اهواز

اهوازمركز استان خوزستان و حدود 7848 كيلومتر مربع مساحت دارد. ارتفاع آن از سطح دريا 18 متر است. از شمال به دزفول شوشتر و رامهرمز از مغرب به دشت آزادگان و از جنوب به خرمشهر محدود مي شود. شهر اهواز در زميني مسطح و در طرفين رودخانه كارون بنا شده و راه آهن جنوب از آن مي گذرد. فاصله اين شهر تا تهران 881 كيلومتر است. بر اساس سرشماري سال 1375 جمعيت اهواز 1110531 نفر بوده است.

با اينكه از قدمت و تاريخ بناي اهواز اطلاع كافي در دست نيست اما شواهد و قراين اندك نشان مي دهد كه عيلاميان اولين ساكنان اين منطقه بوده اند.

اهواز در طول حيات خود بارها شاهد ويراني و زوال بوده و از پس هر ويراني مجددا سر برافراشته است. عيلاميان در محل كنوني شهر اهواز شهر قديم تاريانا را بنا كرده بودند كه با اضمحلال عيلاميان رو به زوال نهاد.

اردشير اول ساساني تاريانا را دوباره بنا نمود و آن را هرمز اردشير نام نهاد. در ابتدا شهر به دو بخش تقسيم شده بود. اشراف در يك بخش بنام هرمز اردشير يا هرمشير و در بخش ديگر كسبه و بازاريان سكونت داشنتد كه (هوجستان واجار) (خوزستان بازار) ناميده مي شد. هوجستان واجار كه به عربي (سوق الاهواز) معروف بود تا مدتها پس از حمله اعراب آباد مانده بود.

از آثار باستاني به دست آمده و در حفريات باستانشناسي چنين استنباط مي گردد كه در زمان عيلاميان شهري در حدود اهواز قديم به نام (اوكسين) وجود داشته است.

علت اصلي خرابي اهواز شكسته شدن سد اهواز و انتقال مركزيت خوزستان به شوشتر بوده است. شورشها و كشمكشهاي سياسي و شيوع بيماري طاعون در سال 1247 ه.ق نيز در ويراني اهواز بي تاثير نبوده است.

اهواز از اوايل قرن چهارم هجري قمري تا زمان ناصرالدين شاه كاملا ويران و خالي از سكنه بود. در دوران قاجاريه سوق الاهواز ناصريه يا بندر ناصري ناميده شد و از سال 1314 هجري شمسي با تصويب هيئت وزيران به نام باستاني خود اهواز تغيير نام يافت.

رودخانه بزرگ كارون در اهواز جاري است و تا كنون 6 پل جهت ارتباط دو قسمت شهر بر روي آن احداث شده است.

اهواز يكي از شهرهاي مهم صنعتي ايران است كه صنايع مهم مستقر در آن عبارتند از مجتمع فولاد اهواز گروه ملي صنعتي ايران شركت كرين ايران شركت ايران (تنها واحد سازنده دوده صنعتي در ايران) نورد سنگين كاويان واحدهاي مختلف لوله سازي شركت صنعتي سپنتا (توليد كننده پروفيل آهن و لوله هاي صنعتي) و كارخانه فارسيت اهواز (توليد كننده لوله و ورق آزبست).

نيروگاه گازي رامين با توان 945 مگاوات و نيروگاه زرگان با توان 354 مگاوات برق در شهرستان اهواز قرار دارند. منابع غني و تاسيسات عظيم واحدهاي بهره برداري نفت و گاز نيز به اين شهرستان اهميت ويژه اي بخشيده است. علاوه بر فعاليتهاي صنعتي و فعاليتهاي وابسته به نفت و گاز كشاورزي در اهواز نيز داراي اهميت فراواني است و سالانه محصولات مختلفي از قبيل گندم جو حبوبات و صيفي جات كشت مي شوند.

از آثار تاريخي و مذهبي شهرستان اهواز مي توان بقاياي پلي بر روي كارون كه بالاتر از محل پل معلق ساخته شده بود و بقعه علي بن مهزيار را نام برد.

