به وبلاگ ايران نگين درخشان كشورهاي قاره آسيا خوش آمديد

روستاهاي كويري ايران

كهك، قم

روستاى كهك در ۳۰ كيلومترى جنوب قم در يك منطقه كوهپايه‌اى واقع شده است. اين روستا از سه طرف به ارتفاعات مشرف است و دره زيدان در شرق آن قرار گرفته است. روستاى كهك آب و هواى معتدل و خشك دارد. آنچه اهميت تاريخى اين روستا را دو چندان كرده، وجود خانهٔ قديمى ملاصدرا (فيلسوف) و غار معروف كهك است كه از آثار باستانى استان مى‌باشند. اين روستا همچنين يك امام‌زاده به نام شاه محمد نيز دارد كه مورد رجوع افراد بومى و اهالى روستاهاى اطراف مى‌باشد. اخيراً اين روستا به شهر مبدل شده است.

روستاى اشكدز، يزد

اشكدز يكى از بخشهاى شهرستان يزد است كه در شمال غربى آن واقع شده و داراى آب و هواى گرمسيرى معتدل است. آب آن در قديم از قنات تأمين مى‌شد. اين قنات امروزه خشك شده و جاى آن را چا‌ه‌هاى عميق گرفته است. گفته‌اند كه اشكدز در زمان اشكانيان توسط «اشكين‌زال» كه از ملوك‌الطوايف بوده، ساخته شده و فيروزآباد مجومرد كه جزء شهر اشكدز است به فرمان «فيروزشاه بن يزدگرد بن بهرام گور» بنا شده است.
در قرن هشتم، به فرمان پسران «شيخ تقى‌الدين دادا محمد» هفت خانقاه در يزد، ‌ اردكان، ميبد، اشكدز، هفتادر، بندرآباد و مجومرد ساخته شد كه برخى از آن‌ها منهدم شده‌اند. خانقاه اشكدز عمارتى بلند داشته و املاك بسيار وقف آن بوده است. نمونه‌اى از تلاش و تكاپوى كويريان در مبارزه با شن‌هاى روان را مى‌توان در احداث جنگل هاى تاق و گز در اشكدز مشاهده كرد.
آثار تاريخى و ديدنى‌هاى اشكدز شامل موارد زير است : سرو كهن فيروزآباد و آسياب اشكوذر كه از ساخته‌هاى على‌نقى خان بوده است. رباط و چاپار خانهٔ همت‌آباد، قلعهٔ نيمه‌ساز همت‌آباد، خانقاه ميمونه، قلعهٔ عزآباد و مسجد جامع عزآباد (مسجد خواجه على)، امام‌زاده سيد حسن حاجى‌آباد، مسجد حاج رجبعلى اشكدز، عمارت باغ وزير حجت‌آباد، قلعهٔ رضوانشهر، آب‌انبار پشت باغ كاج‌، آب‌انبار حجت‌آباد، ‌ آتشكدهٔ جعفر‌آباد، حمام قديم رضوانشهر، قلعهٔ فيروز‌آباد، قلعهٔ حسن‌آباد، ‌ آب‌‌انبار عصرآباد، قلعهٔ اشكدز، شهر كهنهٔ پشت مسجد ريگ رضوانشهر، دارالشفاء رضوانشهر (مسجد ريگ)، آب‌انبارهاى شير و مسجدالرضا اشكدز و عمارت سلطان بندر‌آباد.

روستاى بهاباد، بافق

بهاباد يكى از بخش‌هاى شهرستان بافق است كه عنوان آن از دو واژه «به» و «آباد» به معنى «آبادى بهتر يا بهترين آبادي» تشكيل شده است.

بهاباد به خاطر موقعيت ويژه‌اش بارها به دست جباران تاريخ افتاده يا با قهر طبيعت به كلى نابود شده است. فرقهٔ اسماعيليه در اطراف اين بخش قلعه‌هاى مستحكمى داشتند؛ زمانى كه هلاكوخان براى سركوب آن‌ها به اين منطقه آمد، ‌ آنان علاوه بر انهدام قلعه‌ها، بهاباد را هم با خاك يكسان كردند كه آثار اين خرابى به نام «شهرك» در چند كيلومترى بهاباد فعلى قرار دارد. آثار تاريخى بهاباد عبارت‌اند از : مسجد جامع، آب‌انبار حاج مهدى، مقبرهٔ ملاعبداللّه و شيخ ضياءالدين و تعدادى قلعه و برج كه از اين ميان مسجد جامع بهاباد از شكوه و عظمتى ويژه برخوردار است.


