لاويج يكي از دهستانهاي شهر چمستان نور در استان مازندران مي باشد كه در پاي سلسله جبال البرز قرار دارد و داراي موقعيت پاي كوهي است.در عرض جغرافيايي ۳۶درجه و ۲۵دقيقه شمالي وطول جغرافيايي ۵۲درجه و ۴دقيقه شرقي در ارتفاع ۷۳۹متري از سطح دريا قراردارد.(۱)
اين دهستان متشكل از ۹ روستا ميباشدكه عبارتند از رئيس كلا (مركز دهستان)-ديزينكلا-بهبنك-كرچي- كياكلا-ملاكلا-خطيب كلا-ملا محله-سادات محله .
همه روستا ها در پاي كوهها مستقر ميباشند و دور تا دور دهستان لاويج را حصار بلندي از كوههاي البرز فرا گرفته است كه در بهار و تابستان پوشيده از در ختان انبوه و سرسبز مي شود كه مناظر بديع و دل انگيزي خلق مي كند.اين منطقه از آب و هواي بسيار مطبوع و خنكي در بهار و تابستان برخوردار مي باشد كه به همراه طبيعت و سرسبزي بي نظير مسافران و توريستهاي زيادي را در خود جذب مي كند.
به طوري كه مي توان سوغات لاويج را هواي پاك و سالم و يك شب خوابيدن در دامن طبيعت آن در بهار و تابستان نام برد كه خاطره آن سالها در ذهن مسافران خواهد ماند
وجود آب گرم در اين مكان و طبيعت بي نظير آن علاقه مسافران را به ماندن در اين مكان جلب مي كند و اين خود نقش اقامتگاهها و رستوران ها را در اين مكان بيش از پيش مهم جلوه مي دهد.
در حال حاضر داراي ۳ مسافر خانه در كنار آبگرم ۲ سوئيت و صدها خانه و ويلاهاي اجاره اي مي باشدكه با توجه به خيل عظيم مسافر در بهار و تابستان ظرفيت پذيرايي از همه مهمانان را ندارد و جا دارد تا در اين زمينه بيشتر توجه گردد.
اين ناحيه كوچك به وسعت لاويج داراي نواحي اكوتوريستي بي نظيري مي باشد .از نواحي تفريحي وتوريستي آن مي توان از: ۱.پارك جنگلي كشپل ۲.آبشار حرام او ۳.جاده هاي جنگلي ۴.آبگرم معدني لاويج ۵.سوردار ۶.جنگل اسيونگ ۷.مراتع و چمنزارهاي نومه ۸. چشمه ها و رودخانه هاي پر آب و خروشان ۹.ييلاق زيباي ايزوا ۱۰.منطقه ييلاقي مير خمند و كوههاي پوشيده از انبوه درختان و جنگلهاي وسيع و بكر را نام برد. در ضمن اين منطقه ۳۰ كيلومتر با نوار ساحلي خزر ( با ماشين نيم ساعت تا دريا) فاصله دارد
محافظت در برابر عناصر خشن و نامساعد محيط پيراموني
گرما و سرماي شديد، برف و باران، محافظت در برابر جانوران وحشي و حشرات، همه مواردي هستند كه ساختن خانه و داشتن سرپناه را الزامي ميسازد.
تصوير روبه رو نماي يكي از خانه هاي قديمي منطقه لاويج را نشان مي دهد.اين خانه ها با هنرمندي و معماري خاصي بنا شده اند ودر ساخت آن كليه شرايطي را كه در بالا بر شمرديم رعايت شده است.
اين خانه ها به صورت ساختماني ساده و يكنواخت و مصالح ابتدايي قابل دسترسي در محيط پيراموني، ساخته
مي شود. قطر ديواره اين خانه ها نزديك به يك متر مي باشد
و مثل يك عايق عمل مي كند. به طوري كه در تابستان مانع
ورود گرماي شديد خورشيد به داخل خانه و سرد وخنك شدن آن مي شود.و در زمستان از هدر رفتن انرژي گرمايي به بيرون از ساختمان جلوگيري مي كند. ابزار ها، مصالح و مواد به كار رفته در اين خانه ها از سنگ، چوب و گِل مي باشد.در گذشته بسياري از مصالح خانه هاي روستايي از مواد طبيعي پيرامون تامين مي شد. اما امروزه در كنار به كار گيري مواد و مصالح جديد، الگو برداري و تقليد از بناها و معماري شهري و كاربرد مصالح متنوع غير بومي دربسياري از سكونتگاهاي رواج يافته است.
در تصوير نماي يكي از ساختمان هاي جديد منطقه را مشاهده مي كنيد كه با سبك و معماري جديد ساخته شده و مصالح به كار رفته در آن كلاً غير بومي مي باشد.