صنايع دستي:وضعيت اجتماعي عشاير:استان خوزستان

صنايع دستي:

بر اساس نتايج سر شماري عشاير كوچنده و مركز آمار ايران در تيرماه 1377 در بين خانوارهاي عشايري دوره قشلاق در 95/24 درصد خانوارها بافت «قالي» و ... در 23 درصد بافت «گليم» و... در 57/30 درصد بافت «پلاس» در 81/2 درصد بافت «چوقا يا برك و مشابه» در 54/1 درصد بافت «كلاه» و... و در 18/8 درصد خانوارها بافت حصير وجود داشته است

وضعيت اجتماعي عشاير:

جمعيت عشاير استان خوزستان تركيبي از ايلات و طوايفي است كه از استانهاي لرستان كهگيلويه و بوير احمد , چهار محال بختياري , اصفهان , همدان و كرمانشاه براي طي دوره قشلاقي به اين استان كوچ مي كنند .براساس نتايج سرشماري اجتماعي اقتصادي عشاير در سال 1377 جمعيت عشاير كوچنده استان در دوره قشلاق 993/174 نفر در قالب 25983 خانوار بوده است . براساس همين آمار گروهي كه تمام ييلاق و قشلاق را در استان مي گذرانند 43894 نفر در قالب 6922 خانوار هستند. بعد خانوار در جامعه عشايري استان 73/6 نفر است كه نسبت به عشاير كل كشور (56/6)كمي بيشتر است. از مجموع 174993 نفر از جمعيت عشايري دوره قشلاق استان 92285 نفر مرد و82708 نفر زن بوده اند . مقايسه عشاير استان طي دوره 133 الي 1377 بيانگر اين است كه عشاير دوره قشلاق 2068 خانوار (3/7) درصد كاهش يافته و در عوض عشاير دوره ييلاقي (عشاير درون كوچ) 1366 خانوار (31 درصد) افزايش داشته است كه شايد اين افزايش بدليل دست كشيدن از كوچ بلند توسط عده اي از عشاير دوره قشلاقي است . عشاير دوره قشلاقي استان شامل 14 ايل و14 طايفه مستقل مي باشند. جمعيت عشايري كل كشور 1304089 نفر است كه عشاير خوزستان با جمعيتي برابر با 174993 نفر حدود 3/13 درصد از عشاير كل كشور را تشكيل مي دهد

خوزستان وساختار آن

ساختار جنسي:

بر اساس آخرين سر شماري عشاير كوچنده مركز آمار ايران (تيرماه 1377) از مجموع 174993 نفر جمعيت عشايري دوره قشلاق استان خوزستان 92285 نفر مرد و 82708 نفر زن بوده اند كه در نتيجه نسبت جنسي برابر 112 بدست مي آيد به عبارت ديگر در جامعه عشايري استان در دوره قشلاق در مقابل هر 100 زن 112 مرد وجود داشته است همچنين از جمعيت عشايري دوره قشلاق استان 7/45 درصد در گروه سني كمتر از 15 ساله ، 16/49 درصد در گروه سني 15 تا 64 ساله ، 12/4 درصد در گروه سني 65 ساله و بيشتر قرار داشته اند و سن 02/1 درصد از آنان نامشخص بوده است

وضعيت اشتغال و فعاليت به كار:

بر اساس اطلاعات سر شماري عشاير كوچنده سال 1377 مركز آمار ايران از جمعيت مردان 6 ساله و بيشتر عشاير دوره قشلاق 6/63 درصد شاغل ، 8/21 درصد محصل و 2/5 درصد بيكار (جوياي كار) بوده اند، در مقابل از جمعيت زنان 3/39 درصد شاغل ، 4/14 درصد محصل ، 34 درصد خانه دار و 4/0 درصد (جوياي كار) بيكار بوده اند. 

نمودار نسبي جمعيت 6 ساله و بيشتر عشاير دوره قشلاقي استان بر حسب وضع فعاليت:

ساختار اقتصادي:

اساس اقتصاد خانوارهاي عشايري بر پايه دام و دامداري استوار است و بخش مهمي از در آمدهاي آنان از طريق فروش دام و فرآورده هاي دامي تامين مي شود ، بر اساس نتايج سرشماري عشايري كوچنده در سال 1377 عشاير استان خوزستان در دوره قشلاقي 1239117 راس گوسفند و بره و 1030870 راس بز و بزغاله در اختيار داشته اند.

مجموع دامهاي كوچك عشاير استان 2269987 راس و سرانه دام خانوارهاي عشايري 87 راس بوده است.

