استان سيستان وبلوچستان

ارتفاعات استان سيستان و بلوچستان به دوران سوم و دوم زمين‌شناسي تعلق دارد و سنگ‌هاي آن اغلب آهكي و گچي است. به عقيده زمين‌شناسان، بعضي كوه‌هاي اين استان (مانند آتشفشان تفتان) به اواخر دوران سوم و اوايل دوران چهارم تعلق دارند.
رتفاعات سيستان و بلوچستان،‌ جزو رشته‌ كوه‌هاي مركزي ايران و شامل ناهمواري‌هاي شرق چاله‌ لوت و ارتفاعات ديواره شرقي و جنوبي چاله جازموريان است. اين ارتفاعات در همه جا پيوسته نيستند، به طوري كه حوضه‌هاي پستي در فواصل اين ارتفاعات پديد آمده‌اند. پهناي كوهستان‌ها از شمال به جنوب افزايش مي‌يابد و در فاصله ايرانشهر- كوهك به بيشترين حد خود مي‌رسد. اين ناهمواري‌ها مشتمل بر كوه‌هاي سيستان و كوه‌هاي بلوچستان است.
منطقه سيستان و بلوچستان با توجه به موقعيت جغرافيايي، از يك طرف تحت تأثير جريان‌هاي جوي متعدد مانند: جريان بادي شبه قاره هند و به تبع آن باران‌هاي موسمي اقيانوس هند است و از طرف ديگر تحت تأثير فشار زياد عرض‌هاي متوسط قرار دارد كه گرماي شديد مهم‌ترين پديده‌ مشهود اقليمي آن است. در وضعيت هواشناسي اين منطقه بادهاي شديد موسمي، طوفان شن، رگبارهاي سيل‌آسا، رطوبت زياد و مه صبحگاهي پديده‌اي قابل توجه است.اين استان تابستان‌هاي گرم و طولاني و زمستان‌هاي كوتاه دارد. از آنجا كه حداقل دما ندرتاً به صفر درجه سانتي‌گراد مي‌رسد، رويش گياه در اراضي آبي تقريباً در تمام طول سال ادامه دارد. عمده بارندگي در زمستان صورت مي‌گيرد. اين ناحيه دو فصل متمايز زمستان با درجه حرارت معتدل و خنك در ماه‌هاي آذر، دي و بهمن و تابستان گرم در بقيه فصل‌هاي سال دارد.
در تمام شهرهاي استان حداكثر دماي سالانه، بالاي چهل درجه سانتي‌گراد گزارش شده است. اين مقدار در ماه تير، در ايرانشهر به پنجاه و يك درجه بالاي صفر مي‌رسد. كم‌ترين حد دماي استان در ماه‌هاي آذر و دي ثبت شده است. ميانگين حداقل دماي سردترين ماه سال بين حدود دوازده تا سيزده درجه سانتي‌گراد متغير است. سردترين شهر استان، زاهدان و گرم‌ترين شهر آن ايرانشهر است. اختلاف و نوسان دماي بين زمستان و تابستان و حتي در يك شبانه‌روز بسيار بالا است، ولي حداقل مطلق دما به ندرت به صفر درجه مي‌رسد نواحي ساحلي درياي عمان به علت رطوبت ناشي از مجاورت با دريا، تا حدودي از اين امر مستثني است و آب و هواي گرم آن با رطوبت بيشتري همراه است.


