مدرسه فيضيه

 از نيمه نخست قرن 13 هجري قمري جايگزين مدرسه آستانه شد
و به اعتبار متون معتبر تاريخي از ميانه قرن 6 هجري قمري وجود داشته و در عصر صفوي تجديد شد.

فيضيه نام مدرسه علميه‌اي در قم و محلي براي تعليم و تربيت طلاب علوم ديني است كه به دليل نقش و اهميت آن در تحولات حوزه علميه و انقلاب اسلامي، زايران و مسافران علاقه زيادي به بازديد از اين مركز دارند.

بناي مدرسه 4 ايواني است و 2 طبقه با 40 حجره تحتاني متعلق به دوره قاجار و 40 حجره فوقاني متعلق به قرن 14 هجري قمري است كه به اهتمام حضرت آيت‌الله حائري يزدي بالاي حجره‌هاي پيشين در گرداگرد حياط مركزي بنا شد.

قديمي‌ترين بخش مدرسه، ايوان جنوبي آن است كه مزين به كاشي‌كاري‌هاي زيبا متعلق به دوره صفوي است.

اين مدرسه تاريخي كه در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) قرار گرفته طي نيم قرن تحولات و حوادث بسياري را به خود ديده و شاهد نقاط عطف براي تاريخ سياسي ايران و حتي جهان اسلام بوده است.

از دهه 40 شمسي مدرسه فيضيه پايگاه مبارزه عليه نظام شاهنشاهي شد و به لحاظ اهميت استراتژيك حكومت پهلوي براي غرب در منطقه و جهان، فيضيه به دليل مخالفتش با چنين نظامي، شهرت جهاني يافت.


مدرسه فيضيه هم محلي براي تحصيل بسياري از شخصيت‌هاي علمي و سياسي ايران و هم جايگاهي براي رشد و بسط انديشه‌هاي انقلابي امام خميني (ره) بوده است.

نام‌هاي فيضيه، امام خميني(ره) و انقلاب اسلامي چنان به يكديگر گره خورده‌اند كه نمي‌توان براي هر يك تاريخي جداگانه نوشت.

بنا و كاركرد مدرسه فيضيه گرچه به قرون گذشته باز مي‌گردد اما رونق تازه احياي آن مرهون عزيمت آيت‌الله شيخ عبدالكريم حائري (ره) از اراك به قم مي‌باشد.

ورود ايشان به قم به تجديد حيات حوزه علميه انجاميد و مدرسه فيضيه نيز جاني تازه در كالبد خود يافت.

فيضيه در دوران زعامت و مرجعيت آيت‌الله صدر و آيت‌الله بروجردي نيز بازسازي شد و شكل كنوني خود را يافت.

امام خميني (ره) پس از ورود به قم در سال 1301 هجري شمسي در يكي از حجره‌هاي مدرسه فيضيه سكونت داشتند، اين حجره كه شماره 23 را بر پيشاني خود دارد تا سال 1325 هجري شمسي محل زندگي و كانون فعاليت‌هاي علمي و اجتماعي ايشان بود.

اولين فعاليت اجتماعي امام خميني (ره) در فيضيه برگزاري درس اخلاق براي مردم و طلاب در سال 1315 شمسي و نقد حكومت رضا خاني بود.

پس از شهريور سال 1320 و فرار رضاه شاه از ايران، فيضيه شاهد فعاليت‌هاي جدي و گسترده‌تر امام (ره) عليه رژيم پهلوي بود.

امام راحل در 29 اسفند 1341 در سخنراني خود در مسجد اعظم قم به حمله ماموران دولتي به مدرسه فيضيه در 30 بهمن ماه همان سال اعتراض كردند.

يورش ماموران شهرباني و ژاندارمري قم در آن تاريخ به مدرسه فيضيه در پي اعتراض امام راحل به طرح آمريكايي شاه با عنوان انقلاب سفيد بود.

در فروردين 1342 نيز فيضيه يك بار ديگر هدف حمله نظامي قرارگرفت، سخنراني‌هاي امام راحل عليه قانون انجمن‌هاي ايالتي و ولايتي و گسترش اعتراضات مردمي، فيضيه را به مركز انقلاب اسلامي تبديل كرده بود.

به دليل قرار گرفتن فيضيه در كانون مبارزات سياسي و فعاليت‌هاي اجتماعي امام خميني (ره) رژيم شاه نيز اين مدرسه را محلي براي اجتماعات سياسي و پناهگاه طرفداران انقلاب مي‌ديد و از آن به شدت بيم داشت.

در خرداد سال 1354 تظاهراتي به انگيره بزرگداشت خاطره شهداي 15 خرداد در فيضيه برگزار شد كه اين مراسم نيز هدف حمله پليس و ارتش رژيم قرار گرفت و به تعطيلي مدرسه تا پيروزي انقلاب اسلامي انجاميد.

مدرسه فيضيه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران نيز همچنان جايگاه سياسي و مذهبي خود را حفظ كرده است