| ابراهيم سجزى سيستانى (مخترع خط معقلى ) |
|
ابراهيم سجزى از دانشمندان بنام ايران در قرن اول هجرى قمرى است . وى در سال 60 ه . ق در خط "مسند" ابتكارى نشان داد و 15 حرف از حروف اوستايى را به جاى حروفى كه در خط كوفى بود ، به كار برد و براى آن قاعده و اصل ترتيب داد و به اين صورت خط معقلى به وجود آمد كه به مراتب از خط "مسند" نخستين سهلتر و فرا گرفتن و خواندن و نوشتن آن آسانتر مىنمود . بنابراين ابراهيم سجزى سيستانى مخترع خط اساسى عرب بشمار مىرود . |
| يوسف سجزى سيستانى ( مخترع خط جليلى ) |
|
وى برادر ابراهيم سجزى است كه او نيز از دانشمندان معروف سيستان در اوايل اسلام بود وى از خط معقلى دو خط ديگر به نام جليلى و ثلفثين اختراع نمود كه به نوشته ابن نديم قلم جليلى پدر تمام اقلام و خطوط اسلامى است كه هركس توانايى نوشتن آن را ندارد . وى علاوه بر دو قلم مذكور ، دو قلم ديگر نيز از خط معقلى استخراج كرد و يكى را ديباج و ديگر را سجلات نام نهاد . |
| ت الله شهيد سيد محمد تقي حسيني طباطبايي |
|
در اول دي ماه 1307 در خانواده اي مذهبي در روستاي "چلنگ" از توابع شهرستان زابل ديده به جهان گشود . پدرش سيد علي ، مردي مبارز و با ايمان بوده و خانه اش پناهگاه مردان مظلوم به شمار مي رفت . مادرش بي بي خديجه ، زني سيده و عفيف و پاكدامن بود . سيد محمد تقي در كودكي به چشم درد مبتلا شد كه تا مدتي ادامه داشت و معالجات اثري نمي كرد تا اينكه بر اثر مداواي نادرست پزشكي ناآگاه يكي از دو چشم خويش را از دست داد و ديگري نيز تا اندازه اي آسيب ديد اما اين ضايعه مانع از پيشرفت علمي و معنوي وي نگشت و تلاش و جديت و دقت زايدالوصفش به همراه بهره خدا دادي او را منحصر به فرد نمود . شهيد حسيني (ره) كه به جلسه هميشگي دفتر مركزي حزب جمهوري اسلامي دعوت شده بود ، در غروب 641360 راهي دفتر حزب شد كه با انفجار بمب به همراه بيش از هفتاد شهيد بزرگوار ديگر به درجه رفيع شهادت نايل آمدند . |
| اسامى برخى از دانشمندان سيستان |
|
فرخى سيستانى ، شمس الدين محمد نصير سيستانى ، احمد بن يعقوب سجستانى ، ابو نصر فراهى سيستانى ، امير اقبال سيستانى ، ابو سليمان منطقى سجستانى ، محمود بين عمر الزنجى السجزى ، ابراهيم سگزى سيستانى ، يوسف سگزى سيستانى ، ابوالفتح بستى ، ابوالقاسم بستى ، خليل ابن احمد سجستانى ، قاضى يحيى سيستانى ، قاضى نصير سيستانى ، محمد بن مخلد سيستانى، حمزه غافل سيستانى ، محمد بن بحر رهنى ، ابو زيد احمد بن سهل سيستانى ، ميرزا همت سيستانى ، ميرزا شجاع سيستانى ، ابن كرام سيستانى ، حمدى سيستانى ، زين الدين سجزى ، عنايت سيستانى ، عبدالقادر سجستانى ، عاشقى سيستانى ، طبعى سيستانى ، صفى الدين بستى ، ابراهيم بن حماد سيستانى ، منصور بن اسحاق سجستانى ، خليده سجستانى ، حماد بن اسحاق سجستانى ، حماد بن زيد ، احمد بن محمد بن علويه سجزى ، اسماعيل بن اسحاق سجستانى ، ابو طاهر ابراهيم بن محمد حكيم سجستانى ، ابو سعيد دارمى سجستانى ، محمد بن عبدالجليل سجزى ، محمّد بن حسين بن عمرو سجستانى ، محمد بن عزيز سجستانى ، ايوب بن ابى تميمه سجستانى ، احمد بن محمد بن حجاج سجزى ، محمد بن فرج رخجى ، ابو زيد احمد بن سهل سجستانى ، اسحاق بن ابراهيم سجستانى ، سالم بن ابى سلمه سجستانى و ... . |