 تعداد و انواع دام عشاير در دوره قشلاقي:

ماخذ: سرشماري عشاير كوچنده تير ماه 1377

زراعت و باغداري:

بر اساس نتايج سر شماري عشاير كوچنده و مركز آمار ايران در تيرماه 1377 اراضي زير كشت محصولات سالانه خانوارهاي بهره بردار عشاير در استان 26140 هكتار بوده است كه از اين مقدار 2205 هكتار (4/8 درصد) زير كشت محصولات سالانه آبي و 23935 هكتار (6/91 درصد) زير كشت محصولات سالانه ديم بوده كه اواخر باغ و قلمستان خانوارهاي عشايري در استان 567 هكتار آبي و 97 هكتار ديم بوده است

ايلها و طوايف عشايري استان:

ايلها و طوايف عشايري استان:

در استان خوزستان ايلها و طوايف مختلفي همچون ايل بختياري اعراب, ايل قشقايي, ايل بهمئي, ايل بوير احمد سفلي, ترك يارم طالقو و همچون لرها يلرستان زندگي مي كنند.

بر اساس نتايج سرشماري اجتماعي- اقتصادي عشاير كوچنده در سال 1377 تعداد 14 ايل و 14 طايف مستقل فقط دوره قشلاقي را در همين استان مي گذرانده اند. همچنين تعداد 5 ايل و 9 طايف مستقل هم دوره قشلاقي و هم دوره ييلاقي را در اين استان زندگي مي كرده اند .بيشترين جمعيت عشايري استان را ايل بختياري تشكيل مي دهد كه از استانهاي چهارمحال و لرستا ن به اين استان كوچ مي نمايند. به طوري كه در سال 1377 بيش از 5/86 درصد جمعيت عشايري در دوره قشلاقي و 3/83 درصد جمعيت عشايري در دوره ييلاقي را عشايربختياري تشكيل مي داده اند

سواد:

در آخرين سر شماري عشاير كوچنده 1377 مركز آمار ايران از مجموع 143845 نفر جمعيت 6 ساله و بيشتر عشاير استان (در دوران قشلاقي) 59839 نفر (65/41 درصد) با سواد بوده است مقايسه نسبت با سوادي در عشاير استان خوزستان و عشاير كل كشور نشانگر پايين بودن ميزان سواد در جامعه عشايري استان است به طوري كه ميزان با سوادي در بين عشاير استان حدود 9 درصد كمتر از ميزان فوق در عشاير كل كشور است.

جمعيت استان:خوزستان

.

جمعيت استان:

جمعيت استان خوزستان بر اساس آخرين سرشماري در سال 1375 مركز آمار ايران 3746772 نفر بر آورد شده كه از اين تعداد 1910529 نفر مرد و 1836243 نفر زن در قالب 644040 خانوار بوده است . از جمعت استان 62/5 درصد ساكن نقاط شهري ، 36/5 درصد ساكن نقاط روستايي و 1درصد در زمان سرشماري غير ساكن بوده اند ، نسبت جنسي جمعيت استان 104 محاسبه شده است يعني به ازاي هر يكصد نفر 104 نفر مرد وجود داشته است ، در فاصله سالهاي 1365-75 جمعيت استان به طور متوسط از نرخ رشد سالانه 3/4 درصد برخوردار بوده است در حالي كه نرخ رشد جمعيت كشور در فاصله زماني ذكر شده 1/96 درصد بوده است . اين استان يكي از گسترده ترين و مهمترين استانهاي عشايري كشور محسوب مي شود به طوريكه قلمرو زيستي 25983 خانوار عشايري در فصل قشلاق است.

جدول جمعيت عشايري استان خوزستان به تفكيك شهرستان 1377:

مساحت استان:

استان خوزستان در جنوب غربي كشور ايران قرار دارد و از جنوب به استان بوشهر و خليج فارس، از مغرب به كشور عراق ، از شمال به استانهاي ايلام ، لرستان و اصفهان و از مشرق به استان چهار محال و بختياري و كهگيلويه و بوير احمد محدود گرديده و مركز آن شهر اهواز است ، وسعت اين استان 64746 كيلومتر مربع بوده و شامل 16 شهرستان ، 28 شهر ، 36 بخش ، 114 دهستان و 6400 آبادي مي باشد. استان خوزستان به دو قسمت كوهستاني و جلگه اي تقسيم شده ، قسمت جلگه اي در جنوب غربي استان قرار دارد كه قسمت اعظم اين جلگه از آبرفتهاي رودهاي كارون ، كرخه .و جراحي تشكيل شده و وسعت آن 41 هزار كيلومتر مربع است ، اين جلگه با شيب ملايمي به سوي جنوب تا سواحل خليج فارس امتداد دارد.

