مراسم عروسي در زاهدان

مراسم عروسي

ازدواج و جشن و سرورهاي مربوط به عروسي مهم‌ترين مراسم شادي‌آور مردم سيستان و بلوچستان است. ازدواج تحكيم بخشنده روابط خويشاوندي و گسترش دهندة تيره و طايفه است و معمولاً در داخل تيره‌ها و طوايف و مبتني بر روابط خويشاوندي صورت مي‌گيرد. خواستگاري، متضمن آشنايي قبلي والدين دختر و پسر يا آشنايي بستگان با يكديگر است، معمولاً دختر و پسر در اين گزينش نقشي ندارند. سن ازدواج براي پسران حدود 15 الي 18 و براي دختران 13 الي 14 سال است.
براي خواستگاري رئيس خانوادة پسر به خانة پدر دختر مي‌رود و پس از صرف چاي و انجام صحبت‌هاي متفرقه، موضوع را با والدين دختر درميان مي‌گذارد و چند روز به انتظار پاسخ مي‌مانند. از طرفي، مادر دختر موضوع را با دختر در ميان مي‌گذارد.
سرپرست دختر در موعد مقرر به اطلاع خانواده پسر مي‌رساند كه با خواست آن‌ها مثلاً موافق يا مخالف است. اگر كار به توافق بيانجامد، بر سر تعيين مهريه و غيره دو سرپرست وارد مذاكره مي‌شوند و قرار و مدارهاي مراسم مربوط به عروسي گذاشته مي‌شود.
اولين مرحله عروسي بعد از مراسم خواستگاري، مراسم شيريني خوران است. در اين مراسم لباس‌هاي عروسي تحويل مي‌شود، مهمانان با شيريني، نقل، چاي و خرما پذيرايي مي‌شوند و از آن پس، دختر براي پسر نامزد مي‌شود.
در دوران نامزدي در عيد فطر، قربان و عيد نوروز، اگر داماد در موطن خود باشد پدر عروس او را دعوت مي‌كند و داماد پس از مهماني مبلغي به عنوان عيدي به همراه گوسفندي به خانواده عروس پيشكش مي‌نمايد. دوران نامزدي گاهي دو سال طول مي‌كشد.
بعد از اين كه داماد توانست هزينه‌هاي عروسي را فراهم كند، مقداري سوغاتي براي عروس و خانواده‌اش تهيه كرده و تحويل خانواده دختر مي‌دهد. آنگاه به فكر تأمين مايحتاج غذا براي پذيرايي از مهمانان از قبيل برنج، نخود، عدس، روغن، شكر، آرد و چاي مي‌افتد و بعد از مهيا شدن اقلام فوق، زن‌ها آن را روي سر مي‌گذارند و به همراه نواي ساز و دهل و رقص شادي‌كنان به خانة دختر مي‌برند.
خانواده عروس همه زن‌ها را به ناهار دعوت مي‌كند. آنگاه خياط را مي‌آورند و لباس عروسي را مي‌دوزند. پس از دوخته شدن لباس عروس، در اتاقي پرده‌اي مي‌زنند و عروس را پس از غسل دادن به آنجا مي‌برند. عروس به مدت دو روز در آنجا مي‌ماند، در اين مدت دست و پاي عروس را حنا مي‌بندند و زنان شروع به خواندن شعر و آواز مي‌كنند. عروس فقط به هنگام تاريكي شب و دور از چشم ديگران مي‌تواند از اين اتاق كه به منزله حجله است، خارج شود.
در اين دو يا سه روز بستگان خيلي نزديك عروس حق ندارند نزد او بروند. روز سوم و چهارم عده‌اي به شام دعوت مي‌شوند. مجلس عروسي همراه با ساز، دهل، آواز و هلهله و شادي است. در اواخر شب تختي را به وسط مجلس مي‌آورند و روي آن تشك و بالش مي‌گذارند و داماد را روي تخت مي‌نشانند و دست و پاي او را حنا مي‌بندند. ساز و دهل در اين موقع با هيجان هرچه بيشتر نواخته مي‌شود. پيش روي داماد ظرفي قرار مي‌دهند كه مهمانان حاضر در مجلس به تناسب وضع مالي خود، در آن مبلغي مي‌گذارند. اين پول به آرايشگر (دلاك) و مأمور حنابندان داماد تعلق دارد.
فرداي آن شب در حدود ساعت 8 الي 9 صبح همان مدعوين شب قبل را به صبحانه دعوت مي‌كنند. پس از صرف صبحانه هر كس به اندازه قدرت مالي مبلغي شاباش (شادباش) مي‌دهد. در ساعت 11 تا 12 همان روز، عروس را آرايش و آماده مي‌كنند و داماد را بر شتري يا اسبي كه پتوهاي نو بر آن انداخته‌اند، سوار مي‌كنند و ساز و دهل نواخته مي‌شود و رقص و پايكوبي مي‌كنند.
داماد را به نقطه‌اي كه آب باشد مي‌برند، لباس‌هاي كهنه داماد را از تنش خارج مي‌كنند و پس از غسل دادن و پوشاندن لباس نو، وي را سوار شتر كرده به خانه عروس مي‌برند و سر و صورت داماد را در خانه عروس مي‌تراشند. عاقد در حضور پدر و مادر بدون حضور عروس (پدر وكالت از دختر دارد) صيغه عقد را جاري مي‌كند و داماد را نزد عروس مي‌برند و در كنار عروس مي‌نشانند. در اين موقع روي سر عروس و داماد سكه و نقل مي‌ريزند و سر عروس و داماد را به هم مي‌زنند كه يعني اين دو همسر شده‌اند.
پس از مراسم عقد عروس و داماد را تنها مي‌گذارند. برخلاف نقاط ديگر كه عروس را به خانة داماد مي‌برند، در بلوچستان داماد را به خانة عروس مي‌برند. پس از گذشت حدود يك ماه، عروس و داماد به خانة داماد مي‌آيند و زندگي مشترك زناشويي را آغاز مي‌كنند.