| ابو سعيد سجزى (منجم و رياضى دان) |
|
ابو سعيد احمد بن عبدالجليل سجزى منجم و رياضى دان بزرگ و مشهور قرن چهارم است كه با ابوجعفر احمد بن محمّد صفارى و عضدالدوله ديلمى معاصر بوده و با آنان ارتباط داشته است . استاد ابو سعيد سجزى از جمله بزرگترين دانشمندانى است كه زيج مأمونى را بنياد كرد و براى مأمون خليفه عباسى رصدخانهاى بنيان نمود كه از لحاظ دقت و صحت محاسبات بر همه رصد خانههاى قبلى و بر بسيارى از رصدخانههاى بعدى برترى داشته است . ابوسعيد و همدستان وى دور كره زمين را استخراج كردند . برآورد آنها نزديكترين رقم را به محاسبات جديد نشان مىدهد به طورى كه تفاوت آن فقط چند متر است كه آن هم شايد نتيجه تفاوت و اختلاف مقياسها باشد . ابوسعيد سجزى نخستين منجم و رياضى دان دوران پس از اسلام است كه عملاً به حركت وضعى كره زمين باور داشته و خلاف آراى رايج آن زمان كه زمين را كره ثابتى مىپنداشتند ، حركت زمين را اساس محاسبات خويش قرار داد . وى اسطرلاب زورقى را به فرض آن كه كره زمين متحرك و كرات آسمانى به استثناى سيارات هفتگانه ثابت باشد ، اختراع كرد . ابوريحان بيرونى دانشمند بزرگ درباره آن اختراع مىنويسد : از ابو سعيد سجزى ، اسطرلابى از نوع واحد و بسيط ديدم كه از شمالى و جنوبى مركب نبود و آن را اسطرلاب زورقى مىنامند و او را به جهت اختراع آن اسطرلاب تحسين بسيار كردم . چه اختراع آن متكى بر اصلى است قائم به ذات خود و مبنى بر عقيده مردمى است كه زمين را متحرك دانسته و حركت يومى به زمين نسبت مىدهند نه به كرده سماوى و بدون شك اين شبههاى است كه تحليلش دشوار و رفع و ابطالش مشكل است . |
| احولي سيستاني |
|
احولي سيستاني ، شاعر و اديب سيستاني است كه در سال ۱۰۲۴ به هند مهاجرت كرد . ملاعبدالنبي فخرالزماني قزويني ، «مولف تذكره ميخانه‌ها» به سال ۱۰۲۶ احولي را در شهر دلپذير كشمير ملاقات كرده‌است . احمدگلچين معاني ، دركتاب «كاروان هند» احولي را تخلص شاعر مي‌داند كه بعدها به بسمل تغيير تخلص داده است . او در سال ۱۰۳۱ هجري قمري به سيستان باز مي‌گردد . براي وفات اين شاعر تاريخي ذكر نشده است . ديوان احولي سيستاني مشتمل بر پنج هزار بيت است . |
| سراج الدين سگزي |
|
سراج الدين سگزي ، متخلص به سراجي از قصيده سرايان و شاعران نامدار سيستاني است كه در نيمه اول قرن هفتم هجري قمري مي زيسته است . دكتر ذبيح الله صفا ضمن تحليلي از شعر سراج ، در شرح احوال وي چنين مي گويد : سراجي سگزي شاعري قصيده سرا و مداح بود . از اشعار او پيداست كه وي سجزي «سيستاني» بوده و شاعري را در سيستان آغاز كرده است . سراجي را به جهت توانمندي زيادش در بكارگيري رديف هاي سخت اسمي ، فعلي و جمله اي مصارع الشعرا ناميده اند . او به زبان عربي مسلط بوده است و از حكمت و نجوم هم بهره برده است . |