صنعت ومعدن استان خراسان جنوبي

صنعت و معدن

صنعت :

در اين بخش تا پايان آذرماه سال جاري تعداد 447 مجوز صنعتي(جواز تاسيس و طرح توسعه) با پيش بيني سرمايه گذاري 11038978.9 ميليون ريال و پيش بيني اشتغال 15854 نفر صادر گرديده است .

همچنين تا پايان آذرماه سال جاري تعداد 110 فقره پروانه بهره برداري صنعتي معتبر با سرمايه گذاري بالغ بر 1208103.144 ميليون ريال و اشتغالزايي 4357 نفر صادر شده است . براساس آمارهاي ثبتي سازمان صنايع و معادن استان در نه ماه اول سال 84 تعداد200 فقره جواز تأسيس صنعتي با پيش‌بيني سرمايه‌گذاري بيش از 4938ميليارد ريال و پيش‌بيني اشتغال حدود6919 نفر صادر شده است.

مقايسه ارقام فوق با ارقام مدت مشابه سال قبل گوياي آن است كه در نه ماه اول سال 84 در استان از نظر تعداد جواز تاسيس 223درصد و از لحاظ پيش‌بيني سرمايه جوازهاي تأسيس صادره 403 درصد و از نظر ميزان پيش بيني اشتغال در اين مدت 250 درصد رشد داشته ايم . تعداد 9 فقره طرح توسعه با ميزان سرمايه حدود661.3 ميليارد ريال و اشتغال227 نفر طي نه ماهه 84 صادر گرديده است.

مقايسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل حاكي از رشد 8 برابر از نظر تعداد طرح توسعه صادره ورشد 20 برابر پيش بيني سرمايه و رشد 5.5 برابر پيش بيني اشتغالزايي طرحهاي توسعه صادره استان مي باشد

بررسي استاني طرحهاي صنعتي صادره(جواز تاسيس و طرح توسعه) استان در 8 ماه اول سال 84 با كشور نشان مي‌دهد كه رتبه استان28 بوده است . نيز از نظر پيش‌بيني سرمايه در 8ماه اول سال 84، رتبه استان در كشور26 بوده است. بعلاوه از لحاظ ميزان اشتغالزايي جوازهاي تأسيس صادره در 8 ماه اول سال 84 رتبه استان28 بوده است. طي اين مدت(نه ماهه 84) 23 فقره پروانه بهره‌برداري صنعتي با سرمايه ثابت مندرج در پروانه به ميزان6/1058 ميلياردريال واشتغال 1672 نفر صادر گرديده است.

مقايسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل نشان دهنده اين است كه از نظر تعداد پروانه بهره‌برداري صادره در نه ماه اول سال 84 در استان خراسان جنوبي 228 درصد رشد و از لحاظ سرمايه‌گذاري صورت گرفته در پروانه‌هاي بهره‌برداري صنعتي صادره در نه ماه اول سال 84 در استان 4890 درصد رشد و از لحاظ ميزان اشتغال مستقيم ايجاد شده در نه ماه اول سال 84 استان 1226درصد رشد داشته ايم. · بررسي استاني پروانه‌هاي بهره‌برداري صنعتي صادره استان در 8ماه اول سال 84 با كشور حاكي از آن است كه رتبه استان در كشور از لحاظ تعداد پروانه صنعتي صادره،29 بوده اين بررسي همچنين بيانگر آن است كه از لحاظ ميزان سرمايه گذاري صورت گرفته در پروانه هاي صنعتي صادره در 8 ماه اول سال 84 رتبه استان در كشور11 بوده است و علاوه بر اين از لحاظ ميزان اشتغال مستقيم ايجاد شده در پروانه هاي صنعتي صادره در مدت فوق‌الذكر رتبه استان در كشور18 بوده است .

معدن :

استان خراسان جنوبي به لحاظ معدني از توانمنديهاي قابل توجهي برخوردار است . در اين استان به سبب دارا بودن شرايط خاص زمين شناسي ، نشانه هاي معدني فراواني به چشم مي خورد. تعــداد كل معادن فعال استان تا پايان آذرماه 119 معدن مي باشد كه براي 1807 نفر اشتغال مستقيم ايجاد نموده است.