روستاى زارچ، يزد

منطقهٔ تاريخى «زارچ» در شمال غربى يزد واقع شده و اسم بانى آن چندان روشن نيست؛ بنا به روايتى «زارچ» از جمله بناهاى «زال‌زر» است. قنات زارچ يكى از قنات‌‌هاى كهن منطقهٔ يزد است كه آب آن هنوز جارى است.
در تاريخ آمده است كه امير مبارزالدين محمد و فرزندانش، ‌دوازده روستا در بلوك رستاق و ميبد و قهستان احداث كردند كه از آن جمله، مظفرآباد زارچ را مى‌توان نام برد.
آب جوى زارچ در يزد معروف بوده و به همين دليل با حفر نقب‌هاى زيرزمينى از آن استفاده كرده‌اند، اين جوى از آثار «ارسلان خاتون» همسر سلطان علاءالدوله كالنجار است. زارچ از قديم، داراى مردمى خونگرم و صادق و با فرهنگ بوده و بزرگانى را نيز در خود پرورده است كه از جمله مى‌توان لسان‌الحق عبدالوهاب متخلص به «محرم» را نام برد كه ديوانى در مدح شهداى كربلا دارد.
آثار تاريخى زارچ عبارت‌اند از:
خواجهٔ خضر‌اله‌آباد، دخمه و آب‌‌انبار اله‌آباد، قلعهٔ تاريخى و بزرگ زارچ (كه متأسفانه تخريب شده)، مسجد اميرالمومنين سرده زارچ، آسياب آبى و آب‌‌انبار شير سرچشمه.


فهرج، بم

فهرج از جمله روستاهاى كويرى استان كرمان است كه در ۵۸ كيلومترى شرق بم واقع شده است. اين روستا در دل كوير و بر سر راهى قرار گرفته كه از يك طرف سيستان را به كرمان و از طرف ديگر قسمت‌هاى جنوبى استان را به غرب و شمال متصل مى‌كرده است. هم اكنون آثار دو قلعهٔ مخروبه در اين روستا باقى مانده كه دورتادور آنها آثار خندقى وجود دارد. آثار حفره‌هايى نيز در طبقات مختلف اين دو قلعه مشخص شده و به اعتقاد برخى از اهالى اين قلعه‌ها مسكونى بوده‌اند. در سه كيلومترى شرق آبادى نيز آثار گورستان بسيار بزرگى به چشم مى‌خورد كه سنگ‌قبرها از مرمر بوده است كه بر اثر سرما و گرماى محل خرد شده‌اند. آثار خمر‌ه‌هاى بسيار بزرگى در اين منطقه به چشم مى‌خورد كه طبق اظهار اهالى در داخل آنها استخوان اجساد كشف شده است. در اين روستا همچنين دو ساختمان گنبدى به چشم مى‌خورد كه از خشت خام ساخته شده و به مرور زمان سقف آنها فرو ريخته است. تاريخ احداث اين بناها مشخص نيست اين روستا از كانون‌‌هاى عمدهٔ صنايع دستى از جمله قاليبافى، گليم‌بافى و كرباس‌بافى در استان كرمان است.


روستاى فهرج، يزد

اين روستا در ۳ كيلومترى جنوب شرقى يزد و كنار راه اصلى يزد - بافق قرار دارد. مهمترين آثار تاريخى روستا شامل يك قلعه باستانى و آب‌انبارى قديمى است. مساجد قديمى و زيارتگاهى به نام شهدا دارد. مسجد جامع فهرج به نظر برخى از كارشناسان معمارى و باستان‌شناسى از لحاظ سبك معمارى و طرح شايد كهن‌ترين مسجدى باشد كه در ايران زمين ساخته شده است.
روستاى فهرج در يك منطقه كويرى قرار دارد كه كوه چلته در شمال شرقى آن است. اين روستا به خاطر قرار گرفتن در منطقه كويرى، آب و هواى گرم و خشك دارد.


