سوگ ها وعزا هاي ايلام

سوگ‌ها و عزاها درايلام

در مراسم سوگواري، نقش زنان قابل توجه است. ناله و بي‌تابي زنان، در هجران متوفي سوزناكتر از مردان است. زناني كه به متوفي نزديكترند، صورت خود را مي‌خراشند، به طوري كه خون بر گونه‌هايشان جاري مي‌شود و گريبان چاك مي‌دهند. زنان ديگر دسته دسته براي ابراز همدردي به جمع عزاداران ملحق مي‌شوند و با صدايي رسا و آهنگ حزين مويه‌ها را مي‌خوانند.
در برخي از نواحي استان، زناني كه از راه دور، براي سوگواري مي‌آيند در نزديك خانه متوفي، دور هم حلقه مي‌زنند و با نظمي خاص، در حالي كه بر سر و سينه مي‌كوبند پيش مي‌روند. زنان فاميل نيز دايره‌وار به سوي آنان حركت مي‌كنند. به اين مراسم پرسه گويند. پس از سينه‌زني وارد خانه مي‌شوند، مي‌نشينند و مويه مي‌كنند. مويه‌ها را متناسب با شخصيت متوفي مي‌سرايند. اگر او جوان، دلاور و تيرانداز بوده است، مويه‌هايي مناسب اين صفتها مي‌خوانند. در مجلس مردان، فاتحه خواني برقرار است، ولي در برخي نقاط، آن‌ها نيز همانند زنان، مراسمي شبيه پايكوبي كه گاه با نواختن ساز و دهل همراه است اجرا مي‌كنند كه به آن چَمَر مي‌گويند. اولين شب پس از مرگ متوفي، بازماندگان، گوسفندي را ذبح و شامي تهيه مي‌كنند، كه افراد نزديك در صرف آن شركت دارند. پس از شام، براي شادي روح او فاتحه مي‌خوانند. اين مراسم را شوشيم (شام شب) گويند. پس از آن به مدت يك هفته و گاه چهل روز، هر روز غروب حلوا و نان فطير مي‌زند كه چند تن ريش سفيد آن را مي‌خورند و فاتحه مي‌خوانند.
مردم بر اين باورند كه سنگ مزار را بايد پيش از فرارسيدن سال نو آماده و نصب كنند. بر روي آن شهادتين را مي‌نويسند و بعد نام، نام طايفه و پدر متوفي را ذكر مي‌كنند. اگر شخص فوت شده مردي متدين، سواركار، جنگاور و شكارچي بوده باشد، تصويرهاي مهر، تسبيح، اسب و تفنگ بر روي سنگ گور آن حكاكي مي‌كنند و اگر زن باشد، نقش مهر، تسبيح، آيينه و شانه ترسيم مي‌كنند. اگر متوفي، فردي دلاور، شكارچي و نامور باشد، لباس، تفنگ، ابزار شكار و سواركاري او را روي تختي پهن مي‌كنند و زنان و مردان دور آن جمع مي‌شوند و گريه و مويه سر مي‌دهند. مراسم هفتم، چهلم و سالگرد را با اندك تفاوت‌هايي مانند ساير مناطق ايران برگزار مي‌كنند.