ميزان ذخيره كل معادن در اين مدت حدود 358 ميليون تن بوده و ميزان استخراج بر اساس پروانه بهره برداري حـــــدود 2081 هزار تن در سال است . از 119 مـعدن استان خراسان جنوبي در اين مدت تعداد 16 معدن در شهرستان بيرجند،42 معدن در شهرستان نهبندان، 29 معدن در شهرستان سربيشه، 13 معدن در شهرستان قاين و 10 معدن در شهرستان سرايان و 9 معدن در شهرستان درميان قرار دارد. ميزان استخراج واقعي معادن سالانه حدود 1.5 ميليون تن(72% ظرفيت اسمي) برآورد مي شود . تعداد پروانه هاي اكتشاف صادره9 ماهه 84 دراستان خراسان جنوبي ، 72 فقره و تعداد موافقت اصوليهاي صادره 433 فقره و تعداد گواهي هاي كشف معدني صادره 20 فقره بوده است. جمع كل ذخاير قطعي گواهي هاي كشف معدني صادرهَ 9 ماهه 84 حدود 19.8 ميليون تن و جمع كل هزيــنـه عمليات گواهي هاي كشف 2.3 ميليارد ريال و جمع كل سرمايه گذاري بخش معدن 17 ميليارد ريال در اين مدت برآورد گرديده است.

معادن استان شامل گرانيت، منيزيت، كروميت، بازالت، پرليت، سنگ لاشه، توف، مرمريت، آهك و دولوميت، بنتونيت، مس، آزبست، سنگ گچ، مارن، فلدسپات، بوكسيت، تراورتن، كائولن و ولاستونيت مي باشد.

برخي از معادن استان مانند منيزيت، پنبه نسوز و بازالت گذشته از حجم، ذخيره احتمالي يا قطعي، به لحاظ نوع كاني سازي حالت انحصاري دارند . ازجمله معادن مهم استان كانسار مس قلعه زري در 180 كيلومتري جنوب بيرجند است كه درحاشيه روستاي قلعـه زري قرار دارد. اين معدن مي تواند در آيـنـده مــهـــمترين كانون اشتــغال يافت مي شود Sb , Fe , Mn , Mo , Au , Cu , Ag , Bi , Pb , Zn اين ناحيه باشد. در اين معدن عناصر كه عنصر اصلي و اقتصادي آن مس ميباشد. كل ذخيره اين معدن 1314875 تن تعيين شده و عيار آن 1.44 مي باشد . از نظر توزيع فضائي معادن در شهرستانهاي استان معادن گرانيت(بيرجند و نهبندان و سربيشه و درميان) ، منيزيت (بيرجند و سربيشه و نهبندان) ، كروميت (نهبندان و سربيشه) ، بازالت(سربيشه) ، پرليت(سربيشه) ، سنگ لاشه (بيرجند و سربيشه و درميان) ، گل سفيد(نهبندان و سربيشه) ، توف(سربيشه) ، مرمريت(بيرجند و قاين) ، آهك (درميان و قاين و نهبندان) ، بنتونيت(بيرجند و قاين وسرايان و درميان) ، مس(بيرجند) ، آزبست(نهبندان) ، مارن(قائن) ، فلدسپات(قائن)، بوكسيت(قائن)، خاك صنعتي(بيرجند)، دولوميت(بيرجند)، ولاستونيت(نهبندان) ،كائولن(سرايان)، تراورتن(قاين) و گچ(نهبندان) قرار گرفته است.

- جمع كل ذخاير معدني استان تا پايان آذرماه 84 : 358 ميليون تن

- جمع كل سرمايه گذاري بخش معدن استان تا پايان آذرماه 84 : 132.235 ميليون ريال

- ميزان كل اشتغالزايي بخش معدن استان تا پايان آذرماه 84 : 1807 نفر

- جمع كل ذخاير قطعي معدني گواهي هاي كشف صادره 9 ماهه 84 : 19.8 ميليون تن

- تعداد موافقت اصولي هاي صادره نه ماهه 84 در سطح استان : 433 فقره

- تعداد پروانه هاي اكتشاف صادره استان در نه ماهه 84 : 72 فقره

توسعه معدني :

طي نه ماه اول سال 84 تعداد 16 پروانه بهره برداري معدني با ميزان ذخيره بالغ بر 14.5 ميليون تن و اشتغالزايي 131 نفر صادر گرديد.

