به وبلاگ ايران نگين درخشان كشورهاي قاره آسيا خوش آمديد

گويش و واژگان گويشي مردم خان آباد

گويش و لهجه :

به علت همجواري روستاي خان آباد با استان لرستان لهجه محلي روستا فارسي

آميخته با لري است كه در برخي كلمات فارسي حركات آن تغيير كرده و به حالت بسيار شيرين تكلم مي شود .

اما متاسفانه با نفوذ فرهنگ شهر نشيني در بين اهالي اين گويش محلي شيرين كم كم  روبه  فرآموشي مي رود .

برخي از واژگان گويشي : 

 

خواهر =خو آر

رعد وبرق=آسمان ُقرُمَه

نوعي ملخ =سيگيل خورَك

كفش دوزك=جَدِ كربلا

آب = اِو 

خواب = خِو

 آويزان = دِلِنگِوز

آستين = اَنگِلَه

داداش = داشي

برادر = برار .كاكا

شكستن= اِشكِستن

شناختن= اِشناختن

تاب بازي = قوقو

لب = لِو

آبكش = تِيجَه

شب = شِو

الاكلنگ= چَرَغ چوروغ

شنيدن = شِنُفتن 

حياط = آغِل

گرفتن = اِسادن

من = مو

پستو =  دَريانَه

عقب = دُما

فضله مرغ= چُغُلي

كٌره = كِرار

دِرفش = دِرِوش

دزد = دز

لباس نو پوشيدن = قِنج كردن

شكافتن= اِشكافتَن

آسياب آرد=  اَسيِو

ديگ بزرگ = قزقان

دزد = دز

سبز = سِوز

گود = قيل

كوزِه = كيزيلَه

پهن اُلاغ = هَرزاُغُل

غربال = غَلبير

سيب زميني=سيب زيميني

پشه = پَخشه

من = مو

بگذار بيام = بَل تا بيام

دماغ = پِت

جلبك=گي قورماغَه

متكا =بالشم

خميازه = دان دِرَه

گرسنه  =  گُسنَه

سوخته  = جِزغاله

محل نگهداري آرد=تاپو

كمر - پشت = گُرده

آويزان= دِلِنگِوز 

نوبت = دال

جوان مرگ=جونَه مرگ

سوسك صحرائي=چُسِنَك

كلاغ = غِلاغ

گنجشك =ميليچ

گل و لائي - لجن = خَرّه

سوراخ = سولاخ

ديگ بزرگ = قِزقان

عطسه= پِشكَه 

تاغچه = رَفه

پستو =  دَريانَه

هدهد = بودبودَك

لاك پشت = كاسَه پُشت

سرفه = كووَ

كّپّك = كّرَه

چَك =  كِشيده

شاهين = قوش

گل شقايق=كاسَه اِشكِنَك

صورت = توررو

مورچه = موروچانَه

شكافتن= اِشكافتَن

آسياب آرد=  اَسيِو

ديگ بزرگ = قزقان

فضله مرغ= چُغُلي

عقب = دُما

عزيزمي = كّسا مي

قابلمه = قابلامَه

آرنج = كينِ مِرك

گندم = گنُم

عصرانه = چاشت

شپش = اِسپِز 

كفش = پِوجار 

بغل-كنار=تِك- ِپنا 

ديزي =ديگيله 

سريع=ناغُلا

حياط و اطراف منزل – درِ بون

برگ و باش خشك شده گندم  = سووال

خوشه گندم تازه كه روي آتش ميگيرند = گندم زِوِردَه

كفش پلاستيكي = گالِش

لنگه به لنگه - تا به تا = چِواشَه 

نردبان = پارچينّه

قورباغه = قورماغَه

بچه قورباغه= قاشق كُله

برگ و باش خشك شده گندم  = سووال

دوربين عكاسي = ديربين

گاو يا گوسفندي كه باردار نمي شود = قِسِر

ظرف آبكش كردن برنج = برنج پال

قلمستان = جايي كه درختان زياد وجود دارد

گندوي زنبور = كينيلَ مگس

طول = طيل- طيلش نده يعني طولش نده

فردي كه دست پاچه شده باشد =  طرف شِر شُدَه

آلوده شدن به كاري = پِلكيدن

چوب و شاخه هاي خشك = چِر

پارچه ايي كه در آن لباس مي گذارند = بُخچَه

فرياد بلند = هِوار 

ظرف سفالي براي خمير كردن = كِشماله

مترجم = ديلماج

ظرف درست كردن چاي آتشي = شامورتي

آرنج = كينه مِرك

نوعي چراغ = پي سوز    

جويدن = جاليدن

پول = پيل

تفاوتي نداره – توفيري ندار

آنطرف = اولا

اينطرف = ايلا

پيراهن = پيرَن

بخواب = بَِخُفت

آش رشته = آش وَلگ

استاد = اوسا

شنيدن = اِشنفتن 

جوجه = جيجَه

شلوار = تومان

تلمبه = تُرُمَه

چِكه كردن = تُكه كردن

آلوده = چِِرك

خوابيدن = خفتيدن

پالان الاغ = جُلِ خر

 جمع وجور. خودته زفت كن يعني خودت را جمع و جور كن

فردي كه چپ دست باشد = چَپال

وسيله نخ ريسي = ديكيلَه 

پيدا = ديار 

وضو = دسنُماز

خار پشت=كلا تِقِنَه

بيرون بيا = دِرا صَرا

گلو = خِرخِرَه 

 نَخ خياطي = دِشكَه

ريختن = رِختَن 

مويِ سر=ميي كَله 

زبان = زوآن

سنجد = سرنجَه    

سمباده = سماتَه  

 سطل = سلط    

شوهر= شي يَر

طعم و مزه = طام

قفل = قلف

كَج =خُل - قِناس

محكم=قُرس    

آدم سبك و بي خيال=بچَه قرتي     

نان لوله شده -ساندويچ = قاضي

كُرك=كُلك

 

 

كَبك = كِوك

كوچك=كوچول 

پشت بام=بون

پارچه ايي كه با آن شير را صاف مي كنند =شير پالَه

آستين=اٌنگِله  

دستكش=اَليجَك

تنور=تَنير

پهن گاو= لاس 

مخالف تيز و برنده =كُل

بزغاله =تي تي 

تشك=نالي

بز نر=تَگه

دِرفش=دِرِوش

گندم يا جو پرك شده =بُلغور

آهسته=غُلا   

 ضبط=زَفت

كوچه=كيچه  

  گنبد=گُمَز 

مرغ مگس خوار=قرُقُرُك    

شپش=اِسپِز

سار=ميليچ سيا

داس=دَسخاله

جغد = بيقوش

قنات = داانه - َكريز

صبحانه=ناشتائي

حمام = حاموم   

انگور = اَنگير 

تشك = نالي

مشت زده = سُقُلمَه ِزدّه

توالت = دسبا آب 

لباس=رَِخت

فتاب = اَفتو

بشكون=چَنگولَه

تنقلات شبانه=شو چِراز

باران = بَشَن

دهان = دان

سِيل = ليفِو

ناودان = سيل

شب نشيني= شِو نشيني

.....


1
X