اين تغيير و تحول در كالبد سگونتگاهاي روستا هم موجب شكل گيري بافت تازه اي شده است.اين تصويري كه مشاهده مي كنيد از محله هاي قديمي لاويج است. خانه ها در نزديكي همديگر قرار دارند و هيچ حصار و مانعي آنها از هم جدا نمي كند.و نشان دهنده پيوند هاي خويشاوندي و روابط عاطفي در دوره هاي گذشته مي باشد.
ولي امروزه و در محله هاي جديد هر خانه با محدوده خاصي مشخص شده و حصار و دروازه ها، آنها را از هم جدا مي كند.
بر اين اساس، الگوي خانه ها تجلي گاه شيوه هاي زيستي و در نهايت، نيروهاو عوامل موثر محيطي، اجتماعي و اقتصادي در شكل بخشي به آنها است.
بدين ترتيب از طريق بررسي ويژگي هاي خانه هاي روستايي مي توان به روابط اقتصادي و همچنين به ارزش هاي فرهنگي و آداب و سنن زمان بر پايي آن ها و نيز شناسايي مراحل بعدي رشد و گسترش آن ها كه معمولاً در روند دگر گوني هاي زمان قابل پيگيري هستند ، راه يافت. و نقش انسان را در تغيير چشم اندازهاي جغرافيايي به خوبي مشاهده كرد.
معرفي آبشار حرام او
استان مازندران به دليل شيبهاي تند رشته كوههاي البرز كه سرچشمه رودهاي فراواني است، آبشارهاي كوچك و بزرگي دارد كه از نواحي مختلف آن سرازير مي شود و عمدتاً در نواحي مركزي اين رشته كوهها قرار دارد. برخي از آنها بلند و پر آب و برخي ديگر كوتاه و كم آب اند. هر كدام از اين آبشارهاي كوچك و بزرگ به عنوان يك عنصر متمايز طبيعي- توريستي به شمار مي آيند وداراي قابليتهاي فوق العاده بهره برداري براي جذب جهانگردان ايراني و خارجي است.
آبشار حرام او با مقدار فراوان آب كه از دل زمين به بيرون مي ريزد در مسير جاده چمستان به لاويج قرار دارد و داراي آب خنك و گوارايي است و هميشه پذيراي جهانگردان زيادي در مسير جاده مي باشد و داراي عناصر فضايي كوه و جنگل مي باشد.
آين آبشار داراي امكانات پذيرايي و تفرجگاهي بسيار زيبايي براي مهمانان عزيز مي باشد.
در مورد وجه تسمبه آن(به طور شفاهي ) چنين نقل مي شود كه اين آب به حرم او معروف است چون اين آب از ارتفاعات سوردار و از پايين دست حرم امام زاده اي كه درآنجا دفن است به پايين سرازير مي شود و (او)
در زبان طبري به معني آب مي باشد و با تركيب ابن دو معني آبي كه از حرم مي آيد رامي دهد. اين لفظ به مرور زمان به حرام او تغيير يافته است
--------------------------------------------------------------------------------
به لاويج سفر كنيد و در جنگل هاي آن گم شويد.
يكي از جلوه هاي جذاب طبيعت لاويج، جنگل هاي انبوه و متراكم آن تا ارتفاع ۲۵۰۰متري از سطح دريا و به خصوص درختان راش آن كه يادگاري از دوره هاي گذشته جنگل هاي هيركاني در ميليونها سال قبل است مي باشد.
مسافران از اين موهبت الهي كمتر استفاده كرده و به جنگل هاي حاشيه جاده ها،بيشه زارها و آبگرم معدني لاويج اكتفا مي كنند و اين چشم انداز بي نظير طبيعي را كه از با شكوه ترين صحنه هاي طبيعت لاويج را به نمايش گذاشته بهره چنداني نمي برند. واين درحالي است كه خاطره سفر از اين جنگل ها هرگز فراموش نخواهد شد،و مسافرت از طريق اين جنگل هاي طولاني براي هر نوع توريست تجربه اي جالب و به ياد ماندني دارد.در اينجا براي يك لحظه زمان در مقابل چشمانت متوقف مي شود،چشم ها خيره مي ماند و پاها از حركت باز مي ايستد و فقط به يك چيز مي نگري و آن قدرت آن نقاش چيره دستي ، كه اينگونه چشم انداز
زيبايي را بر بوم اين كره خاكي به تصوير كشيده است. اينجا مرز ماندن و رفتن است و پرواز كردن بر اوج آسمان،يا گم شدن درپهنه سرسبز درختان.
جنگل هاي لاويج از تنوع زياد گونه هاي گياهي و دختان گوناگون برخوردار است ودر هر ناحيه آن چشمه ساراني از دل زمين به بيرون مي جوشد ودر هر فصلي از سال از ميوه ها ي وحشي و جنگلي خاصي برخوردار است. بهار با شكوفه هاي سفيد،تابستان يكسره سبز و پاييز هزار رنگ آن از جاذبه هاي جالب و طبيعي آن به شمار مي رود.