· مقايسه ارقام فوق با مدت مشابه سال قبل نشانگر كاهش 25 درصدي تعداد پروانه معدني صادره در استان و افزايس 9 درصدي ميزان ذخيره و نيز كاهش اشتغالزايي حدود 20 درصد در بخش بهره برداري معدني مي باشد .

در نه ماهه اول 84 تعداد 72 فقره پروانه اكتشاف معدني در استان صادر گرديد. · مقايسه رقم بالا با نه ماهه سال قبل رشدي 47 درصدي را نشان ميدهد. ·

فعاليتهاي معدني استان در 8 ماهه اول سال 84 از نظر صدور پروانه كتشاف در كشور رتبه 4و از نظر صدور گواهينامه كشف نيز رتبه 5 را دركشور بدست آورد. همچنين خراسان جنوبي در زمينه بهره‌برداري از معادن رتبه 18كشور را از نظر تعداد معدن و رتبه 16 را از نظر اشتغالزايي معدني به خود اختصاص داد

صادرات بخشهاي صنعتي و معدني :

محصولات صنعتي عمده استان خراسان جنوبي طي سالهاي اخير شامل انواع لاستيك ، سيمان ، موتورسيكلت ، انواع زعفران ، كاشي و سراميك ، مواد شوينده (صابون ، مايع ظرفشويي و شامپو) و كيك بوده است . مقصد صادرات لاستيك اتومبيل كشورهاي سوريه ،امارات (دبي) ، افغانستان ، سودان ، كويت ، يمن ، مصر و عراق بوده است و كاشي و سراميك به كشورهاي افغانستان ، تركمنستان ، قرقيزستان ، قزاقستان ، آذربايجان ، نخجوان ، تركيه ، عراق و امارات صادر شده است. نيز سيمان و صابون و موتورسيكلت به افغانستان صادر شده اند.

بطور متوسط طي سالهاي 1380 تا 1383 ارز حاصل از صادرات لاستيك سالانه حدود 805 هزار دلار ، كاشي و سراميك 107.750 هزار دلار و مواد شوينده 348 هزاردلار بوده است .

مواد معدني صادر شده در سالهاي 1380 تا 1383 را گرانيت ، بنتونيت ، كروميت ، بازالت و كنستانتره مس تشكيل مي دهد. مقصد صادرات مواد معدني ، كشورهاي ايتاليا ، چين ، هلند ، لهــستان ، امـــارات متحده عربي و آلمان بوده است و ارز حاصل از صادرات مواد معدني در سالهاي 1381 ، 1382 و 1383 به ترتيب 3.16 ميليون دلار ، 5.6 ميليون دلار و 3.1 ميليون دلار بوده است .

شهركهاي صنعتي استان:

مزيت شهركهاي صنعتي اين است كه امكانات و نيازهاي واحدهاي صنعتي را از قبيل آب، برق، مخابرات، معابر و شبكه هاي روشنايي و شبكه جمع آوري فاضلاب و آبهاي سطحي و همچنين گاز طبيعي تامين مي كند.پس از تشكيل شركت شهركهاي صنعتي ايران به منظور تحقق بخشيدن به امر ساماندهي استقرار صنايع، شركتهاي تابع اصلي در استانهاي مختلف ايجاد شد. در اين راستا پس از تشكيل استان خراسان جنوبي، شركت شهركهاي صنعتي خراسان جنوبي در آبان ماه سال 1383 تاسيس و كار خود را با سه شهرك در حال واگذاري بيرجند، قاين و نهبندان و شهرك مصوب سنگ سربيشه آغاز كرد.

مزاياي استقرار صنايع در شهركهاي صنعتي

- عدم نياز به دريافت مجوزهاي جداگانه از ادارات مختلف - مستثني بودن از قانون شهرداريها

- پرداخت نقد و اقساط هزينه هاي انتفاع از تاسيسات (30% نقد و مابقي در اقساط 30 تا 36 ماهه)

- صدور رايگان و در اسرع وقت مجوزهاي ساخت و ساز و پايان كار - واگذاري اداره شهرك صنعتي به هيات امناي متشكل از صاحبان صنايع

- امكان اجاره و يا خريد سالنهاي آماده براي تسريع در بهره برداري از واحد توليدي

- بخشودگي قسمتي از هزينه هاي انتفاع از تاسيسات براي واحدهايي كه زودتر از زمان پرداخت اقساط خود به بهره برداري مي رسند.

