تا كنون چند بار به مناطق غرب كشور سفر كرده ايد؟آيا اين سفرها با شناخت قبلي از جاذبه هاي تفريحي و توريستي اين مناطق بوده است؟ اگر سفرتان با مطالعه قبلي صورت گرفته باشد بي شك يكي از مناطق اصلي بازديد از غرب كه مد نظرتان قرار گرفته ايلام خواهد بود.تفاوت زيادي است ميان توصيف يك منطقه و بازديد از آن.اين تفاوت در مناطقي چون ايلام دوچندان جلوه ميكند.معناي اين سخن را كساني در عالم واقعيت درك خواهند كرد كه از نزديك ايلام را ديده باشند.چرا كه ايلام جايي است كه تاريخ در آن ورق نخورده است.ايلام منطقه اي است به موازات تاريخ و اگر اغراق نباشد همزاد تاريخ.از همين روست كه باز خواني جاذبه هاي گردشگري و ميراث فرهنگي،طبيعي،باستاني و جغرافياي اين منطقه به طور حتم نكاتي را فرا روي ذهن ما قرار خواهد داد كه پيش از آن اطلاعاتي راجع به آن نداشتيم.اما اين منطقه اي كه اين همه از آن تعريف مي كنيم كجا قرار داشته و چه جايگاهي در حوزه نظام گردشگري ايران و منطقه دارد؟آثار برجسته تاريخي به جاي مانده از دوران ايلام كه نمونه هاي مشابه آن را كمتر مي توان در نقاط ديگر مشاهده كرد.به درستي سيماي توانمند دوران عظمت عيلام باستان را بازگو ميكنند.پايتخت باستاني آن ماداكتو بوده كه به قولي معني كوهستان يا كشور طلوع خورشيد را مي دهد .كشف آثار باستاني ازساسانيان نيز مويد آن است كه امپراتوران ساساني اهميت ويژه اي را با توجه به نزديكي ايلام به تيسفون براي اين استان قائل بوده اند.
ميراث فرهنگي ايلام را بهتر بشناسيم .
دريك نماي كلي ايران كشوري است كه از شمالي ترين نقطه تا جنوبي ترين و از شرق تا غرب برخوردار از آثاري غني و متنوع فرهنگي است كه ديدار از اين جاذبه ها هر گردشگري را به اعجاب وا مي دارد .استقرار تمدنهاي كهن در اين خطه از سرزمين ايران باعث شده تا آثار تاريخي از تنوع زيادي برخوردار باشند .در حقيقت با كشف اولين آثار باستاني از ...كه عنوان ايجاد كنندگان تمدن مفرغي را به خود اختصاص داده اند ،موجي از فعاليت هاي باستان شناختي در اين منطقه آغازشد .تاريخ دانان با توجه به تحقيقاتي كه بر روي ايلام و منطقه باستاني آن انجام داده اند معتقدند كه تاريخ ايلام در 3 دوره قابل بحث و بررسي است .
1-دوره اي كه تاريخ ايلام با تاريخ سومر و آكد ارتباط كاملي دارد .
2-دوره اي كه تاريخ ايلام به تاريخ بابل مربوط ميشود.
3-دوره اي كه آشور جديد به عنوان رقيبي براي ايلام مطرح است .
به هرحال به دليل ارتباطات سياسي،جغرافيايي و نظامي ايلام با مناطقي كه اكنون در خارج از مرزهاي كشور قرار دارند،منجر به خلق آثار فرهنگي ايلام و منطقه به شمار مي آيند.تحقيقاتي كه پروفسور واندربرگ در قبرستانهاي ايلام از قبيل ور كبود-جوب گوهر-چنارباشي و... انجام داده منجر به كشف آثاري شده كه كاسي ها را به عنوان طلايعه دار تكنولوژي كشف مفرغ معرفي مي كند نقش برجسته گل گل واقع در 8 كيلومتري شهر ملكشاهي نيز در زمره يكي از بهترين آثار حجاري شده بر روي سنگ به شمار مي آيد اين نقش برجسته به ابعاد 135*90 سانتيمتر روي نماي ديواره شرقي صخره اي بالاتر از روستايي گل گل ملكشاهي حكاكي شده و در وسط آن نقش برجسته پادشاه آشوري به صورتي برجسته با شمشير و حمايل به چشم مي خورد.تمامي سطح كتيبه پس از صاف كردن سطر آن به عمق 3 سانتيمتر و برجسته نشان دادن پيكره شاهنشاه با خطوط كنده كاري شده ميخي پوشانيده شده است .اين كتيبه كه سالانه مورد بازديد صدها محقق و گردشگر مواقع مي شود،از فتح ايلام و لرستان به وسيله آشوري ها سخن گفته است.از آثار تاريخي و باستان ايلام مي توان به تپه باستاني علي كش با قدمت 9000 ساله،آثار خرابه هاي شهر سيمره،غار كول كني ماژين،آتشكده چهار طاقي ،قلعه جهانگير آباد،آثار قلعه تاريخي و آتشكده سام،160 تپه و آثار باستاني هليلان،آتشكده سه پا ،غار طلسم؛طاق شيرين و فرهاد آتشكده سياهكل و غيره اشاره كرد.اهميت ميراث فرهنگي ايلام كه جزو جاذبه هاي اصلي توريستي ايلام محسوب مي شوند،آنجا نمايان مي شود كه بدانيم از دوره تاريخي معاصر نيز آثاري در ايلام وجود دارند كه جزءبناهاي ثبت شده به شمار مي آيند.قلعه والي واقع در شهر ايلام كه بر روي تپه تاريخي چقا ميرگ ساخته شده در نوع خود يكي از قلاع زيباي استان بشمار مي آيد.از ديگر آثار دوره معاصر مي توان به سنگ نوشته تنگ قوچعلي اشاره كرد.اين سنگ نوشته به ابعاد 120*60 سانتيمتر در عهد ناصري و به دستور حسين قلي خان والي بر ديواره سنگي به بلنداي 20 متر پيرامون حفر نهر امير آباد در سال 1305 به نگارش در آمده است.
