| موزه‌ها كه در روزگار ما يكي از مظاهر مهم زندگاني شهري بشمار مي‌آيند وجودشان از نظر گوناگوني در همه شئون زندگاني، بخصوص در زمينه هاي آموزشي و هنري وظيفه و پايگاه بس ارجمندي دارد. امروز ديگر منظور از تاُسيس موزه تنها انباشتن مقداري آثار كهن هنري در يك مكان معين براي تماشا و وقت گذراني نيست، بلكه مقصود اساسي و مهمي در ميان است و آن برانگيختن انديشه‌ها از نظر فرهنگي و و هنري و تاريخي است. به همين علت در جهان كنوني بيشتر موزه‌ها مي‌كوشند در نمايش دادن و معرفي اشياء و آثار خود تجديد نظر كنند تا براي بالا بردن سطح معلومات و دانش و ذوق عموم مردم مفيد افتد. امروز هر گاه مؤسسه‌اي در زمينه فعاليتهاي دانشي و هنري فاقد موزه اختصاصي باشد بي شك در فعاليت آن ركود و كاهشي احساس خواهد شد و پيشرفت و تكاملش دچار وقفه و اختلال خواهد گرديد. | |||
| آثار تاريخي گوناگوني كه در يكي از ويترينهاي موزة هنرهاي تزئيني بچشم مي خورد |
| با توجه به اهميت فرهنگي و آموزشي موزه‌ها و لزوم داشتن موزه هاي گوناگون در زمينه هاي هنري، جاي موزه هنرهاي تزئيني در ايران خالي بود، زيرا هنرهاي تزئيني در ميان رشته هاي مختلف هنر ايران سوابق ممتد و ارزش فوق العاده‌اي دارد و توسعه آن در تمام شئون زندگي ايرانيان بحدي است كه پيش پا افتاده‌ترين لوازم اوليه زندگي از اين هنر بي بهره نمانده است. [9] ايجاد موزه‌اي كه معرف اين رشته از هنر عميق و سابقه دار ايران باشد لازم و واجب بود. چه متاُسفانه خارجيان در اين امر از ما پيشي گرفته و شايسته مقام بلند هنرهاي تزئيني ايران نبود كه ديگران بيشتر از خود ما معرف آن باشند. از همين رو هنرهاي زيباي كشور از نظر مسئوليتي كه براي حفظ هنرهاي اصيل ايراني و هدايت و تربيت ذوق هنرمندان در برابر هجوم طرحها و مصنوعات خارجي دارد و همچنين بمنظور هدايت و تشويق طراحان ايراني به اقتباس و استفاده از طرحهاي ايراني در رشته‌هاي صنعتي، جديد دو سال پيش «موزه هنرهاي تزئيني» را تاُسيس كرد و با تاُسيس آن اين اميد را در دلها بوجود آورد كه با تكميل و توسعه آن بتوان روزبروز سوابق اين رشته از هنر ايران را روشن تر و برازنده‌تر به‌دنيا نمايانده و همچنين همگام با آن در شهرهاي مهم ايران نيز موزه‌هاي مشابهي ايجاد كرد. | |||
| آفتابه لگن فولاد طلا كوب قلم زده – سده 12 هجري |
| قاليچه سجاده‌اي با خطوط كوفي (فرمايش جناب آقاي محمد حاج ابراهيم خان )- 1300 هجري قمري | پايه و اساس موزه هنرهاي تزئيني از مجموعه اشياء ظريفه شادروان «عبدالله رحيمي» كه در مدت چهل سال با صرف عمر و پول و زحمت زياد آنها را در ايران و آمريكا گردآوري كرده تشكيل يافته است. [10] اين اشياء سالها پيش از اين، در نواحي مختلف كشورهاي متحده آمريكاي شمالي به معرض نمايش گذاشته شد و سپس به امر محمدرضا پهلوي به ايران مراجعت داده شد و با خريد آنها از طرف هنرهاي زيباي كشور پايه موزه هنرهاي تزئيني نهاده شد. اين مجموعه كه سپس آثار ديگري نيز بر آن افزوده شده مشتمل بر همه وسايل زندگي ايرانيان در دو سه قرن اخير است. |
| همه آنها بر طبق تزئين كاري معمول زمان كه زائيده ذوق و سليقه اجدادي و بومي اين سرزمين است آرايش يافته و هر بيننده دقيق با ديدن اين نمونه‌ها پي‌خواهد برد كه تا چه اندازه روح زيبا پسندي و ظريف‌كاري و هنروري در ميان مردم اين كشور حتي در طبقات عادي آن رسوخ و نفوذ داشته است. موزه هنرهاي تزئيني در خيابان امير كبير (چراغ گاز ) واقع شده است و شامل هشت سالن بزرگ است كه در آن متجاوز از 1200 قطعه اشياء نفيس و آثار هنري و تزئيني جمع آوري و به معرض نمايش بازديد مردم گذاشته شده است. در تالار شماره يك كه مدخل ورودي موزه ميباشد فرمانهاي مختلفي از زمان صفويه و قاجاريه و تعدادي عقد نامه كه همگي تذهيب و طلا اندازي شده است بنظر ميرسد. | |||
| منظره اي از ويترينهاي تالار شمارة 6 |
