مراسم چمر ايلام

مراسم چَمَر

در جامعة عشايري اين استان، هنگام فوت شخصيت‌هاي مهم و معروف و به پاس خدمات آنان مراسمي تحت عنوان چَمَر برگزار مي‌شود. زمان برگزاري مراسم و چگونگي تقسيم وظايف بين افراد در جلسه‌اي كه متشكل از بزرگان طايفه است، بررسي مي‌شود. پس از آن، زمين مسطحي را در نظر مي‌گيرند و آن را از سنگ پاك مي‌كنند. اين زمين بايد گنجايش افراد عزادار را داشته باشد. عده‌اي نيز جهت دعوت طوايف همجوار گسيل مي‌شوند. در كنار زمين، دوارهايي جهت اسكان ميهمانان نصب مي‌كنند. افرادي نيز مشغول تهيه كتل مي‌شوند. بدين ترتيب كه اسبي را با لوازم شخصي متوفي از قبيل تفنگ، قطار، فشنگ، گرز و پارچه تزيين مي‌كند. علاوه بر آن ستون بلندي شبيه چهارپايه را با پارچه مي‌آرايند و عكس متوفي را بر آن نصب مي‌كنند.
در روز برگزاري مراسم، عده‌اي در محل ورودي، مي‌ايستند و به ميهمانان خوش‌آمد مي‌گويند و آنان را به جايگاه مخصوص هدايت مي‌كنند، تا پس از استراحت اگر مايل بودند در مراسم شركت كنند.
در زميني كه از پيش آماده شده است، مردان و زنان با فاصله از هم، دايره‌اي را تشكيل مي‌دهند. مردان معمولاً تكه‌اي از دوار (سياه چادر) بر دوش مي‌افكنند و زنان هم پارچة سياه بلندي را با دست در جلوي خود مي‌گيرند. در ميان دايره چهار نفر شاعر قرار مي‌گيرند كه به ترتيب به سرودن اشعاري في‌البداهه مي‌پردازند و همزمان با شعرخواني، قطر دايره را مي‌پيمايند. آن‌ها، ابتدا به حمد خدا و ستايش متوفي مي‌پردازند. منظور آنان اين است كه جهان به هيچكس حتي پيامبران و امامان وفادار نمي‌ماند. در پاسخ هر بند از اشعار شاعران، مردم يك يبند آن، (كَسَ ميرراو) را تكرار مي‌كنند و همراه با آن حركت آهسته‌اي به شانه‌شان مي‌دهند. در ميان اين دايره كتل را مي‌گردانند. اگر شاعران خسته شدند، آنان را به دوارهايي كه براي آنان در نظر گرفته‌اند، راهنمايي و از آنان با آش پذيرايي مي‌كنند. پس از پايان مراسم، زنان به سوي كُت و تاتِريانه مي‌روند و به شيون و زاري مي‌پردازند. پس از رفتن ميهمانان، سنگ بزرگ و يا سنگ‌هايي در وسط دايره محل چمر قرار مي‌دهند كه به آن‌ها چمر يا چمرگاه مي‌گويند و معمولاً به نام متوفي يا طايفه‌اش مشهور مي‌شود.

لباس هاي محلي ضمن آن كه همواره براي گردشگران جذاب و جالب توجه بوده از مهم ترين جاذبه هاي فرهنگي استان ايلام نيز به شمار مي آيند . پوشاك سنتي بانوان استان ايلام شامل سرپوش ها (عرق چين ، كلاو ، گل وه ني ، تاكاري ، سه رون ، هه بر) ، بالاپوش و تن پوش ها مي شود . سرپوش ها شامل عه رق چن يا كه لاو مي شوند . عه رق چن عبارت است از كلاهي كوچك و تنگ كه قسمت بالاي سر را مي پوشاند و در دو نوع ساده و مرغوب وجود دارد كه نوع ساده آن از پارچه نخي و نوع مرغوب آن از ابريشم است كه با منجوق تزيين مي شود.
پوشاك مردانه نيز شامل عه رق چن مردانه كه مخصوص سالمندان است، كه لاو ، له چه گ كه نوعي سرپوش مربعي شكل است و جنس آن نخي بوده و در طرح هاي هندسي و به صورت مربع شكل است در نواحي كرد نشين استفاده مي شود.