غار تاريخي چهل خانه بوشهر

غار تاريخي چهل خانه

در شمال سعد آباد از توابه برازجان، رودخانة شاپور از بين صخره هاي سنگي و لايه هاي شن و ماسة متراكم عبور مي كند. در دو سمت كمركش اين صخره ها تعداد زيادي دخمه به صورت اتاقك هاي كوچك كنده شده است. دخمه هاي سمت راست رودخانه به صورت مجتمع در كنار هم قرار گرفته اند و تعداد آنها از دخمه هاي سمت چپ رودخانه بيشتر است. دخمه هاي سمت چپ رودخانه هم از نظر تعداد كمترند و هم به طور پراكنده اند.
در ايوان جلو اتاق ها محل عبور و نشستن و شايد محلي براي دفاع تعبيه شده است. از هر راهرو به درون اتاق و راهرو و ديگر راه هايي كنده شده است و همچنين براي رسيدن به قسمت پايين آن و دسترسي به آب رودخانه، آثار پلكان هاي مصنوعي ساخته شده از سنگ و گل ديده مي شود. در بالاي رديف سوم اتاقك ها بر فراز يك اتاق، آثار تيشة حجاري كه در تزئين سنگ خارا به كار مي رفت، باقي مانده است. محل يك كتيبة سنگي چهارگوش نيز كه در پيشاني سر در بيروني غار حك شده، مشهود است. ستون هاي منفردي نيز بين فضاهاي دخمه هاي بزرگتر قرار گرفته اند كه از حنس خود صخره و يك پپارچه از آن تراشيده شده اند. بديهي است اين ستون ها به منظور تزئين و يا تنوع در فضا ايجاد شده اند. اين دخمه ها از درون به هم متصل هستند و در هر يك از اتاق ها طاقچه ها و آبراهه هايي نيز كنده شده است.
چهل خان همان طوري كه از اسمش پيداست به معني وجود چهل خانه در اين مكان است. گفته مي شود چهل خانه به معناي چله خانه نيز هست، كه مرتاضان و زاهدان در آن زندگي مي كردند. با مطالعاتي كه راجع به اين نوع دخمه ها در نقاط مختلف ايران انجام گرفته، احتمال مي رود كه آنها از نوع دخمه هاي تدفيني دوره هاي مادي و ساساني باشند.