طبيعت زيبا مكمل ميراث زيباي فرهنگي ايلام
شايد باورتان نشود اما ايلام به لحاظ آب و هوايي داراي مزيت هاي زيادي نسبت به ديگر مناطق غرب برخوردار است به عبارت ديگر فصول سال در ايلام چنان به هم آميخته شدهاند كه نقاط گرمسيري و سرد سيري و معتدلش در آغوش هم بوده و از يكديگر جدا نيستند.از سوي ديگر با توجه به اينكه تا سه دهه پيش در حدود 50 درصد مردم ايلام به صورت عشايري زندگي كرده و اكنون نيز بافت قابل توجهي از تركيب جمعيتي ايلام به زندگي عشايري اختصاص دارد زمينه هاي گسترش توريسم عشايري و روستايي بصورت بالقوه در استان مطرح است و در صورت يك برنامه ريزي مدون و منسجم ميتوان اهداف بلند مدتي را براي گسترش توريسم عشايري جستجو كرد.كوه قلاقيران را به لحاظ جلوه اي طبيعي بايد در زمره يكي از بهترين نقاط كوهستاني كشور به شمار آورد.اين كوه در 3 كيلو متري شهر ايلام قرار داشته ومناظر طبيعي آن داراي زيبايي ها و جذابيت هاي كم نظيري از جمله تفرج گاههاي ششدار است.به لحاظ مردم شناسي نيز اين كوه در ايلام از اهميت فراواني برخوردار بوده و به نوعي در ادبيات شفاهي نماد شهر ايلام به شمار مي آيد.تنگ ارغوان نيز از جمله اين زيبايي است .تنگ ارغوان در 3 كيلومتري شمال شرقي شهر ايلام در مسير تنگه قوچعلي و در مسير رود خانه اي با گلهاي ارغواني قرار داشته كه تنوع رنگ طبيعت و جنگلهاي سبز اين تنگه چشم هر بيننده اي را محسور مي كند .از همين رو تنگه ارغوان يكي از تفرجگاههاي اصلي ايلام به شمار ميايد و ساكنان ايلام اغلب اوقات فراغت خود را در اين تنگه سپري مي كنند .اگر قصد سفر به ايلام را داريد توصيه مي كنيم كه حتما از اين خطه سرسبز و پرآب ديدن كنيد.البته يادتان باشد كه پارك جنگلي چغاسبز و جنگل بلوط را هم ميتوان به اين ليست اضافه كنيد.بازديد از غار حفاظت شده طبيعي خفاش هم براي دوستداران طبيعت توصيه مي شود چون اين غار در نزديكي چشمه هاي آب گرم دهلران قرار داشته و هزاران خفاش در آن زندگي مي كند.دوستاران آب درماني هم ميتوانند از چشمه هاي آب گرم كه در پنج كيلومتري دهلران قرار گرفته اند استفاده كنند درياچه دو گانه سياه ...وبندان :غار طبيعي مژاره :مناظر طبيعي سراب آبدانان در شهرستان آبدانان ،تنگ بهرام چوبينه ،آبشار ماربره و دره ييلاقي كلم بدره در دره شهر ،طبيعت شيروان چرداول ،تفرجگاههاي جنگلي كنار سر مهران وشكارگاه شرازول ايوان و طبيعت كنار آن ديگر جلوه ها و مناطق طبيعي استان ايلام هستند كه نمونه هاي آن را كمتر مي توان در غرب كشور جستجو كرد .اگر تفرجگاههاي جنگلي چغاسبز،مله پنجاو،خوران ،تنگه دالاو ،ابزا،چم گردلان ،كبيركوه و تجريان را هم به ليست جاذبه هاي طبيعي ايلام اضافه كنيم،آنگاه خواهيم ديدي كه طبيعت هيچ چيز را از اين استان دريغ نكرده است ايلام همچنين به لحاظ پديده هاي زمين شناسي نيز در جذب گردشگران حائز اهميت فراوان است چرا كه وجود 18 غار شناخته شده در اين استان موقعيت خاصي را در بحث غارنوردي به ايلام بخشيده است.