جغرافياي اقتصادي
چابهار و منطقه آزاد
منطقه آزادچابهار بامساحت 14هزارهكتار درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران در25 درجه و20 دقيقه عرض شمالي و60 درجه و27 دقيقه طول شرقي درشرق خليج چابهار و در كنار آبهاي نيلگون درياي عمان قراردارد اين منطقه بوسيله شبكه حمل ونقل زميني وهوايي ازشمال به كشورهاي آسيايي ميانه وافغانستان،ازشرق به پاكستان وازجنوب به اقيانوس هند اتصال مي يابد.
موقعيت جغرافيايي و وسعت
شهرستان چابهار با مساحتي حدو 17155 كيلومتر مربع درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران دركنار آبهاي گرم دريا عمان واقيانوس هندقرارگرفته است.اين شهرستان از جانب شمال به شهرستانهاي ايرانشهرونيكشهر وازجنوب به درياي عمان واز شرق به پاكستان وازغرب به استانهاي كرمان وهرمزگان محدود مي باشد.
بندرچابهار- مركزشهرستان-با وسعتي بالغ بر11كيلومترمربع درارتفاع7 مترازسطح دريا قرارگرفته است ودر60 درجه و37دقيقه طول شرقي و25 درجه و17دقيقه عرض شمالي قرار دارد. فاصله هوائي شهرستان چابهار تا تهران 1456كيلومتر و فاصله زميني از طريق جاده ايرانشهر - كرمان1961 كيلومتراست. فاصله بندرچابهار تا مركزاستان 738 كيلومتر مي باشد.اين شهرستان داراي حدوداً 300 كيلومتر مرز آبي در درياي عمان مي باشد.
موقعيت اقتصادي
ازمجموع 3 كريدور حمل ونقل جهاني كه كارشناسان سازمان ملل براي اين امر پيش بيني كرده اند،2 كريدور ازايران مي گذرد وچابهار نقطه عبور جنوبي ترين كريدور شرقي – غربي جهان خواهد بود. اين كريدور از «دروازه ابريشم» درچين آغاز مي شود وقلب اقتصاد اين كشور يعني استان كانتون راتغذيه كرده و به سرزمين آسياي جنوب شرقي مي پيوندد و پس ازطي اين مسير وارد هندوستان شده و با پوشش مهمترين شهرهاي اين ناحيه مانند كلكته، ناكپور، جايپور، حصيرآباد، كراچيوبن قاسم به‘‘چابهار‘‘مي رسد. به بيان ديگر چابهار درحقيقت يكي ازچهار راه هاي كريدور جنوبي تجارت جهاني نيز تلقي مي شود. چهار راهي كه دو كريدور ديگر،يعني دوشاخه ((راه آهن سريع السير بين المللي ابريشم)) رابه جنوب پيوند ميدهد.





جغرافياي انساني
جمعيت استان با نرخ رشد متوسط ساليانه 7/3 درصد از رقم 000/200/1 نفر در سال 1365 به رقم 000/722/1 نفر در سال 1375 رسيده است كه اين رقم 8/2 درصد جمعيت كل كشور را به خود اختصاص مي داده است البته تراكم نسبي جمعيتي استان براساس سرشماري سال 1365 رقمي معادل 6/6 نفر در هركيلومتر مربع را نشان داده كه در سال 1375 تراكم جمعيتي استان به 1/9 نفر در هر كيلومتر مربع رسيده است اين مسئله استان را در زمرة كم تراكمترين استانهاي كشور جاي داده و درسال 1382 به رقم 9/11 نفر در هركيلومتر مربع ارتقاء يافته است .
. براساس آمار 1382 جمعيت كل استان برابر 000 /219/2 نفر مي باشدكه جمعيت شهرنشين 3/48 درصد آن را تشكيل مي دهد اين موضوع با توجه به نرم هاي كشوري كه بطور متوسط جمعيت شهرنشين در كشور را 8/64 درصد نشان مي دهد رقم بسيار پاييني مي باشد .


جغرافياي سياسي
استان سيستان و بلوچستان به لحاظ وسعت از بزرگترين استان‌هاي كشور است و پس از استان خراسان در رتبه دوم قرار دارد. اين استان از دو ناحيه سيستان و بلوچستان تشكيل يافته است كه از لحاظ طبيعي با يكديگر كاملاً متفاوتند.
ناحية سيستان 8117 كيلومتر مربع، در قسمت شمالي اين استان قرار دارد و حوزة مسطح و مسدودي است كه از آبرفت‌هاي دلتاي قديمي و فعلي رود هيرمند تشكيل شده است. ناحيه بلوچستان به مساحت 179385 كيلومتر مربع منطقه وسيع كوهستاني است كه حد شمالي آن كوير لوت و حد جنوبي آن درياي عمان است.
مرزهاي طولاني آبي و خشكي استان با كشورهاي افغانستان، پاكستان و كشورهاي حوزه خليج‌فارس، موقعيت ويژه‌اي را به آن بخشيده و سبب ايجاد شرايطي خاص شده است. چندگانگي و تنوع مذهبي، گويش‌هاي مختلف و نمود تعلقات قومي و قبيله‌اي از ديگر ويژگي‌هاي اجتماعي اين استان است.
براساس آخرين تقسيمات كشوري استان سيستان و بلوچستان در سال 1375 داراي 7 شهرستان، 29 بخش، 16 شهر، 92 دهستان و 6038 آبادي داراي سكنه بوده است. شهرستان‌هاي آن عبارتند از: ايرانشهر، چابهار، خاش، زابل، زاهدان، سراوان و نيك‌شهر.