|
| در يكي از ويترينهاي [11] كناري سه قطعه سلسله دوزي زيباي كرماني قرار دارد و در ويترين مقابل آن نيز دو قطعه قلابدوزي و تكه دوزي و يك قطعه گلابتون دوزي بسيار ظريف مشاهده ميگردد. ديوارهاي اين تالار شامل انواع قلابدوزي و پولك دوزي است. زيباترين قطعات اين تالار گليم دو رويه بسيار ظريفي است كه در كردستان بافته شده و همچنين دو عدد ظرف مسي پايه دار است كه داراي نقوش و خطوط بسيار زيبايي است و متعلق به دوره صفوي ميباشد. در تالار شماره دو قسمت عمده آن را زري هاي مختلف تشكيل ميدهد. اين زري‌ها متعلق به دوره صفويه تا قاجاريه است ويترينهاي كناري آن شامل قطعات متنوع زري و انواع خورجين و چنته و همچنين كمربندهاي زري و آئينه دوزي و ريشه هاي زربفت ميباشد و در ويترين وسط يك پرده تركمني و يك فرش بسيار عالي و ظريف قرار دارد. | |||
| سجاده ترمه بوته جقه زمينه زرد – سده 11 هجري | در تالار شماره سه انواع مختلف كارهاي دستي از قبيل ده يك دوزي ،شماره دوزي ،مليله دوزي، منجوق دوزي ،و سرمه دوزي ديده ميشود و طبقه بالاي ويترين وسط شامل انواع مختلف كلاههاي پنبه دوزي ، زري دوزي و همچنين تاجهاي درويشي است كه روي آنها سوزن دوزي شده است طبقه زيرين اين ويترين شامل انواع و اقسام شيشه هاي زير‌خاكي و رو‌خاكي ايراني متعلق به دوره‌هاي مختلف پيش از اسلام و بعد از اسلام ميباشد. | |||
| تالار شماره چهار از خطوط خوش و كتب مختلف خطي تشكيل يافته و در آن انواع خطوط از قبيل كوفي، ثلث، نسخ، نستعليق، و شكسته خطاطان مشهور به معرض تماشا گذاشته شده است. كتابهاي اين تالار كه در ويترينهاي كناري قرار دارد شامل قرآن هاي نفيس و ديوانهاي شعراي مشهور مانند، سعدي و حافظ است كه همگي به خط اساتيد مختلف نوشته و كليه آنها مزين به بهترين تذهيب‌ها و طلا اندازي ميباشد. در ويترين وسط مرقعات بسيار نفيس و دعاهاي طوماري به خط غبار بنظر بينندگان ميرسد. | نمونه‌هائي از منجوق دوزي كه در تالار شماره 3 موجودند | |||
| تالار شماره پنج شامل اشياء و كارهاي روغني (زير لاكي) است ويترينهاي كار ديواري به ترتيب از قاب آينه‌هاي مختلف و قلمدانهاي زيبا كه اكثراً ساخته و پرداخته استادان تواناي نقاشي و قلم‌دانسازي ايران بوده‌اند و همچنين از انواع جلدها كه با بهترين وضعي تذهيب و نقاشي شده‌اند تشكيل ميگردد. در ويترينهاي وسط دو عدد چوب ننو و يك كوزه قليان نقاشي شده بسيار زيبا و تعدادي جعبه هاي مختلف نقاشي شده بنظر تماشاچيان ميرسد، ديوارها شامل شمايل‌هاي تذهيب شده و جلدهاي مختلف و سر لوحه‌هاي گوناگون ميباشد. | ||||
| دو ويترين از تالارهاي موزه هنرهاي تزئيني | ||||
| تالار شماره شش به پاس زحمات شادروان «عبدالله رحيمي» بنام وي نامگذاري شده و شامل انواع و اقسام نقاشي‌ها و مينياتورها از سده نهم هجري تا زمان معاصر است. سري منياتورهائي كه در قسمت شرقي تالار نصب گرديده متعلق به كتاب خاوران نامه [12] ميباشد كه در سده نهم هجري نقاشي گرديده و تابلو هاي ديوار شمالي آن مينياتورهاي مختلف استاد حسين بهزاد نقاش معاصر است. دو ويترين هم از اشياء منبت و قابهاي قلمكار خاتم تشكيل شده است. تالار شماره هفت از انواع پرده‌ها و بقچه هاي قلمكار پوشيده شده و ويترين هاي كناري آن به ترتيب شامل اشياء سيمين، انواع خنجرها و كاردهاي طلا كوب با دسته هاي عاج و استخوان كنده كاري شده و مجموعه مهره‌ها و عقيق‌ها است. تالار شماره هشت معرف فلز كاري ايران است كه سوابق ممتدي در ايران دارد. قسمتي از اين اشياء عبارتند از انواع سلاحهاي گرم و سرد قديمي مانند تفنگ، شمشير، سپر و كلاه خود، كه اكثراً در نهايت ظرافت و زيبائي طلا كوبي شده‌اند و در چهار ويترين كناري اين تالار انواع لوازم و وسايل و زينتي طلا و مطلا و نقره كه بعضي از آنها ميناكاري شده قرار دارد كه عموماً متعلق به نواحي مختلف ايران است. [13] |