت، بحرين و ساير كشورهاي عرب حوزه خليج فارس از مزيت هاي آن براي جذب جهانگرد به ويژه در فصل زمستان مي باشد.
سواحل استان بوشهر از لحاظ ساختاري به دو نوع متمايز و جالب ماسه اي و صخره اي تقسيم مي شود. بخش سواحل صخره اي به دليل ساختمان آهكي و انجام عمل فرسايش هاي آبي، چشم اندازهاي بسيار زيبا و ديدني ايجاد كرده است. از آب هاي نزديك سواحل مي توان براي شنا، قايقراني، كرجي راني و اسكي روي اب استفاده كرد. بنابراين دوستداران ورزش هاي آبي مي توانند در اين منطقه علاوه بر استفاده از هواي مطبوع بهاري و آفتاب به ورزش هاي آبي مورد علاقه خود نيز بپردازند. همچنين تماشاي صيد صدف و مرجان كه توسط غواصان بومي انجام مي گيرد خالي از لطف و هيجان نخواهد بود.
برخي از سواحل خليج فارس به ويژه در حواشي ماسه اي به دليل كيفيت مطلوب از ارزش هاي تفرجگاهي ساحلي درجه يك برخوردارند و مي توانند با تجهيز و بهره برداري مناسب به كانون هاي سياحتي تبديل شوند.

جزيرة خارك

اين جزيره در فاصلة 57 كيلومتري شمال غربي بوشهر و 38 كيلومتري بندر گناوه قرار دارد. طول تقريبي آن 8 كيلومتر و عرض آن 4 تا 5 كيلومتر و جزيره اي مرجاني است. جزيرة خارك به واسطة سواحل عميق براي ايجاد لنگرگاه از مزيت هاي نسبي ويژه اي بهره مند است. امروزه كارشناسان اين جزيره را به عنوان تاسيسات عظيم نفت برگزيده اند. جزيرة خارك عملاً زمين باروري ندارد. بيشتر سطح جزيره را قشر سنگي از جنس مرجان پوشانيده است. با اين حال خرما، موز و مركبات به مقداركم كشت مي شود و درختان كنار و ليل در اين جزيره به فراواني يافت مي شود. جزيرة خارك يكي از بخش هاي شهرستان بوشهر است و طبق آمار اخير بيش از ده هزار نفر جمعيت دارد. از مشاغل مهم مردم اين جزيره صيد ماهي و كار در تاسيسات نفتي و معدن سنگ است. اين جزيره از مناطق بسيار قديمي استان است كه آثار تاريخي متعددي دارد.

جزيره خاركو

اين جزيره در شمال شرقي جزيرة خارك قرار دارد. در اين جزيره نيز تاسيسات عظيمي جهت بارگيري نفت خام ايجاد شده است و اهمين اقتصادي، نظامي و تداركاتي خاصي دارد.

جزيرة شيف

اين جزيره در شمال بندر بوشهر قرا دارد و جزيره اي ماسه اي است.

جزيرة عباسك

اين جزيره بين بندر بوشهر و جزيرة شيف قرار دارد و خالي از سنكه است.

جزيرة ام الكرم و نخيلو

اين دو جزيره خالي از سكنه در حدود ناحية بردخون در سواحل جنوبي استان بوشهر و در فاصله كمي نسبت به يكديگر قرار گرفته اند. جزيرة نخيلو در حال حاضر بيش از هر چيز محل زيست لاك پشتان خليج فارس است و از اين نظر اهميت زيست محيطي قابل توجهي دارد.

جزيرة گرم

اين جزيره مقابل بردخون و دير در خليج فارس واقع شده و به علت وجود انبوه درختان جنگلي (به نام گرم) به همين نام نيز مشهور شده است.
جزاير متاف، مرغي، ته ماد و چراغي كه در مقابل ناحية بردخون قرار دارند و خالي از سكنه اند از ديگر جزاير استان بوشهر هستند.