جغرافياي طبيعي واقليم استان

جغرافياي طبيعي و اقليم استان

استان كردستان منطقه‌اي كاملاً كوهستاني است كه از مريوان تا درة قزل اوزن و كوه‌هاي زنجان جنوبي در مشرق گسترده شده است. ناهمواري‌هاي اين استان كه تحت عنوان ناحية كوهستاني كردستان مركزي بررسي مي‌شود، مشتمل بر دو بخش غربي و شرقي است. اين دو قسمت از نظر شكل پستي و بلندي و جنس زمين متفاوتند.
قسمت وسيعي از سنندج، مريوان و سرزمين‌هاي اطراف آن‌ها تا جنوب كردستان بخش كوهستاني غربي را تشكيل مي‌دهد. در اين ناحيه، يكنواختي و سستي جنس زمين اشكال مشابهي را به وجود آورده كه از ويژگي‌هاي آن كوه‌هاي گنبدي شكل با شيب يكنواخت و ملايم همراه با دره‌هاب باز است. اين يكنواختي را طبقات آهكي سخت و سنگ‌هاي دروني كه بين لايه‌هاي سست ظاهر مي‌شوند، در هم ريخته و آن را به صورت صخره‌هاي عريان درآورده است. نوع مشخص اين ناهمواري‌ها، ناحيه كوهستاني چهل چشمه در بين مريوان و سقز است كه دنبالة پستي بلندي‌هاي اين ناحيه را در جنوب و مشرق، تشكيل داده‌اند و دامنة غربي آن تا داخل كشور عراق كشيده شده است. در اين ناحيه شعبه‌هاي رود قزل اوزن در شرق و شمال شرقي و رود سيروان در جنوب چهرة زمين را به طور كامل تغيير داده‌اند.
بخش كوهستاني شرقي، قسمت‌هاي شرقي سنندج را در بر مي‌گيرد و در حد فاصل ناحية غربي و شرقي، يك رشته از ارتفاعات آتشفشاني شمالي- جنوبي را به وجود مي‌آورد. در شرق اين رشته كوه، شهرستان‌هاي قروه و بيجار قرار گرفته‌اند كه شكل زمين در آن‌ها با پستي و بلنده‌هاي ناحية غربي به كلي متفاوت است. از ويژگي‌هاي اين ناحيه، وجود يك حصار كوهستاني متشكل از سنگ‌هاي دگرگوني و رسوبي است كه دشت‌هاي مرتفع هموار و و تپه ماهوري را احاطه كرده است. در اين ناحيه به استثناس كوه‌هاي بيجار، دشت‌هاي نسبتاً وسيعي نيز وجود دارد. اين دشت‌ها به وسيلة شعبه‌هاي رود قزل اوزن قطع شده و به صورت تپه ماهور در‎آمده‌اند. مرتفع‌ترين دشت اين ناحيه «هوه تو» خوانده مي‌شود كه با 2200 متر ارتفاع در شمال سنندج واقع شده است. بلندترين كوه‌هاي اين ناحيه، شاه نشين در شمال بيجار، شيدا در مركز و پنجه علي بين قروه و سقز است.
استان كردستان به طور كلي تحت تأثير دو جريان عمدة هواي گرم و سرد قرار دارد و اقليم‌هاي گوناگوني را به وجود مي‌آورد. بيش‌ترين ميزان بارش جوي در ناحية غربي استان (شهرهاي بانه و مريوان) حدود 800 ميلي‌متر در سال و كم‌ترين ميرزان بارندگي آن در ناحية شرقي حدود 400 ميلي‌متر در سال است. ميزان نزولات جوي در قسمت مركزي استان (شهرهاي سقز و سنندج) نزديك به 500 ميلي‌متر در سال است.
تمام قلمرو استان در بهار و تابستان آب و هوايي خنك و معتدل دارد. مقايسه ارقام ميانگين دماي ماه‌ها مختلف سال در مركز استان نشان مي‌دهد كه متوسط دماي روزانه در ارديبهشت ماه و 1/16 و در مهر ماه 9/16 درجه سانتي‌گراد است. ميانگين دماي ماه‌هاي اين دوره از 22 تا 28 درجه سانتي‌گراد متغير است. اين درجه، دماي مطلوبي براي صنعت گردشگري مي‌باشد. از اين رو 6 ماه از سال در مركز استان كردستان براي جريان جهانگردي بهترين و مناسب‌ترين ايام به حساب مي‌آيد.
سردترين ماه سال در شهرستان سنندج، بهمن ماه است كه حداقل دماي آن به حدود يك درجه زير صفر مي‌رسد. تعداد روزهاي يخبندان در سنندج 92 روز در سال گزارش شده است.
در پهنة استان كردستان پاره اقليم‌هاي گوناگوني وجود دارد كه در زير به انواع و نواحي مشخص آن اشاره مي‌شود:
- درة ميرآوا (اميرآباد) كه زمستان‌هاي سرد و تابستان‌هاي معتدل دارد.
- مير سنندج به سمت سقز (دشت اوباتو) كه زمستان‌هاي فوق‌العاده سرد و تابستان‌هاي معتدل دارد.
- مسير مريوان به دربند دزلي كه زمستان‌هاي سرد با يخبندان‌هاي طولاني دارد و در فصل تابستان روزهاي آن گرم و شب‌هاي آن خنك است.
- ناحيه اورامانات كه آب و هواي آن مرطوب و معتدل است.
- مسير سنندج به مريوان كه اقليمي نيمه خشك و نيمه مرطوب دارد. نفوذ توده‌هاي مرطوب زمستاني و بهاري در مريوان و درياچه زريوار تأثير فراواني در مرطوب و معتدل شدن هواي اين ناحيه دارد. ميزان رطوبت و بارش مناسب ايجاد جنگل‌هاي انبوه بلوط و گونه‌هاي مخنلف درختان جنگلي شده است. پوشش گياهي اين ناحيه مناظري شگفت‌انگيز و با شكوه دارند.
از آنجا كه تنوع اقليمي همراه با ساير شرايط مناسب، از جاذبه‌هاي مهم در صنعت جهانگردي به شمار مي‌رود و جهانگردان خواهان دماي مطلوب و مطبوعي (25-22 درجه سانتي‌گراد) هستند، استان كردستان به ويژه در فصول بهار و تابستان از اين نظر بسيار مناسب و داراي قابليت‌هاي جهانگردي ويژه است.

آب‌هاي كلروره

اين نوع آب‌ها چنانكه به صورت خارجي (استحمام) شوند براي بيماري ها رماتيسم، لنفاتيسم، راشيتيسم و برخي از بيماري‌هاي زنانه و تورم موضعي مؤثر هستند. همچنين در مورد بيماري‌هاي دستگاه تنفسي به صورت بخور، قرقره و دوش بيني مصرف مي‌شوند. حمام اين آب‌ها باعث اتساع عروق مي‌گردد. اين دسته از آب‌ها صفراآور و باغث ازدياد ترشحات دهانو معده و نيز حركات روده است و گاهي اوقات به صورت ميلن عمل مي‌كنند. در كل مي‌توان گفت آب‌هاي كلروره، محرك فعاليت‌هاي مختلف بدني و تغذيه هستند.