قسمت كوهستاني در سمت شمال و شمال شرقي استان قرار دارد و بخشي از رشته كوه زاگرس است كه ارتفاع آن بتدريج به سمت جلگه كاهش مي يابد ، خوزستان داراي آبو هواي معتدل و سرد در ارتفاعات ، نيمه بياباني در مناطق كوهپايه اي و نيمه بياباني تا بياباني در مناطق جلگه اي است، همين اقليم و جغرافيا ، بستر مناسبي براي زندگي عشايري فراهم نموده است.

درباره خوزستان

.

بازسازي و مرمت عرشه پل معلق:

هدف از اجراي طرح:

- رفع خطرات احتمالي، به لحاظ گذشت 13 سال از عمر مفيد پنجاه ساله پل

- بهينه سازي، مرمت و احياء سمبل تاريخي شهر

مشخصات فني پل:

جنس سازه : بتوني و فلزي

طول: 20/501

عرض: 8/9

سه دهانه: 49 متري

دو دهانه: 130 و 136 متري

دو قوس بتوني: 12 و 20

8 ستون به ضخامت: 20/56

ارتفاع از سطح آب: 13 

مراحل اجرايي پروژه:

كه شامل عمليات تخريب بتن كف، نصب قطعات فلزي، بتون ريزي و كف سازي، ساخت نرده مناسب، سند بلاست و رنگ‌آميزي مجدد كل قطعات فلزي پل و نورپردازي با استفاده از فيبر نوري مي‌باشد. 

هزينه و روش اجرا:

 اين پروژه با اعتبار 5/7 ميليارد ريال و در سه فاز اجرايي برنامه‌ريزي شده است.

- فاز اول شامل سه دهانه وسطي

- فاز دوم شامل دهانه بزرگ غربي

- فاز سوم شامل دهانه بزرگ شرقي 

سيماي عشاير استان خوزستان

تعاريف:

عشاير به گروهي اطلاق ميگردد كه داراي ويژگي هاي جابه جايي بين قلمروهاي ييلاقي - قشلاقي ، وجود ساختار اجتماعي مبتني بر سلسله مراتب ايلي واتكاي اصلي معاش بر دامداري مي باشد .

عشاير به چه كساني ميگوئيم :

1- كوچندگي

2- عشيره اي بودن و وجود ساختار ايلي

3- معيشت بر اساس دامداري

نحوه بسته شدن قرارداد و چگونگي اجراي پل:

نحوه بسته شدن قرارداد و چگونگي اجراي پل:

در تاريخ 10خرداد 1312 از طرف رياست اداره بهره برداري راه ‌آهن ناحيه جنوب اهواز (اريك كسوندسن) و معاونت فني و مهندسي سيف‌ الله ‌خان مشاور پروژه ساختمان، يك پل جديد بر روي رود كارون جهت عبور و مرور اهالي شهر اهواز در يازده صفحه به وزارت كل طرق و شوارع داده و سه محل براي احداث پل پيشنهاد گرديد. تا اين زمان تنها پل معلق بر روي رودخانه كارون پل فلزي راه آهن (پل سياه) بود كه براي اتصال راه‌آهن سراسري به بندر امام خميني در سال 1308 احداث شده است.

در تاريخ 17 خرداد 1313 قراردادي در 12 ماده بين ميرزا علي‌خان منصور وزير طرق و شوارع ايران و اسكارليندال نماينده شركت سوئدي سونسكاانتر پرناداكتي پولاكت منعقد و طبق قرارداد مسئوليت ساختمان پل كارون اهواز و امتحان زمين و تهيه نقشه‌هاي اصلي به شركت مذكور كه به اختصار (سنتاب) ناميده مي‌شد واگذار گرديد، كل هزينه عمليات مربوط به پل كارون كه بايستي به موجب قرارداد پرداخت مي‌شد، مجموعاً پنج ‌ميليون و هفتصد و هشت هزار ريال (000/708/5 ريال) برآورد گرديد. كه پرداخت آن طي 12 فقره چك به عهده بانك ملي ايران واگذار گرديد. فولاد مورد نياز و ساير مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شركت سنتاب پس از تاييد رسمي سفارت ايران در استكلهم به كشور سوئد داده شد.