- كاهش هزينه هاي سرمايه گذاري به دليل استفاده از خدمات مشترك سازماندهي شده شركت شهركهاي صنعتي از جمله آب، برق، تلفن، گاز و تصفيه فاضلاب - در شعاع 30 كيلومتري مراكز استانها و شهرهاي بالاي 300 هزار نفر، معافيت مالياتي ماده 132 قانون مالياتها فقط مشمول واحدهايي مي شود كه در شهركهاي صنعتي مستقر مي باشند.

ماموريتهاي جديد شركت شهركهاي صنعتي-

ايجاد شهركهاي فن آوري با هدف توسعه صنايع مبتني بر فناوريهاي برتر و بكارگيري آنها در صنايع موجود از طريق ايجاد هم افزايي و ارتقاء صرفه هاي اقتصادي ناشي از تجميع و هم مكاني

- ايجاد مناطق ويژه اقتصادي در جوار برخي از شهركهاي صنعتي - ايجاد مجموعه هاي كارگاهي

- سازماندهي خوشه هاي صنعتي مبتني بر مزيت هاي رقابتي مناطق مختلف كشور

شهرك صنعتي بيرجند

شهرك صنعتي بيرجند در تاريخ 17/7/69 به تصويب هيات وزيران رسيده و عمليات اجرايي آن در سال 1362 آغاز گرديد. اين شهرك با مساحت 120 هكتار در دو فاز با متراژ صنعتي 9/75 هكتار در كيلومتر 10 جاده بيرجند- كرمان قرار دارد. با توجه به استقبال وسيع متقاضيان احداث واحدهاي صنعتي، به خصوص پس از تشكيل استان، جهت استقرار در شهرك صنعتي بيرجند، ميزان 80 هكتار از اراضي ملي جهت توسعه شهرك صنعتي بيرجند در نظر گرفته شده است كه مراحل آماده سازي اراضي مزبور در حال انجام مي باشد.

امكانات شهرك:

- نزديكي به شهر و حاشيه جاده اصلي

- شامل كليه امكانات زير بنايي آب. برق. تلفن و فضاي سبز

- امكان پوشش تلفن همراه

- امكان استفاده از فرودگاه ( فاصله فرودگاه تا شهرك 15 كيلومتر)

- واحدهاي توليدي مستقر در اين شهرك از تاريخ بهره برداري به ميزان 100% به مدت ده سال از ماليات معاف

مي باشند.

وضعيت استقرار صنايع و اشتغال:

تعداد قرارداد: 137 فقره

متراژ واگذار شده: 03/67 هكتار

ميزان اشتغال قراردادهاي منعقده: 3165 نفر

ميزان سرمايه گذاري قراردادهاي منعقده: 52/303 ميليارد ريال

واحدهاي فعال:54 واحد

ميزان اشتغال واحدهاي فعال: 635 نفر

طرحهاي در حال احداث: 55 طرح

طرحهاي راكد: 28 طرح

لازم به ذكر است از اين تعداد قرارداد، تعداد 99 فقره با متراژي بالغ بر 74/36 هكتار پيش از تشكيل استان و تعداد 41 قرارداد با متراژي بالغ بر 29/30 هكتار پس از تاسيس شركت منعقد شده است.

عمده صنايع مستقر:

كاشي، سراميك، موتورسيكلت، سنگبري، پتوبافي، بسته بندي خشكبار و حبوبات، فرآورده هاي گوشتي ماكاروني و...

شهرك صنعتي قاين

شهرك صنعتي قاين در تاريخ 27/2/70 به تصويب هيات وزيران رسيده و عمليات اجرايي آن در سال 1370 آغاز گرديد. اين شهرك با مساحت 100 هكتار و متراژ صنعتي 16/56 هكتار در كيلومتر 12 جاده قاين- زيركوه قرار دارد.