روستاى فيروزآباد، اردكان

اين روستا در ۹ كيلومترى جنوب اردكان و كنار جاده يزد - نائين قرار دارد. روستا داراى دو آب‌انبار قديمى به نام‌هاى آب‌انبار ملاحسن با كتيبه‌اى به تاريخ ۹۴۰ هـ.ق و آب‌انبار محله بالا است كه در سال ۹۵۱ هـ.ق ساخته شده است. مسجد جامع اين روستا نيز قديمى است و طبق نوشتهٔ در ورودى آن در سال ۸۶۶ هـ.ق ساخته شده است.
روستاى فيروز‌آباد در يك منطقهٔ‌ دشتى واقع شده و داراى آب و هواى معتدل خشك مى‌باشد.


باغين، كرمان

باغين در ۲۵ كيلومترى جنوب غربى شهر كرمان بر سر راه تهران - بندرعباس و كرمان و سيستان و بلوچستان واقع شده است. اين روستا در گذشته نيز از نقاط پراهميت ولايت كرمان بوده و در كتب تاريخى به كرات از آن ياد شده است. آثار و نشانه‌هايى كه از گذشتهٔ اين روستا بر جاى مانده (از جمله كاروان‌سراى قديمى روستا‌) نشانگر آن است كه اين نقطه از استان از پيشينهٔ تاريخى قابل توجهى برخوردار است و صنايع دستى از قبيل كرباس‌بافى و پته‌دوزى كه عمدتاُ توسط زنان صورت مى‌گيرد، در اين روستا رواج دارد.

روستاى برسيان، اصفهان

روستاى برسيان از توابع شهرستان اصفهان است و آب و هواى دشتى، ‌ معتدل و خشك دارد. برسيان در ۳۶ كيلومترى جنوب شرقى اصفهان و ۲۵ كيلومترى شرق جادهٔ آسفالتهٔ اصفهان - زيار قرار گرفته است و زاينده‌رود از جنوب آن مى‌‌گذرد. اين روستاى قديمى يك مسجد جامع، چهار زيارتگاه به نام‌هاى امام‌زاده شاه‌‌مراد، امام‌زاده شاه‌مردان، امام‌زاده شاه‌لنگر، امام‌زاده شمس‌اللّه و هم‌چنين يك كاروان‌سراى شاه‌عباسى دارد. مجموعهٔ معمارى بومى و آثار مذكور بسيار جالب توجه است.

روستاى بندرآباد، يزد

اين روستا در ۳۷ كيلومترى شمال غرب يزد و ۷ كيلومترى جاده يزد - نائين قرار دارد. اهميت تاريخى اين آبادى بيشتر مربوط به شخصيت شيخ تقى‌الدين دادا عارف مشهور قرن هفتم هجرى يزد است كه در بندرآباد خانقاه و مسجدى ساخته و آنجا را به عنوان مركزى براى پيروان خود در آورده بود. اين عارف نامى در سال ۷۰۰ در بندرآباد در گذشته و در خانقاه خود به خاك سپرده شده، ولى پس از چند روز جسد او را از آنجا به يزد انتقال داده‌اند، اهم آثار تاريخى و ديدنى‌هاى اين روستا عبارتند از :
مسجد بندرآباد كه به سبك مساجد قرن هشتم هجرى با گنبدى آجرى ساده و محرابى با گچبرى و منبرى با كاشى‌هاى معرق است.
- مسجد جامع روستا كه در نزديك بقعهٔ سلطان محمود شاه قرار دارد. اين مسجد داراى گنبدى بلند است و بر منبر آن تاريخ ۸۰۹ هجرى خوانده مى‌شود. جاشمعى اين مسجد از آثار كهن و قديمى مسجد محسوب مى‌شود.
امامزاده سيد حسين كه در جوار بقعهٔ سلطان محمود شاه قرار دارد.
بقعه و مقبرهٔ سلطان محمود شاه فرزند شيخ تقى‌الدين دادا و از صوفيان و عرفاى نامدار منطقه كه به مسجد متصل است و قسمتى از بناى آن را ريگ روان پوشانده است.
روستاى بندرآباد در يك منطقه دشتى قرار دارد و اطراف آن را تپه‌هاى شنى فرا گرفته‌آند. آب و هواى آن گرم و خشك است.


1
X