بر اساس ماده 3 اين قرارداد انجام كار بعد از تصويب نقشه‌هاي تفصيلي و امضاء قرارداد بيست ماه تعيين گرديد و طبق شش ماه شركت سنتاب موظف بود يك نفر نماينده با اختيارات تام براي مذاكرات و تصميمات مربوط به امور ساختمان در محل كار تعيين نمايند و در همين بند از قرارداد اداره راةآهن جنوب نيز نماينده وزارت طرق و شوارع به منظور نظارت در اجراي عمليات ساختماني، طبق نقشه‌هاي مصوب معرفي گرديد.

يك ماه بعد از تاريخ 20 مرداد 1313 گونتربرگ از طرف شركت سنتاب به سمت رياست ساختمان پل اهواز منصوب و بعنوان نمايندة شركت مذكور به اهواز اعزام شد. مهندس سيف‌الله‌خان مشاور از طرف وزارت طرق و شوارع به نمايندگي انتخاب شد.

در اوايل مهرماه 1313 موقعيت خط وسط پل بر روي رود كارون تعيين و در دوم شهريور همان ماه به منظور استحكام زمين براي شالوده ريزي پايه‌هاي پل از شركت نفت درخواست وسايل حفاري شده كه در اواخر همين ماه يعني در 28 مهرماه 1314 اولين پي‌كني آن آماده گرديد و تا 20 بهمن‌ماه همان سال پنج پايه از هفت پايه اصلي پل بر اساس طرح (ك. لوبرك استاد آكادمي استكهلم) پي‌كني و بتون‌ريزي شد. در ماههاي ارديبهشت و تير ماه سال 1314 دو پايه باقيمانده آن تكميل شد. فطعات فلزي پل كه در كارخانه «مولارك  استاد» سوئد ساهته گرديد بهم متصل، سپس از «دوبه» راه‌آهن   بوسيله جرثقيل كشتي فلورستان متعلق به كمپاني استريل در روز 18 مرداد 1314 اولين قطعه آهن پل فلزي اهواز بالا كشيده شد.

در 12 مرداد 1315 بتون‌ريزي سرتاسري پل به پايان رسيد و در 15 مرداد آسفالت سطح اتومبيل روي پل آغاز شد و در 24 مرداد همان سال ضمن شروع سيم كشي برق جهت روشنايي پل از سوي شركت سنتاب اعلام شد كه پل اهواز 14 روز ديگر براي تحويل حاضر مي‌شود.

آزمايش پل چهار ساعت و نيم به درازا كشيد و سرانجام در 30 شهريور 1315 با بيش از هفت ماه تأخير با ضمانت بيست و چهار ماهه و عمر مفيد پنجاه ساله به ناحيه راه‌آهن جنوب تحويل داده شد. سپس در تاريخ پانزده آبان ماه 1315 افتتاح و با رعايت اينكه:

1- در موقع عبور، بيش از يك ماشين روي پل در حركت نباشد.

2- چند درشكه پشت سرهم روي پل در حركت نباشد.

3- سرعت حداكثر اتومبيل روي پل 5 كيلومتر در ساعت باشد.

و بنابراين ارتباط عبور و مرور اهالي از شهر قديم اهواز به شهر جديد آغاز شد

پل سفيد، اولين پل معلق ايران

پل سفيد، اولين پل معلق ايران

كمتر از پنجاه سال از احداث و افتتاح پل بروكلين پل فلزي جهان مي‌گذشت كه در شهر اهواز پايه‌هاي پل فلزي معلق بنا گذاشته شد.