امكانات شهرك:

- نزديكي به شهر و حاشيه جاده اصلي

- شامل كليه امكانات زير بنايي آب. برق. تلفن و فضاي سبز

- امكان پوشش تلفن همراه

- واحدهاي توليدي مستقر در اين شهرك از تاريخ بهره برداري به ميزان 100% به مدت ده سال از ماليات معاف مي باشند.

وضعيت استقرار صنايع و اشتغال:

تعداد قرارداد: 43 فقره

متراژ واگذار شده: 58/21 هكتار

ميزان اشتغال قراردادهاي منعقده: 949 نفر

ميزان سرمايه گذاري قراردادهاي منعقده: 13/127 ميليارد ريال

واحدهاي فعال: 8 واحد

طرحهاي در حال احداث: 8 طرح

ميزان اشتغال واحدهاي فعال: 76 نفر

طرحهاي راكد: 24 طرح

لازم به ذكر است از اين تعداد قرارداد، تعداد 40 فقره با متراژي بالغ بر 79/17 هكتار پيش از تشكيل استان و تعداد 3 قرارداد با متراژي بالغ بر 63/2 هكتار پس از تاسيس شركت منعقد شده است.

عمده صنايع مستقر

آرد، بسته بندي زعفران،كارتن سازي، شيشه بري، مواد شوينده و پاك كننده و...

شهرك صنعتي نهبندان

شهرك صنعتي نهبندان در تاريخ 28/4/73 به تصويب هيات وزيران رسيده و عمليات اجرايي آن در سال 1370 آغاز گرديد. اين شهرك با مساحت 225 هكتار در دو فاز كه متراژ صنعتي فاز يك آن 4/31 هكتار ميباشد در كيلومتر 5 جاده نهبندان- بيرجند قرار دارد.

امكانات شهرك:

- نزديكي به شهر و حاشيه جاده اصلي

- شامل كليه امكانات زير بنايي آب. برق و فضاي سبز

- امكان پوشش تلفن همراه

- واحدهاي توليدي مستقر در اين شهرك از تاريخ بهره برداري به ميزان 100% به مدت ده سال از ماليات معاف مي باشند.

وضعيت استقرار صنايع و اشتغال:

تعداد قرارداد: 18 فقره

متراژ واگذار شده: 99/14 هكتار

ميزان اشتغال قراردادهاي منعقده: 782 نفر

ميزان سرمايه گذاري قراردادهاي منعقده: 5/39 ميليارد ريال

واحدهاي فعال: 2 واحد

ميزان اشتغال واحدهاي فعال: 17 نفر

طرحهاي در حال احداث: 5 طرح

طرحهاي راكد: 11 طرح

لازم به ذكر است از اين تعداد قرارداد، تعداد 16 فقره با متراژي بالغ بر53/12 هكتار پيش از تشكيل استان و تعداد 2 قرارداد با متراژي بالغ بر 96/1 هكتار پس از تاسيس شركت منعقد شده است.

عمده صنايع مستقر:

كيك و كلوچه، شكلات، ظروف پلاستيكي، تيرچه بلوك، سنگبري

شهرك تخصصي سنگ سربيشه

شهرك سنگ سربيشه در تاريخ 7/4/83 به تصويب هيات وزيران رسيده و در حال حاضر مراحل پياده سازي نقشه و تفكيك قطعات شهرك در حال انجام مي باشد.اين شهرك با مساحت 50 هكتار در كيلومتر 8 جاده سربيشه- بيرجند قرار دارد و آماده پذيرش واحدهاي فرآوري سنگهاي تزئيني مي باشد.

برنامه شركت جهت احداث شهركهاي صنعتي جديد

اين شركت با توجه به رسالت و وظايف خود در راستاي ساماندهي استقرار صنايع و تامين بخشي از اشتغال صنعتي در حال بررسي طرح ايجاد شهركهاي صنعتي شماره 2 بيرجند، سرايان و درميان مي باشد. همچنين با توجه به محروميت استان، به منظور تسريع در سرمايه گذاري اشخاص داراي مهارت و تخصص و فاقد سرمايه لازم، طرح احداث كارگاههاي آماده در قالب واحدهاي كارگاهي در داخل شهركهاي استان، جزء برنامه هاي اصلي شركت به حساب مي آيد.