غذاهاي سنتي سيستان وبلوچستان (زهدان )

غذاهاي سنتي سيستان و بلوچستان

همچون ساير نقاط كشورمان نان، عمده‌ترين ماده غذايي در سيستان و بلوچستان است. ده‌ها نوع نان ويژة اين استان، به مناسبت‌هاي مختلف پخت مي‌شود. به عنوان مثال در سيستان علاوه بر نان لواش، تافتون، كلوچه، تابه‌اي و چَلْبَكْ ( čalbak) از آرد گندم نوعي نان به نام قليفي ( qalefy)، پخته مي‌شود. طرز پختن اين نان به اين شكل است كه آرد را پس از ورز دادن بسيار، به صورت يك نوار پهن درمي‌آورند و آن را شبيه رولت مي‌پيچند تا به حالت مدور در‌آيد. آنها را درون يك ديگ مسي كاملاً چرب مي‌گذارند و پس از آن در زير ذغال‌هاي گداخته تنور مي‌گذارند تا كاملاً بپزد. اين نان به رنگ قهوه‌اي در مي‌آيد و بسيار خوشمزه است. در سيستان اين نان را خالي و بدون غذا مي‌خورند.
نان در بلوچستان، نيز انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال، نوعي نان به نام هلكاري ( halekary) كه همان چلبك سيستاني است، وجود دارد. جهت پخت آن خمير درست شده را به صورت قرص‌هاي كوچكي، در روغن سرخ مي‌كنند. اين نان مخصوص سفرة صبحانه است.
انواع ديگري از نان‌ها مثل لواش، گرده (gerdeh)، سيسرك (syserk)، پناري (ponary) و نان‌هايي كه روي تابه پخته مي‌شود، نيز در بلوچستان مصرف مي‌شود.
بلوچ‌ها همراه با نان خورش‌‌هايي نيز مصرف مي‌كنند كه به آن عموماً واداپ (vadap) گفته مي‌شود. در انواع خورش‌هاي طبخ شده در بلوچستان، ادويه‌هاي تند و پياز فراوان استفاده خاصي دارد و گوشت بز بيشتر از گوشت ساير دام‌ها مصرف مي‌شود.
“تنوري” يكي از غذاهايي است كه عمدتاً جهت مجالس مجلل طبخ مي‌شود و آن عبارت است از به سيخ كشيدن يك لاشه كامل گوشت قرمز است. سپس آن را در تنور مي‌گذارند.
از جمله خورش‌هاي سيستاني كشك زابلي، اوجيزك ( owjyzak) و آبگوشت است.
كشك زابلي: ماده‌اي است زردرنگ از تركيب ادويه، زردچوبه، گندم بلغور شده و دوغ. اين مجموعه را به مدت يك هفته الي ده روز در كيسة نخي مي‌گذارند، سپس آن را درآورده و پس از ورزدادن، پودر مي‌كنند.
كشك زابلي به صورت يك غذاي كامل و مقوي در مدت كوتاهي طبخ مي‌شود.
اوجيزك: شبيه اشكنه‌هاي امروزي است، منتهي در ساخت آن تنها آب و پياز و روغن و ادويه مخصوص محلي به‌كار برده مي‌شود.
در تهيه آبگوشت محلي نوعي ادويه كه به آن (آچار ačar) مي‌گويند، به كار برده مي‌شود. آچار تركيبي است از خمير: پياز، آرد گندم جوشيده و زردچوبه. آچار به شكل دايره‌هاي كوچك، خشك و به نخ كشيده مي‌شود و به انواع خورش‌ها از جمله آبگوشت، طعم و لعاب مي‌دهد.
امروزه با توجه به ارتباط فرهنگ‌ها و بهبود شرايط اقتصادي، تغذيه هيچ‌يك از اقوام منحصر به تهيه غذاهاي سنتي نيست، در سيستان و بلوچستان نيز به همين دليل هم‌اكنون انواع خورش‌ها و پلوها و ساير طعام‌هاي ايراني و حتي خارجي در ليست غذاهاي رايج مردم قرار دارند.