از جمله روايات مربوط به احداث پل، اين كه مي‌گويند مهندسي آلماني به اتفاق همسرش كه مهندس نيز بود شروع به ساختمان پل كرد و كار را تا مرحله سوار كردن يكي از هلالي‌ها با موفقيت پيش برد، ولي انگليسيهاي حاكم بر شركت نفت در آن زمان، لوازم و ادواتي كه در اختيار سازنده پل گذارده بودند از جمله جرثقيلي كه با آن هلالي اول را بالا كشيده و مهار كرده بود پس گرفتند كه اين عمل انگليسي ها باعث دق كردن و مرگ مهندس آلماني، سازنده پل شد. ولي بعد از چندي، سرانجام زن مهندس آلماني كمر همت بست و با ابتدايي‌ترين وسايل ممكن آن زمان و بكار گرفتن چند دوبه بجاي جرثقيل، هلالي دوم را بر اسكلت پل سوار كرد و ساختمان آن را بپايان رسانيد و پل را آماده تحويل و بهره‌برداري كرد

قديمي ترين پل جهان در دزفول

قديمي ترين پل جهان در دزفول

قديمي ترين پل جهان در دزفول با گذشت بيش از 10 قرن از ساخت آن همچنان سالم و با دوام محل تردد عابرين و خودروهاي سواري است.

اين پل در سال 260 ميلادي به دستور شاپور اول ساساني توسط 70 هزار اسير رومي دربند ايرانيان احداث شد و در حالي كه بيش از 10 قرن از عمر آن مي گذرد به عنوان باستاني ترين پل جهان اكنون نيز محل تردد خودروهاي سواري دزفول و انديمشك است. اين پل داراي 14 دهانه است و آب رودخانه دز از زير آن عبور مي كند.

پل مزبور از سنگ ساروج و آهك بنا شده و در دوران حكومت عضدالدوله ديلمي، صفويان و پهلوي چندين بار بازسازي شده اما پايه هاي پل حكايت از دوران ساساني دارد.

به گفته مورخان اين پل يك اثر منحصر بفرد تاريخي است كه تاكنون توانسته تا اين زمان دوام بياورد.

اين پل كه در مركز شهر دزفول قرار دارد شرق و غرب شهر را به هم متصل كرده و راه عبور و مرور شهرهاي انديمشك، شوشتر و دزفول را به هم پيوند داده است.

شايان ذكر است طي 2سال اخير به خاطر حفاظت از اين اثر مهم باستاني، تردد خودروهاي سواري از پل دزفول يك طرفه اعلام شد و اميد است با آغاز ساخت پل پنجم دزفول كه پايين تر از پل قديم احداث مي شود و بهره برداري از آن، پل قديم دزفول به طور كامل بسته اعلام شود تا اين اثر مهم باستاني همچنان محفوظ بماند.

آرامگاه يعقوب ليث صفاري

آرامگاه يعقوب ليث صفاري

آرامگاه يعقوب ليث صفاري قرون متوالي  است كه  در روستاي شاه‌آباد دزفول قرار دارد. گنبد بلند مضرس (دندانه دار) سفيد رنگ و جلال عمارت بقعه از دور كاملا جلوه‌گر است. در اطراف بقعه، قبرستان وسيعي است كه در آن وجود سنگ قبرهاي قديمي، نشانگرتاريخ كهن اين بنا مي‌باشد همچنين وجود زمين‌هاي زراعي، برنج كاري و درختان كناردر كنار بنا، زيبايي آن را دوچندان كرده است.

بنا به اظهار مردم محلي حدود 20 الي 25 سال قبل كتيبه‌اي بر روي ديوار گنبد به خط عربي قديم وجود داشته و در آن اسم يقعوب ليث سردار بزرگ و نخستين شهريار ايراني (پس از اسلام) به روشني نوشته شده بود.

در بدو ورود به آرامگاه آن‌چه دل هر بيننده را آزرده مي‌كند تابلوي مخدوش شده سازمان ميراث فرهنگي است كه به عمد نام يعقوب ليث اين سردار نامي تاريخ ايران را با اسپري سياه كرده‌اند و اين عمل نكوهيده دوباره با چسباندن تكه كاغذي(كتيبه) بر بالاي طاق ورودي مقبره به وسيله سيمان كه به ديوار نيز صدمه وارد كرده، تكرار شده است، هم‌چنين نويسنده اين كتيبه ضمن توصيفي از شجره نامه قاسم بن عباس بن امام كاظم (ع) سعي در مخدوش كردن حضور مدفن يعقوب

ليث دارد و بر همين اساس است كه بعضي‌ها اين بقعه را شابو‌القاسم يا پير شابو‌القاسم مي‌نامند.

اين در حالي است كه محققان و شرق‌شناسان جهان، همگي بر اين عقيده‌اند كه آرامگاه از آن يعقوب ليث صفاري است.