و جالب ترين و ديدني ترين چشم انداز آن در دل جنگل هاست، جايي كه جز صداي طبيعت چيزي به گوش نمي رسد،صداي پاي حيوانات،فرياد هاي پرندگان،ناله و شيون باد،و سكوت و تنهايي غم انگيز جنگل،خروش رودخانه ها كه موسيقي دل نشيني را به صدا در مي آورد و به انسان آرامش خاصي مي دهد.بايد به داخل جنگل لاويج رفت تا اين منظره ها را از نزديك ديد.به قول شاعر"شنيدن كي بود مانند ديدن" پس به لاويج سفر كنيد تا در جنگل هاي آن گم شويد.
معرفي سوغاتي هاي لاويج
هر ناحيه يا مكاني داراي آب و هوا و همچنين محيط جغرافيايي ويژه اي ميباشد كه فرهنگ مردمان آن ناحيه در طول قرن ها در تقابل و ارتباط باآن شكل ميگيرد و به صورت آداب و رسوم،اعتقادات و باورها جلوه ميكند.وحتي در نوع خوراك و پوشاك و مسكن انسان نيز بدون تاثير نيست.لاويج هم از اين قاعده مستثني نيست،رويش گياهان و شكوفه هاي درختان در فصل بهار و تابستان همراه با عطر گلهاي وحشي و گياهان معطر وخوشبو و چمنزارهاي انبوه از گلهاي بهاري اين منطقه را براي پرورش زنبور عسل و زنبورداري مساعد ساخته به طوري كه عسل لاويج با عطر و طعم طبيعي از سوغات اصلي لاويج مي باشد.
از ديگر سوغاتي هاي لاويج با توجه به محصور بودن منطقه به وسيله جنگل و درختان انبوه صنايع دستي چوبي است. كه در گذشته ها ي نه چندان دور از ابزارهاي مهم زندگي مردمان منطقه به شمار مي رفت. ولي امروزه بيشتر جنبه زينتي گرفته است. به طوري كه اين صنايع دستي زينت بخش مغازه ها و فروشگاههاي صنايع دستي منطقه و شهرهاي مجاور را تشكيل مي دهد.
از آنجايي كه اين منطقه از پوشش گياهي كافي و آب فراوان برخوردار است دامداري نيز به عنوان شغل ها ي جنبي مردمان لاويج ميباشد. وماست،شير،پنير،دوغ و كره محلي لاويج هم از شهرت و اعتبار خاصي در ميان مسافران و توريستها برخوردار است.
از همه اينها كه بگذريم آب و هواي خنك و مطبوع آن در فصل بهار و تابستان كه پوشش انبوه گياهان و درختان در تعديل آن نقش دارند بهترين و به ياد ماندني ترين سوغات لاويج را به وجود آورده است.شاهد اين مدعا توريست ها و مسافراني هستند كه بعد از ديدن مناظر طبيعي آن اقدام به خريد زمين،وساخت ويلا و شهركهاي زيادي در منطقه كرده اند تادر ايام تعطيلات و تابستان در پناه طبيعت زيبا و آب و هواي پاك و سالم آن چند روزي را به دور از هياهوي زندگي شهري به سر برند.
آبگرم لاويج
همانطور كه مي دانيد در دامنه هاي مركزي رشته كوههاي البرز و قله هاي اتشفشاني خاموش دماوند كه مرحله گوگرد زدايي را طي مي كند شمار زيادي چشمه هاي ابگرم وجود دارد كه در كانونهاي مختلف ان مي جوشد.چشمه هاي مذكور كه حاصل برهمكنشهاي درون رشته كوههاي مركزي البرز است.داراي تركيبات و خواصي است كه در رفع برخي از بيمارييهاي مفصلي استخواني و پوستي نقش مو ثر درماني داشته و مورد استفاده قرار مي گيرد.
ابگرم لاويج نيز در دامنه هاي كوههاي قسمت شرقي لاويج از دل زمين به بيرون مي جوشد. اين اب گرم داراي املاح معدني وگوگرد هاي فراواني ميباشد كه براي امراض پوستي ودردهاي مفاصل كمردرد پادرد و مهمتر از همه براي تمدد اعصاب بسيار
مفيد ميباشد.شاهد اين گفتار خيل عظيم مردم ومسافر از اقصاء نقاط كشور مي باشدكه به اين منطقه هجوم مي اورند.از اب گرمهاي معروف ان ابگرم لاويج "بيبنو"شفا و فيل سنگي را نام برد كه هر كدام از انها داراي خواص مخصوص به خود مي باشد.ابگرمها داراي امكانات قابل قبول و بهداشتي مثل دوش"استخر و وان ميباشد.