موزه تعزيه حمام حسينيه اعظم
مسجد و گرمابه تاريخي در جوار بناي حسينيه اعظم و در ضلع جنوب غربي بافت تاريخي زنجان واقع گرديده است. اين بنا در ضلع جنوبي با يك شيب ملايم به كمربند تهران- تبريز مي رسد. در ضلع شرقي به خيابان فردوسي، در ضلع شمالي به خيابان ضيايي و بازار تاريخي و در ضلع غربي به بافت قديمي شهر ختم مي شود. براساس تحقيقات محلي، بناي حمام از نظر قدمت قديمي تر از بناي حسينيه بوده كه شاهد آن كتيبه سنگي موجود در پيشاني بنا به سال 1292 هـ ق كه توسط ميرهدايت اله ملك التجار تجديد بنا گرديده است. بناي حمام همانندي نماي حمامهاي سنتي و رايج در ايران با مصالح آجر، سنگ و ساروج ساخته شده و از جمله فضاهاي معماري تعبيه شده در اين بنا مي توان موارد زير را نام برد:
v ورودي: با قرار دادن چند پله ورودي بنا پايين تر از كف اصلي كوچه مي باشد.
v هشتي: به منظور حفظ گرماي داخلي حمام و همچنين جلوگيري از ديد مستقيم مردم عابرين به داخل بنا مي باشد.
v سربينه (رختكن): مكاني كه در وسط آن معمولاً يك حوض آب سرد و در اطراف سكوهاي نشيمن جهت پوشيدن و درآوردن لباس در نظر گرفته شده است.
v ميان در: فضايي كه در حد فاصل رختكن و گرمخانه مي باشد و در اين فضا نيز سرويس هاي بهداشتي تعبيه گرديده اند.
v گرمينه: يا فضاي اصلي حمام كه داراي سكوهايي جهت نشيمن و شستشو مي باشد.
v خزينه
v تون (آتش خانه): كه بوسيله گربه روهايي كف حمام را گرم مي كرده است.
حمام حسينيه اعظم زنجان در تاريخ 23/5/1387 به شماره 2379 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. (پرونده ثبت حمام حسينيه، آرشيو اداره كل ميراث فرهنگي زنجان)
اين بنا به جهت اهميت مراسم تعزيه حسينيه اعظم (ميراث معنوي) از سال 1390 به عنوان موزه تعزيه مورد استفاده و بهرهبرداري قرار ميگيرد.
1