يعقوب ليث يكي از پادشاهان ايران و از دودمان صفاري بود. صفاريان از دودمان‌هاي ايراني بودند كه فرمانروايي بخش‌هايي از ايران را به عهده داشتند كه پايتخت ايشان نيز شهر زَرَنگ بود

يعقوب ليث با عشق آتشين به تجديد مجد و عظمت ايران بزرگ پرداخت و با آرزوي احياي زبان فارسي و هويت ايراني و ستيز با حاكميت ستمگرانه بيگانه و ايادي آن در سال ۲۳۸ هجري در شهر بست از توابع سيستان و به رهبري عياران قيام بزرگ خود را آغاز نمود

يقينا او روياي جهانگشايي نداشت وگرنه همان‌گونه كه بعدها محمود غزنوي به غارت هندوان پرداخت، يعقوب نيز راه آسان‌تر هند را براي خودكامگي‌هاي خود بر مي‌گزيد. ولي او شيرمردي بود كه در آيين عياران براي نجات ايران و ايراني پرورده شده بود؛ چنان‌كه در پاسخ به خليفه مي گويد: "اين پادشاهي و گنج و خواسته از سر عياري و شير مردي بدست آورده ام، نه از پدر به ميراث دارم و نه از تو يافته ام"

او كوشش كرد خلافت عباسي را سرنگون كند و حتي تا نزديكي بغداد نيز پيش رفت، ولي روزگار به او امان نداد و در ماه شوال ۲۶۵هـ.ق به بيماري قولنج مبتلا و در سرانجام در جندي شاپور رخ در نقاب خاك كشيد.

يعقوب ليث را مردي باخرد و استوار توصيف كرده اند. حسن بن زيد علوي كه يكي از دشمنانش بود او را نسبت استقامت و پايداريش سندان (مرد تنومند) لقب داده بود.يعقوب ليث بزرگ‌ مردي از توابع سيستان بود كه براي اولين بار توانست دولتي ايراني ايجاد كند كه نه از خليفه عباسي و نه از ديگري پيروي مي‌كرد.

نگاره هاي اشكاني در خونگ اژدر

نگاره هاي اشكاني در خونگ اژدر

نقش‌هاي مختلف ديگري نيز در اطراف ايذه وجود دارند كه اكثرا" تكرار نگاره ها و سنگ نوشته ها كول فرح هستند و از سوي هاني كنده شده‌اند. اما در منطقه «خُنگ اژدر»، در روي يك تخته‌سنگ، دو نقش ديگر جلب نظر مي‌كنند. در يك‌طرف اين سنگ، نقش كوچكي از دوران عيلامي، نشان‌دهنده چهار پيكره كوچك است كه سبك آنها به نظر عيلامي ميانه مي‌آيد

در روي ديگر اين سنگ، نقشي از چهار مرد در لباسهاي پارتي و يك مرد سوار اسب، نشان‌دهنده اهميت منطقه در زمان اشكانيان و حكومت دست‌نشانده آنها در منطقه، سلطنت اليمائيد، است. متاسفانه كتيبه‌اي در اطراف اين نقش وجود ندارد و نمي‌توان دقيقا" تاريخ آنرا مشخص كرد، اما از سبك نقش مي‌توان آنرا به نيمه دوم حكومت اشكاني و شايد قرن اول ميلادي نسبت داد.

 قلعه اتابكان (كاروانسرا) يا   «طاق طويله»

 در دوران اسلامي، ايذه به عنوان پايتخت اتابكان لر بزرگ انتخاب شد و بعد از حمله مغول، مركز محلي حكومت مغولان. خرابه‌هاي بنايي از دوران ايلخاني كه به نام: قلعه اتابكان يا«طاق طويله» شناخته مي‌شود اكنون در مركز شهر وجود دارد.

 به‌طور خلاصه،  در كنار 60 ديدنگاه  باستاني و 41 نيايشگاه و قبور امام زاده و 100چشم انداز زيباي گردشگري و  و نگاره ها و سنگ نوشته هاي عيلامي، اسلامي ايذه، به علاوه محبت و خونگرمي مردم محلي و افتخارشان به آثار باستاني شهر، ايذه را به مقصدي دلخواه براي يك مسافرت خوب ، تبديل مي‌كند.