در دين زردشتي امشاسپندان تنها موجودات آسماني نيستند، يَزَته ها (= ايزدان) يعني «موجودات پرستيدني، ستودني» نيز موجود دارند. در مجمع آسماني، ايزدان از لحاظ رتبه در ردۀ سوم بعد از اهوره مزدا و امشاسپندان قرار دارند. اگر چه ايزدان اصولاً بي شمارند، اما بديهي است كه بعضي چهره ها بر ديگران تفوق دارند و اينان عمدتاً ايزداني هستند كه روز خاصي از ماه در تقويم زردشتي به آنان اختصاص دارد. مهمترين آنان مانند مهر (ميثرَه) و ناهيد (اَناهيتا) معمولاً سرود يا «يشتي» مخصوص به خود دارند. از آنجا كه دربارۀ ايزدان عمده اي چون واي، ناهيد، هوم، آتَر، بهرام، رَپيثوين و مهر در جاي ديگر بياوريم. به جاي آن، بهتر است كه بر همۀ آنان به صورت يك گروه نظري بيفكنيم. به طور كلي، احساس مي شود كه آنان يك مينوهاي نگاهبان خورشيد و ماه و ستارگان و غيره هستند يا تجسمي از مفاهيم انتزاعي مانند دعا و راستي و خداياني از مجموعۀ خدايان، مانند شخصيت هاي اساطير يونان باستان، بدانيم، لااقل در مورد دين زردشتي كنوني، به خطا رفته ايم. زردشتيان اعتقاد دارند كه اورمزد چنان بزرگ و والاست كه انسان نبايد با تظلم هاي كوچك، توبه ها و پيشكش هاي خود خاطر او را آشفته كند. به جاي او، مردم نگهبان خاص خود را انتخاب مي كنند و بدو تقرب مي جويند. اين كار به اين معني نيست كه آنان عشق و قدرت و فرمانروايي اهوره مزدا را بزرگ ندارند يا نستايند، همانگونه كه كاتوليك هاي رومي با درخواست كمك و آسايش از قديسان عشق به خدا را از نظر دور نمي دارند. بنابراين، پارسيان (= زردشتيان) به حق ادعا مي كنند كه قرينۀ حقيقي ايزدان (زردشتي)، خدايان متعلق به «مجموعۀ خدايان دوران قديم (يونان)» نيستند، بلكه قديسان يا فرشتگان مسيحيت اند.
بنابراين، در دين زردشتي ايزدان موجودات جهان مينويي هستند. به طور خلاصه، زردشتيان به يك خدا يا نيروي غايي يعني اهوره مزدا اعتقاد دارند كه نيكي و خرد و دانايي مطلق است و انسان مي تواند با بهره داشتن از جلوه هاي مختلف شخصيت او و با دنبال كردن راه «انديشه نيك» و «راستي»، در وجود او شريك باشد. ارادۀ او را در جزئيات امور تعدادي از «فرشتگان» به مرحلۀ اجرا درمي آورند كه خود مورد عشق و علاقۀ مؤمنانند، اگر چه هيچكدام از آنان هرگز نمي توانند جاي «سرور دانا» (اهُورَه مَزدا) را بگيرند.
متضاد درگاه بهشتي، جهان «روح شر» (= اهريمن) است و اينك بدان مي پردازيم.